Los plateros de la catedral de Santiago de Compostela en la primera mitad del siglo XIX

  1. Pérez Varela, Ana 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Cuadernos de estudios gallegos

ISSN: 0210-847X

Ano de publicación: 2020

Tomo: 67

Número: 133

Páxinas: 163-191

Tipo: Artigo

DOI: 10.3989/CEG.2020.133.06 SCOPUS: 2-s2.0-85090517733 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Cuadernos de estudios gallegos

Resumo

O obxectivo deste traballo é aportar unha serie de datos sobre os prateiros oficiais da fábrica compostelá na primeira metade do século XIX, dos que até agora se descoñece practicamente todo. A nosa metodoloxía centrouse nun baleirado de fontes do Arquivo da Catedral de Santiago e o Arquivo Histórico Universitario, contrastadas coa bibliografía pertinente, para rescatar os nomes dos catro prateiros que realizaron obras e conservaron a prata existente na fábrica en dita centuria. Deste xeito fomos capaces de comparar a información coa correspondente da segunda metade, moito máis numerosa e interesante, certificando a gran diferenza entre a primeira e a segunda parte do século. No período cronolóxico que abarca este artigo podemos comprobar que o cargo de prateiro oficial foi inestábel, e apenas se realiza obra nova, realidade que contrasta coa gran importancia que sabemos que alcanzaron os prateiros das últimas décadas.

Referencias bibliográficas

  • Bailly-Baillière, Carlos, Anuario-almanaque del comercio, de la industria, de la magistratura y de la administración, Madrid, Carlos Bailly-Baillière, 1879-1911.
  • Barral Iglesias, Alejandro, “El Museo y el Tesoro”, en Xosé Manuel García Iglesias (dir.), A Catedral de Santiago de Compostela, Laracha, Xuntanza, 1993, págs. 459-535.
  • Barreiro Fernández, Xosé Ramón, “De la tutela eclesiástica a los inicios de la andadura burguesa (1808-1875)”, en Emelindo Portela Silva (dir.), Historia de la Ciudad de Santiago de Compostela, Santiago, Concello de Santiago, 2003, págs. 433-475.
  • Barriocanal López, Yolanda, “Las ordenanzas de los plateros compostelanos del año 1786”, Minius, 2-3 (1993-1994), págs. 149-156.
  • Bouza Brey, Joaquín, Platería civil compostelana hasta finales del siglo XIX, Santiago de Compostela, Instituto Padre Sarmiento de Estudios Gallegos, 1962.
  • Canedo Barreiro, María, “Oraciones en plata: estudio de la obra inédita de Jacobo Pecul Montenegro”, Cuadernos de Estudios Gallegos, vol. 62, núm. 128 (2015), págs. 141-173.
  • Cardeso Liñares, José, El arte en el valle de Barcala, siglo XVI al XX, 5 vols., Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 1900.
  • Couselo Bouzas, José, Galicia artística en el primer tercio del siglo XIX, Santiago de Compostela, Instituto Teológico Compostelano, 2005 [edición original: Santiago de Compostela, 1933].
  • Filgueira Valverde, José, El Tesoro de la Catedral Compostelana, Santiago de Compostela, Bibliófilos Galegos, 1959, pág. 81.
  • García Martínez, Carlos, et al., Exposición galega de 1909: conmemoración do 1o centenario Exposición Regional Gallega, Santiago de Compostela, Consorcio de Santiago, 2010.
  • Herrero Martín, María Jesús, La orfebrería en las parroquias compostelanas: catalogación, Universidade de Santiago de Compostela, 1987 [tesis de licenciatura inédita].
  • López Añón, Eva María, Arte religioso en el arciprestazgo de Nemancos (A Coruña). Siglos XVII-XX. Arte mueble, 2008 [tesis de doctorado inédita].
  • López Ferreiro, Antonio, Historia de la Santa Apostólica Metropolitana Iglesia de Santiago de Compostela, tomo X, Santiago de Compostela, Seminario Conciliar Central, 1908.
  • López Vázquez, José Manuel, “Orfebrería compostelana: la evolución de las cruces parroquiales en la segunda mitad del siglo XVIII y el primer tercio del siglo XIX”, Cuadernos de Estudios Gallegos, t. 32, núm. 96-97 (1981), págs. 517-523.
  • López Vázquez, José Manuel, “Tipologías de la orfebrería religiosa gallega”, en Ramón Taboada Vázquez (dir.), Actas del curso de orfebrería y arquitectura religiosa ‘Oro, plata y piedra para la escena sagrada en Galicia’, A Coruña, Asociación de Amigos de la Colegiata y Museo de Arte Sacro, 1994, págs. 91-127.
  • Louzao Martínez, Francisco, Catálogo del Museo de Arte Sacro de La Coruña, Barcelona, Dúplex, 1993.
  • Mera Álvarez, Irene, La catedral de Santiago en la época contemporánea: arte y arquitectura (1833-1923), Santiago de Compostela, Consorcio de Santiago, 2011.
  • Molist Frade, Beatriz, La orfebrería religiosa de los siglos XVII-XIX en la ciudad de La Coruña: Catalogación, Universidade de Santiago de Compostela, 1986 [tesis de licenciatura inédita].
  • Peláez Ruiz, Andrés, La organización corporativa de los plateros coruñeses a finales del siglo XVIII, A Coruña, Diputación Provincial da Coruña, 1994.
  • Pérez Piñeiro, María Isabel, Aportación documental al estudio histórico-artístico del arciprestazgo de Ponte Beluso, Universidade de Santiago de Compostela, 1997 [tesis de licenciatura inédita].
  • Pérez Piñeiro, María Isabel, “Aportación documental al estudio histórico-artístico del arciprestazgo de Ponte Beluso”, Cuadernos de Estudios Gallegos, vol. 47, núm. 113 (2000), págs. 263-304.
  • Pérez Varela, Ana, Vida y obra del platero compostelano Ricardo Martínez Costoya, Universidade de Santiago, 2015 [tesis de licenciatura inédita].
  • Pérez Varela, Ana, “Obras de platería de José Losada para la catedral de Santiago de Compostela: Fuentes para su estudio y análisis de las piezas”, en Jesús Rivas Carmona (ed.), Estudios de platería San Eloy, Murcia, Universidad de Murcia, 2015, págs. 505-522.
  • Pérez Varela, Ana, “Piezas de Ricardo Martínez Costoya en la colección de platería de la catedral de Santiago de Compostela”, en Rosa Margarita Cacheda Barreiro y Carla Fernández Martínez (eds.), Del taller al museo. Estudios sobre historia del arte, patrimonio y museología en Galicia, Santiago, Andavira, 2016, págs. 237-257.
  • Pérez Varela, Ana: “Una aproximación a la figura del platero compostelano José Losada de Dios (ca. 1817-1887)”, en María del Mar Albero Muñoz y Manuel Pérez Sánchez (eds.), ‘Yngenio e arte’: elogio, fama y fortuna de la memoria del artista, Murcia, Fundación Universitaria Española, 2018, págs. 675-696.
  • Quijada Morandeira, Benedicto José, Las obras en la Catedral de Santiago desde 1751 a 1800. Aportación documental, Santiago de Compostela, Deputación da Coruña, 1997.
  • Riera Solanich, Eduardo, Guía práctica de industria y comercio de España, Barcelona, Centro de propaganda mercantil, 1901-1911.
  • Reiriz Figueiras, María Dolores, Aportación documental al estudio histórico artístico del arciprestazgo de Postmarcos de Abaixo (siglos XVI-XX), Universidade de Santiago de Compostela, 1988 [tesis de licenciatura inédita].
  • Vasconcelos e Sousa, Gonzalo, A arte da prata no Porto: 1750-1810, 4 vols., Universidade de Porto, 2002 [tesis de doctorado].
  • Vasconcelos e Sousa, Gonzalo, A ourivesaria da prata em Portugal e os mestres portuenses. História e Sociabilidade (1750-1810), Porto, Fundação Eng. Antonio Almeida, 2004.
  • Vasconcelos e Sousa, Gonzalo, A joalharia en Portugal no século XIX, Porto, Universidade do Porto, 2006.
  • Vigo Trasancos, Alfredo, “Transformación, utopía y redescubrimiento. La catedral desde el barroco a nuestros días”, en Manuel Núñez Rodríguez (ed.), Santiago, la catedral y la memoria del arte, Santiago de Compostela, Consorcio de Santiago, 2000, págs. 187-242.
  • Villares Paz, Ramón, Historia de Galicia, Vigo, Galaxia, 2016.
  • Yzquierdo Peiró, Ramón, Los tesoros de la Catedral de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela, Teófilo Edicións-Consorcio de Santiago, 2017.