Montes Veciñais en Man Común e BaldiosUnha análise comparativa das propiedades comunitarias de Galicia e Portugal

  1. Copena Rodríguez, Damián 1
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Semata: Ciencias sociais e humanidades

ISSN: 1137-9669,  2255-5978

Ano de publicación: 2018

Título do exemplar: Bioeconomía y Memoria Ecológica de los Territorios: Transdisciplinariedad para un Futuro Sostenible

Número: 30

Páxinas: 85-104

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/S.30.5379 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Semata: Ciencias sociais e humanidades

Resumo

A existencia de propiedade comunitaria é posiblemente a característica máis singular do réxime de propiedade dos montes de Galicia e de Portugal. As Comunidades de Montes Veciñais en Man Común e os Baldios xestionan amplas áreas de monte compartindo características e similitudes, tanto no relativo á súa evolución histórica como no que se refire ás problemáticas sociais, económicas e ambientais que padecen.O presente traballo realiza, a partir de diferentes metodoloxías entre as que destacan as vinculadas coa investigación participativa, unha comparativa entre estas dúas figuras de xestión colectiva do monte, caracterizándoas, debullando o marco normativo baixo o que se regulan e realizando unha aproximación inicial ao contexto produtivo no que se atopan, ás actuais ameazas coas que contan e ás oportunidades existentes a partir de novas lóxicas vinculadas coa sustentabilidade. O traballo mostra como están comezando a aparecer novos ámbitos de manexo vinculados coa multifuncionalidade nos dous espazos xeográficos.

Referencias bibliográficas

  • Agrawal, A. (2014): «Studying the commons, governing common-pool resource outcomes: Some concluding thoughts». Environmental Science & Policy, 36, pp. 86-91
  • Alló, M.; Loureiro, M.L. (2016): «Evaluating the fulfillment of the principles of collective action in practice: A case study from Galicia (NW Spain)», Forest Policy and Economics, 73, pp. 1–9.
  • Araral, E. (2014): «Ostrom, Hardin and the commons: A critical appreciation and a revisionist view». Environmental Science & Policy, 36, pp. 11-23.
  • Balboa, X. (1990): «O Monte en Galicia». Vigo: Edicións Xerais.
  • Balboa, X.; Besteiro, B.; Fernández, X.; Fernández, L.; Jordán, M.; López, E.; Soto, D.; Viso, P. (2006): «Os montes veciñais en man común: o patrimonio silente». Natureza, economía, identidade e democracia na Galicia rural. Vigo: Edicións Xerais.
  • Baptista, F.O. (2010): «Baldios. A erosão da propriedade comunitária», en: Baptista, F.O. (Ed.), O Espaço Rural. Declínio da Agricultura. Lisboa: Celta.
  • Bassi, I.; Carestiato, N. (2016): «Common property organisations as actors in rural development: a case study of a mountain area in Italy». International Journal of the Commons, 10(1), pp. 363–386.
  • Bica, A., Carvalho, A. Gralheiro J.C. (2018): Breve enquadramento histórico e jurídico em áreas comunitárias. BALADI-Federação Nacional de Baldios: Vila Real.
  • Borrass, L.; Kleinschmit, D.; Winkel, G. (2017): «The “German model” of integrative multifunctional forest management—Analysing the emergence and political evolution of a forest management concept». Forest Policy and Economics, 77, pp. 16–23.
  • Bouhier, A. (2001): «Galicia: ensaio xeográfico de análise e interpretación dun vello complexo agrario». Santiago de Compostela: Consellería de Agricultura, Gandería e Política Agroalimentaria. Xunta de Galicia (Tradución da versión orixinal en francés de 1979).
  • Brouwer, R. (1995): «Baldios and common property resource management in Portugal». Unasylva, 180, 37-43
  • Caballero, G. (2014): «Community-based forest management institutions in the Galician communal forests: A new institutional approach». Forest Policy and Economics, 50, pp. 347–356.
  • Carvalho-Ribeiro, S.M.; Lovett, A.; O’Riordan, T. (2010): «Multifunctional forest management in Northern Portugal: Moving from scenarios to governance for sustainable development». Land Use Policy, 27, pp. 1111–1122.
  • Cassell, C.; Symon, G. (2004.): «Essential Guide to Qualitative Methods in Organizational Research», London: Sage Publications, pp. 154–164.
  • Cidrás, D; Lois-González, R.C.; Valerià, P. (2018): «Rural Governance against Eucalyptus Expansion in Galicia (NW Iberian Peninsula)». Sustainability, 10, 3396.
  • Consellería do Medio Rural. (2014): «Explotación do Rexistro de Montes Veciñais en Man Común». http://mediorural.xunta.gal
  • Consellería do Medio Rural. (2017): «1ª Revisión do Plan Forestal de Galicia».
  • Consellería do Medio Rural. (2018): «Plan de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia (PLADIGA)». http://mediorural.xunta.gal/areas/forestal/incendios_forestais/pladiga_2018/
  • Consello de Agricultura Ecolóxica de Galicia-CRAEGA. (2018): «Operadores certificados».
  • Copena Rodríguez, D.; Simón Fernández, X. (2014): «La producción de energía eléctrica a partir de la biomasa forestal primaria: análisis del caso gallego». Revista Galega de Economía, 23 (2), pp. 91-112.
  • Copena Rodríguez, D.; Simón Fernández, X. (2016a): «A posta en valor do patrimonio apícola cereiro tradicional: análisis da experiencia comunitaria da CMVMC de Paraños». La Descomunal. Revista Iberoamericana de Patrimonio y Comunidad, 2, pp. 237-248.
  • Copena Rodríguez, D.; Simón Fernández, X. (2016b): «Ação coletiva e horticultura social nos montes comunais da Galiza: O Programa Verdear». Livro de Resumos do I Colóquio Nacional de Horticultura Social e Terapêutica. Estoril, Portugal.
  • Copena Rodríguez, D.; Simón Fernández, X.; Pérez Neira, D. (2016): «O aproveitamento do recurso micolóxico como oportunidade de desenvolvemento rural nos montes veciñais de Galicia». En Construíndo Coñecemento Agroecolóxico. Cambiando os Modelos de Consumo para Construír Sistemas Agroalimentarios Sustentables; Simón Fernández, X., Copena Rodríguez, D., Pérez Neira, D., Eds.; Grupo de Investigación en Economía Ecolóxica, Agroecoloxía e Historia: Vigo, pp. 204–215.
  • Corbelle Rico, E.; Crecente Maseda, R. (2008): «O abandono de terras: concepto teórico e consecuencias». Revista Galega de Economía, 17(2), pp. 47-62.
  • De Carvalho, A. (2017): «Baldio: do Regime Florestal e Co-Gestão à Economia Local e Solidária». BALADI-Federação Nacional de Baldios, Vila Real.
  • Estêvão, J.A. (1983): «A florestação dos baldios». Análise Social, XIX(77-78-79), 3º,4º,5º, pp. 1157-1260.
  • Fuentes-Santos, I.; Marey-Pérez, M.F.; González-Manteiga, W. (2013): «Forest fire spatial pattern analysis in Galicia (NW Spain)». Journal of Environmental Management, 128(15), pp. 30–42.
  • Gautam, A.P.; Shivakoti, G.P. (2005): «Conditions for Successful Local Collective Action in Forestry: Some Evidence From the Hills of Nepal». Society & Natural Resources, 18(2), pp. 153-171.
  • Gómez-Vázquez, I.; Álvarez-Álvarez, P.; Marey-Pérez, M.F. (2009): «Conflicts as enhancers or barriers to the management of privately owned common land: A method to analyze the role of conflicts on a regional basis». Forest Policy and Economics, 11, pp. 617–627.
  • Gralheiro JC. (2018): «Dos baldios, até à Lei 75/2017, de 17 de agosto». Edições Esgotadas.
  • Graziano-Ceddia, M., Gunter, U., Corriveau-Bourquec, A. (2015): «Land tenure and agricultural expansion in Latin America: The role of Indigenous Peoples’ and local communities’ forest rights». Global Environmental Change, 35, pp. 316-322.
  • Hardin, G. (1968): «The tragedy of the commons». Science, 162, pp. 1243-1248.
  • Instituto da Conservação da Natureza e das Florestas-ICNF. (2013): «IFN6 – Áreas dos usos do solo e das espécies florestais de Portugal continental. Resultados preliminares». Lisboa: Instituto da Conservação da Natureza e das Florestas.
  • Instituto Galego de Estatística-IGE. (2016): «Distribución xeral de terras». https://www. ige.eu
  • Lopes, L.F.G.; Bento, J.M.R.S.; Cristovão, A.F.A.C.; Baptista, F.O. (2013): «Institutionalization of common land property in Portugal: Tragictrends between “Commons” and “Anticommons”». Land Use Policy, 35, pp. 85– 94.
  • Luz, A.L. (2017): «Entre subsídios e turismo: instituições e poder na gestão dos baldios do parque nacional da Peneda-Gerês». Finisterra, LII(105), pp. 7-27.
  • Marey-Pérez, M.F.; Gómez-Vázquez, I.; Díaz-Varela, E. (2010): «Different approaches to the social vision of communal land management: the case of Galicia (Spain)». Spanish Journal of Agricultural Research, 8(3), pp. 848-863.
  • Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente, España. (2008): «Tercer Inventario Forestal Nacional».
  • Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación, (2016): «Estadística Anual de Cortas de Madera».
  • Ostrom, E. (1990): «Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action». Cambridge University Press, New York.
  • Rico Boquete, E. (2000): «Política forestal y conflictividad social en el noroeste de España durante el primer franquismo, 1939-1959». Historia Social, 38, pp. 117-140.
  • Santos Castroviejo, I. (2003). «A investigación-acción-participativa como metodoloxía científica». Cooperativismo e Economía Social, 25, pp. 7-20.
  • Santos-Pereira, J.; Rêgo, F.; Silva, J.; Silva, T.; Pereira, J.M.; Carreiras, J.; Silva, J.; Vasconcelos, M. (2006): «Incêndios Florestais em Portugal». Lisboa: ISA.
  • Serra R., Ferreira, P., Skulska, I., Alavez-Vargas, M., Salgado, A., Nunes J.A., Garcia Barrios, R. (2016): «Education for Sustainability in the Context of Community Forestry». En: Castro P., Azeiteiro U., Bacelar-Nicolau P., Leal Filho W., Azul A. (eds) Biodiversity and Education for Sustainable Development. World Sustainability Series. Springer.
  • Serra, R.; Ferreira, P. (2017): «Governação comunitária de florestas para crianças». Coimbra: Centro de Estudos Sociais.
  • Serra, R.; Rodrigues, E.; García-Barrios, R. (2017): «Mushrooming Communities: A Field Guide to Mycology in the Community Forests of Portugal». Sustainability, 9, 924.
  • Simón Fernández, X.; Cerdeira Pérez, J.; Collazo Villar, A.J.; Domínguez García, M.D. (1999): «Guia para fazer umha investigaçom participativa». Lugo: Editorial Fouce.
  • Slaev, A.D.; Collier, M. (2018): «Managing natural resources: Coasean bargaining versus Ostromian rules of common governance». Environmental Science and Policy, 85, pp. 47–53.
  • Soto Fernández, D.; Fernández Prieto, L. (2004): «Política forestal e conflictividade nas terras comunais de Galicia durante o franquismo (1939-1975) » En Freire D, Fonseca I, Godinho P (editores): Mundo Rural, Transformaçao e resistencia na Península Ibérica (século XX). Lisboa: Colibri, Editors:, pp. 225-249.
  • Van der Ploeg, J.D.; Laurent, C.; Blondeau, F.; Bonnafous, P. (2009): «Farm diversity, classification schemes and multifunctionality». Journal of Environmental Management, 90, S124–S131.
Fonte de datos: Dialnet