Un viaje al centro del libro

  1. María Vidal-Franco
  2. Olalla Cortizas Varela
Revista:
Elos: revista de literatura infantil e xuvenil

ISSN: 2386-7620

Ano de publicación: 2023

Número: 10

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/ELOS.10.9366 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Elos: revista de literatura infantil e xuvenil

Resumo

Neste artigo realízase un percorrido por unha selección de catro contos cuxo tema principal xira arredor dos libros e do ambiente das bibliotecas. Concretamente, analízanse tres álbums ilustrados e mais un libro de poesías: El libro en el libro en el libro, de Jörg Müller; El libro que se sentía solo, de Kate Bernheimer, ilustrado por Chris Sheban; El pez rojo, de Taeeun Yoo; e Los versos del libro tonto, de Beatriz Giménez de Ory, ilustrado por Paloma Valdivia. O motivo principal desta publicación é mostrar un eido pouco explorado, o da metaliteratura, que ten moitas vantaxes que ofrecer no mundo da animación á lectura e no mundo da educación literaria. A idea consiste en explorar algunhas características e algúns recursos paratextuais das obras literarias que poidan resultar interesantes para estimular a nenez (referímonos a protagonistas que rematan no interior do conto, a libros humanizados, a viaxes cara ao interior do libro, a referencias intertextuais á arte...). En definitiva, estes recursos constitúen unha importante axuda para que os mediadores capten a atención dos lectores infantís.

Referencias bibliográficas

  • Agra Pardiñas, Mª. J. y Roig Rechou, B (2006). “Artextos” en los álbumes infantiles. En F. Fraga Azevedo (Coord.), Actas do II Congreso Internacional “Criança, lingua, Imaginario e Texto literario. Centro e margens na literatura para crianças e jovens”. Instituto de Estudos da Criança (IEC)-Universidade do Minho. CD-ROM.
  • Barthes, R. (1966). Introduction à l'analyse structurale des récits. Communications, 8, 1-27. http://dx.doi.org/10.3406/comm.1966.1113
  • Bernheimer, K. y Sheban, C. (2012) El libro que se sentía solo. Editorial Juventud.
  • Borges, J. L. (2003). El círculo secreto. Prólogos y notas. EMECE.
  • Cabo Villaverde, J. (1995). Magritte: lecciones de Surrealismo. Adaxe. 11, 7-26.
  • Carranza, M. (2004). Entrar y descubrir qué pasa en… Imaginaria. Revista online sobre literatura infantil y juvenil, 140. https://www.imaginaria.com.ar/14/0/el-libro-en-el-libro.htm
  • Cerrillo, P. C., y Sánchez, C. (2001). Lo literario y lo infantil: concepto y caracterización de la literatura infantil. En P. C. Cerrillo y J. García Padrino (Eds.), La Literatura Infantil en el siglo XXI (pp. 79-94). Servicio de Publicaciones de la UCLM, 79-94.
  • Cobo Borda, J. G. (18 de octubre de 1992). Reencuentro con Borges. El Tiempo. https://www.eltiempo.com/archivo/documento/MAM-225095
  • Colomer, T., Manresa, M. y Silva-Díaz, C. (2005). Líneas de avance en el aprendizaje literario escolar. Quaderns digitals, 1-13. https://gretel.cat/publicaciones/lineas-de-avance-en-elaprendizaje-literario-escolar-2/
  • Díaz Armas, J. (2003). El libro dentro del libro: aspectos de la metaficción en la literatura infantil y juvenil. AILIJ. Anuario de Investigación en Literatura Infantil y Juvenil, 1, 25-51. https://revistas.uvigo.es/index.php/AILIJ/article/view/721
  • Eco, H. (2000). Tratado de semiótica. Editorial Lumen S. A.
  • Fernández Andrés, A. (2017). M. C. Escher y sus mágicos juegos espaciales. Arzucomunicación. https://arzucomunicacion.lunaazul.org/2017/02/01/escher-y-sus-magicos-juegosespaciales/
  • Franco-Vázquez, C., Mesías-Lema, J. M. y Agra Pardiñas, M. J. (2016). ’Debuxando palabras’: perspectiva histórica da ilustración na Literatura Infantil e Xuvenil en Galicia, 1927-2007. Elos: Revista De Literatura Infantil E Xuvenil, 3, 53-76. https://doi.org/10.15304/elos.3.3516
  • Franco-Vázquez, C. y Neira-Rodríguez, M. (2019). Educación literaria e artística. Diálogos interxeracionais na LIX galega. En A. C. Macedo, E. Oliveira, M. Neira-Rodríguez y S. Reis da Silva (Coords.), Literatura para crianças e educaçao literaria: diálogos intergeracionais (pp. 109-131). Tropelías& Companhia.
  • García Guerrero, J. (Dir.) (2013). Nuevas dinámicas para la biblioteca escolar en la sociedad red. Junta de Andalucía.
  • García-Pedreira, R., Neira-Rodríguez, M. y Ferreira-Boo, C. (2023). Literatura, infancia e escola. Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de Compostela. https://dx.doi.org/10.15304/9788419679017
  • Genette, G. (1982). Palimpsestes. La littérature au second degré. Seuil.
  • Giménez de Ory, B. y Valdivia, P. (2011). Los versos del libro tonto. Kalandraka Editora.
  • Lyotard, J.F. (1986). Le Postmoderne expliqué aux enfants. Ed. Galilée.
  • Müller, J. (2002). El libro en el libro en el libro. Editorial Serres.
  • Neira-Rodríguez, M. y Franco-Vázquez, C. (2022). Unha viaxe á metaliteratura nos librosobxecto. Tres artefactos, tres posibilidades. En Ramos, A. M. (Coord.) Livro-objeto: metaficção, hibridismo e intertextualidad. (pp. 105-117). Húmus.
  • Rasteli, A. y Formentini Caldas, R. (2018). Mediación artística y cultural en las bibliotecas: tesitura en proceso. Métodos de Información, 9(17), 22-44.
  • Roig Rechou, B. A. (2008). La literatura infantil y juvenil gallega en el siglo XXI. Seis llaves para entenderla mejor. Amigos del libro infantil y juvenil y Xunta de Galicia.
  • Serafini, F. (2015). Multimodal Literacy: From Theories to Practices. Language Arts, 92(6), 412- 423. http://www.jstor.org/stable/24577533
  • Silva-Díaz Ortega, C. (2003). "¡Qué libros más raros!" Construcción y evaluación de un instrumento para describir las variaciones metaficcionales en el álbum. AILIJ. Anuario de Investigación en Literatura Infantil y Juvenil, 1, 167-189. https://revistas.uvigo.es/index.php/AILIJ/article/view/728
  • Silva-Díaz Ortega, C. (2005). Libros que enseñan a leer: Álbumes metaficcionales y conocimiento literario. [Tesis doctoral]. Universitat de Barcelona. https://www.tdx.cat/bitstream/handle/10803/4667/mcsdo1de1.pdf?se
  • Vega, N. (2022). Nuevos desafíos al fomento de la lectura y literatura infantil en un entorno de pantallas. Revista Paraguaya de Educación a Distancia, 3(2), 58-65.
  • Villanueva, D. (1989). El comentario de textos narrativos: la novela. Ediciones Júcar.
  • Yoo, T. (2011). El pez rojo. Kalandraka Editora.