La platería como medio de contar la historiael contexto de Santiago de Compostela entre el siglo XIX y el XX a través de las obras de Ricardo Martínez.

  1. Pérez Varela, Ana 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Imafronte

ISSN: 0213-392X

Ano de publicación: 2020

Número: 27

Tipo: Artigo

DOI: 10.6018/IMAFRONTE.409891 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Imafronte

Resumo

We're used to saying that works of art are the mirror of History. In this paper, we explore the historical and artistic context in Compostela between the nineteenth and twentieth century, a vibrant epoch often forgotten in the studies, throughout a series of pieces of silversmithing by the artist Ricardo Martínez. Being the sumptuary arts a key element, quite ignored by the historiography of the art from Compostela, this text aims to demonstrate how artistic fields like silversmithing and other artistic Arts-and-Crafts from Santiago can contribute to build its historiographical state of art. 

Referencias bibliográficas

  • Barral Martínez, M. (2005). Eugenio Montero Ríos e a Cidade de Santiago. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Barral Martínez, M. (2010). O espírito expositivo na época contemporánea e na organización e desenvolvemento da Exposición Regional Galega de 1909. En Exposición galega de 1909: conmemoración do 1º centenario da Exposición Regional Gallega, Santiago 1909. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago, Museo do Pobo Galego e Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento.
  • Borrow, G. (1996). La Biblia en España. Madrid: Alianza Editorial [edición original, Londres: John Murray, 1843].
  • Bouza Brey, F. (1962). Platería civil compostelana hasta finales del siglo XIX. Santiago de Compostela: Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento.
  • Canogar, D. (1992). Ciudades efímeras. Exposiciones Universales: Espectáculo y Tecnología. Madrid: Julio Ollero Editor.
  • Carro García, J. (1954). Estudios jacobeos: ara marmórica, cripta, oratorio o confesión, sepulcro y cuerpo del Apóstol. Santiago de Compostela: Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento.
  • Carro García, J. (1959). La Exposición Regional Gallega de 1909. Santiago de Compostela: Instituto de Estudios Galegos Padre Sarmiento.
  • Castellá Ferrer, M. (1610). Historia del Apóstol de Iesus Christo Sanctiago Zebedeo Patrón y Capitán General de las Españas. Madrid: Alonso Martínez de Balboa.
  • Castillo Oreja, M. A. (coord.) (2001). Las catedrales españolas en la Edad Moderna: aproximación a un nuevo concepto del espacio sagrado. Madrid: Fundación BBVA.
  • Cebrián Franco, J. J. (1998). Los siete Varones Apostólicos. Compostela, 16, 1998, 4-7.
  • Cruz Valdovinos, J. M. (1997). Platería europea en España (1300-1700). Madrid: Fundación Central Hispano-1997.
  • Duchesne, L. (1900). Saint Jacques en Galice. Annales du Midi, 12, 145-179.
  • Durán Rodríguez, M. D. (2012). Las Exposiciones Universales y Regionales como recurso didáctico en las Escuelas de Artes y Oficios (1886-1939). Sarmiento, 6, 143-165.
  • Elorduy, E. (1954). De re jacobea. Boletín de la Real Academia de la Historia. 135, 323-335.
  • Fandiño Veiga, X. R. (2010). Actividades complementarias. En Exposición galega de 1909: conmemoración do 1º centenario da Exposición Regional Gallega, Santiago 1909. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago, Museo do Pobo Galego e Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, 251-265.
  • Fariña Busto, F. (2010). Notas arredor da sección arqueolóxica. En Exposición galega de 1909: conmemoración do 1º centenario da Exposición Regional Gallega, Santiago 1909. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago, Museo do Pobo Galego e Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, 195-206.
  • Fernández Casanova, C. (1981). La Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago en el siglo XIX. Un estudio de la organización interna y de su actuación a favor de Galicia. Sada: Ediciós do Castro, Sada.
  • Fernández Casanova, C. (1982). La Exposición regional de Santiago en 1858. Revista de Historia Contemporánea, 1, 108-137.
  • Fernández Castiñeiras, E., y Folgar de la Calle, M. C. (eds.) (2006). Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago de Compostela (1784-2006). Santiago de Compostela: Fundación Caixa Galicia.
  • Fernández González, A. I., y Giráldez Rivero, J. (2010). Santiago 1909: a economía galega no escaparate da Exposición Rexional, En Exposición galega de 1909: conmemoración do 1º centenario da Exposición Regional Gallega, Santiago 1909. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago, Museo do Pobo Galego e Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, 79-119.
  • Fernández Sánchez, J. M. y Freire Barreiro, F. (1880). Santiago, Jerusalén, Roma: diario de una peregrinación a estos y otros santos lugares de España, Francia, Egipto, Palestina Siria e Italia en el año del jubileo universal de 1875. Santiago de Compostela: Imprenta del Boletín Eclesiástico.
  • Fita, F., y Fernández-Guerra, A. (1880). Recuerdos de un viaje a Santiago de Galicia. Madrid: Imprenta de los Sres. Lezcano y Compañía.
  • Fraguas Fraguas, A. (1986). Real Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago. Primera Época: 1784-1813-1821. Santiago de Compostela: Real Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago.
  • García de Villada, Z. (1928). Historia eclesiástica de España. Madrid: Compañía Ibero-Americana de Publicaciones.
  • Garrido, G. A. (1994). Aventureiros e curiosos. Relatos de viaxeiros estranxeiros por Galicia, séculos XV-XX. Vigo: Galaxia, 303-304.
  • Guerra Campos, J., y Cebrián Franco, J. J. (ed.) (2003). Estudios y ocurrencias sobre la Cuestión de Santiago en el siglo XX. Revisión panorámica. Compostellanum, 48/1-4, 448-514.
  • Guerra Campos. J. (1982). Exploraciones arqueológicas en torno al sepulcro del Apóstol Santiago. Santiago de Compostela: Cabildo de la Catedral de Santiago de Compostela.
  • Gutiérrez Burón, J. (1986). Los enviados especiales a las exposiciones universales del siglo XIX. En Los Caminos y el Arte. Actas del VI Congreso Español de Historia del Arte. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 13-25.
  • Le Mire, E. D. (2006). A bibliography of William Morris. New Castle-Londres: Oak Knoll Press-British Library.
  • López Ferreiro, A. (1877). El altar de Santiago, sus vicisitudes y transformaciones desde los tiempos primitivos hasta nuestros días. Santiago de Compostela: Imprenta del Boletín Eclesiástico.
  • López Ferreiro, A. (1898-1909). Historia de la Santa Apostólica Metropolitana Iglesia de Santiago de Compostela, 11 vols. Santiago de Compostela: Seminario Conciliar Central.
  • López Ferreiro, A. (1981). Altar y cripta del apóstol Santiago. Reseña histórica desde su origen hasta nuestros días. Santiago de Compostela: Imprenta y Encuadernación del Seminario Conciliar Central.
  • López Vázquez, J. M. (1993). Neoclasicismo. En Galicia Arte. Tomo XV: Arte Contemporánea. A Coruña: Hércules. 28-133.
  • López Vázquez, J. M. (1998). Introducción. En Artistas Galegos. Pintores. Tomo II: Novecentos. Vigo: Nova Galicia Edicións, 15-25.
  • Mateo Sevilla, M. (1991): El Pórtico de la Gloria en la Inglaterra Victoriana: la invención de una obra maestra. Santiago de Compostela: Museo Nacional de las Peregrinaciones.
  • Mera Álvarez, I. (2011). La catedral de Santiago en la época contemporánea: arte y arquitectura (1833-1923). Santiago de Compostela: Teófilo Edicións e Consorcio de Santiago.
  • Millán González-Pardo, I. (1990). Importantes descubrimientos en el mausoleo del Apóstol Santiago. Peregrino, 17, 18-20.
  • Monterroso Montero, J. (2004). A difícil arte de pintar. En Pintores composteláns: histopria e renovación entre os séculos XIX e XX. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago-Xunta de Galicia, 32-47.
  • Otero Túñez, R. (1997). La Edad Contemporánea. En La catedral de Santiago de Compostela. Santiago de Compostela: Caja de Ahorros de Santiago, 379-399.
  • Otero Túñez, R. (2004). José Ferreiro. En Artistas Galegos. Escultores. Tomo VII: Séculos XVIII e XIX. Vigo: Nova Galicia Edicións, 208-247.
  • Pérez de Urbel, J. (1952). Orígenes del culto de Santiago en España. Hispania Sacra, 5, 1-34.
  • Pérez Varela, A. (2016). Donaciones de platería de las reinas Mariana de Habsburgo y Mariana de Neoburgo en Santiago de Compostela y A Coruña. En Iberoamérica en perspectiva artística: transferencias culturales y devocionales. Castellò: Universitat Jaume I, 433-452.
  • Pérez Varela, A. (2018a). La platería civil compostelana en el tránsito del siglo XIX al XX a través de las fotografías inéditas del archivo personal del platero Ricardo Martínez Costoya. Quintana: revista de estudios do Departamento de Historia da Arte, 17, 317-336.
  • Pérez Varela, A. (2018b). Las piezas del platero Ricardo Martínez Costoya para el cardenal Martín de Herrera, Norba: revista de arte, 38, 247-263.
  • Pérez Varela, A. (2018c). Una aproximación a la figura del platero compostelano José Losada de Dios (ca. 1817-1887). En 'Yngenio e arte': elogio, fama y fortuna de la memoria del artista. Murcia: Fundación Universitaria Española, Murcia, 675-696.
  • Pérez Varela, A. (2019). Vida y obra del platero compostelano Ricardo Martínez Costoya (1859-1927): contexto, vida y obra. Universidade de Santiago de Compostela [tesis doctoral].
  • Pombo Rodríguez, A. (1999). O rexurdir do culto xacobeo e da peregrinación durante o pontificado do cardeal Miguel Payá y Rico (1975-1886). En Actas del V Congreso Internacional de Asociaciones Xacobeas. A Coruña: Diputación de A Coruña, 157-196.
  • Portela Pazos, S. (1953). Orígenes del culto al Apóstol Santiago en España. Arbor, 91-92, 455-471.
  • Pugliese, C. (1999). Las peregrinaciones a Santiago de Compostela en el siglo XIX. En Santiago, Jerusalén, Roma: diario de una peregrinación a estos y otros santos lugares de España, Francia, Egipto, Palestina Siria e Italia en el año del jubileo universal de 1875. Santiago de Compostela: Constructora San José, 37-62.
  • Requejo Alonso, A. B. (2005). Los museos eclesiásticos de Galicia. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Requejo Alonso, A. B. (2006). Da feira á exposición no ámbito local. Conservar, expoñer e mirar como condicións para o progreso. En Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago de Compostela (1784-2006). Santiago de Compostela: Fundación Caixa Galicia, 143-153.
  • Rodríguez González, A. (1999). Notas para la historia de Compostela (1879-1975). En Compostela na Historia: redescubrimiento-rexurdimento. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 25-36.
  • Rodríguez Lago, J. R. (1995). Os Outros Xacobeos. Anos Santos e Restauración na Igrexa Compostelá (1875-1898). En Historia Nova III. Contribución dos Xoves Historiadores. Santiago de Compostela: Asociación Galega de Historiadores, 205-226.
  • Rosende Valdés, A. (2013). Compostela (1780-1907): Una aproximación a la ciudad decimonónica. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago y Teófilo Edicións.
  • Sánchez Albornoz, C. (1971). En los albores del Culto Jacobeo. Compostellanum, 16/1-4, 37-71.
  • Sánchez Cantón, F. (1956). Opúsculos gallegos sobre Bellas Artes de los siglos XVII y XVIII. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos.
  • Seling, H. (1980). Die Kunst der Augsburger Goldschmiede 1529-1868. Munich: Meister, Marken, Werke, C. H.
  • Singul Lorenzo, F. (2001). La Ciudad de las Luces, arquitectura y urbanismo en Santiago de Compostela durante la Ilustración. Consorcio de Santiago: Santiago de Compostela.
  • Sousa, J., y Pereira, F. (1988). Historia de la Escuela de Artes y Oficios de Santiago. A Coruña: Editorial Diputación Provincial.
  • Suárez Otero, J. (2014): Locus Iacobi. Orígenes de un santuario de peregrinación. Universidade de Santiago de Compostela [tesis doctoral].
  • Taín Guzmán, M. (2006). El proyecto del canónigo José Vega y Verdugo para el sepulcro del Apóstol de la Catedral de Santiago. En Congresso Internacional do Barroco Ibero-Americano. Ouro Preto: C/Arte.
  • Taín Guzmán, M. (2008). Prolegómenos de una excavación en tiempos del canónigo José Vega y Verdugo: el mito de la cripta del apóstol Santiago y el retablo del arzobispo Gelmírez. Goya, 324, 200-216.
  • Varazze, I. (1987). La leyenda dorada, 2 vols. Madrid: Alianza [texto original: 1250-1280]).
  • Vidal Rodríguez, M. (1924). La tumba del Apóstol Santiago: ilustrada con cien fotograbados: Santiago de Compostela: Tipografía del Seminario Central.
  • Vigo Trasancos, A. (2010). Galicia no horizonte de 1909: cidades e arquitecturas para unha época de esplendor burgués. En Exposición galega de 1909: conmemoración do 1º centenario da Exposición Regional Gallega, Santiago 1909. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago, Museo do Pobo Galego e Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, 31-78.
  • Villaamil y Castro, J. (1866). Descripción histórico-artística-arqueológica de la catedral de Santiago. Lugo: Imprenta de Soto Freire.
  • Vives, J. (1956). Bibliografía. Compostellanum, revista trimestral. Hispania Sacra, 9, 473-475.
  • Yzquierdo Peiró, R. (2017). Los tesoros de la Catedral de Santiago. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago-Teófilo Edicións.
  • Zepedano y Carnero, J. M. (1870). Historia y descripción arqueológica de la Basílica Compostelana. Lugo: Imprenta de Soto Freire.