Humor gráficoabordajes del Covid-19 en diario El Universo, Ecuador

  1. Bravo Mancero, Julio Adolfo 1
  2. Galindo Arranz, Fermín 2
  1. 1 Universidad Nacional de Chimborazo (Ecuador)
  2. 2 Universidad Santiago de Compostela (España)
Revista:
Correspondencias & Análisis

ISSN: 2304-2265 2224-235X

Ano de publicación: 2020

Número: 11

Tipo: Artigo

DOI: 10.24265/CIAN.2020.N11.02 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Correspondencias & Análisis

Resumo

This paper investigates the coverage used by cartoonist Bonil, in ecuadorian newspaper El Universo, to represent the advance of pandemic COVID-19. Mixed methodology was used: qualitative and quantitative,through the documentary review, content analysis and discourse analysis, to 25 cartoons, published between March 13 and April 10, 2020. The results showed contents were disseminated into the following axes: Health, Economy, Politics, Corruption, Society and Technology. Iconic and verbal elements, through the construction of visual metaphors, served to warn public opinion of pandemic consequences as well as to watch spaces of power, domination and inequality, highlighted Ecuadorian society weakness.

Referencias bibliográficas

  • Ahumada, Y. (2019). El humor gráfico como medio de opinión pública durante la crisis de 2001 en Argentina. Universidad de Palermo. Buenos Aires.
  • Antezana, L. (2009). Política en caricaturas y fotomontajes de la prensa chilena: risas y sonrisas. Mapocho, (65), 135-147.
  • Arias, E. (2008) El muy serio arte del humor. Revista de Estudios Sociales , (30), 110-112. Recuperado el 10 de abril de 2020, de http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttextpid=-S0123885X2008000200012&lng=en&tlng=es.
  • Borregales, Y. (2016). 70 años de humor en Venezuela. Tiempo y Espacio, 26(65), 167-169. Recuperado en 10 de abril de 2020, de http://ve.scielo.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1315-94962016000100012&lng=es&tlng=es.
  • Borregales, Y. (2017). Importancia de la caricatura como fuente de conocimiento histórico. Tiempo y Espacio, 27(68), 111-128. Recuperado en 10 de abril de 2020, de http://ve.scielo.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1315-94962017000200007&lng=es&tlng=es.
  • Bravo, J. (2012). La Rosa de los vientos. Casa de la Cultura núcleo de Chimborazo. Riobamba, Ecuador.
  • Conde, L. (2005). Cuadernos de Periodismo. Madrid, España
  • Bravo, J., Galindo, F., & Bravo, S. (2019). Leonidas Proaño: orientación periodística más allá de lo religioso y educativo. Revista ComHumanitas, 10(2). https://doi.org/10.31207/rch.v10i2.200
  • Bravo, J., Larrea, C., Ruales, R., & Bravo, C. (2019). La acción comunicativa en los pueblos indígenas de Chimborazo como herramienta para el cambio social. Brazilian Journal of Development, 5(3), pp. 2564-2575.
  • Conde, L. (2005). El humor gráfico en la prensa española. Cuadernos de periodistas, 3, 113-123. http://www.cuadernosdeperiodistas.com/pdf/-Cuadernos_de_Periodistas_3.pdf
  • Díaz-Bravo, L., Torruco-García, U., Martínez-Hernández, M., & Varela-Ruiz, M. (2013). La entrevista, recurso flexible y dinámico. Investigación en Educación Médica, 2(7), 162-167. https://www.redalyc.org/pdf/3497/349733228009.pdf
  • Fernández, A. (2015). Caricatura política, razones y emociones. Razón y palabra, 19(89), 212-234. https://www.revistarazonypalabra.org/index.php/ryp/article/view/236
  • Fernández, F. (2002). El análisis de contenido como ayuda metodológica para la investigación. Revista de Ciencias Sociales, 2(96), 35-53. https://www.revistacienciassociales.ucr.ac.cr/images/revistas/RCS96/03.pdf
  • Gómez, M., Deslauries, J., & Alzate, M. (2010). Cómo hacer tesis de maestría y doctorado: investigación, escritura y publicación. Colección Educación y Pedagogía.
  • González-Domínguez, C. (2017). Líder de opinión y opinión pública. Hacia una reflexividad epistemológica de los conceptos. Revista Mexicana de Opinión Pública, 22, 15-32. http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=-sci_arttext&pid=S2448-49112017000100015&lng=es&tlng=es
  • Gronemeyer, M. (2003). El periodismo como vocación y opción creyente. Teología y vida, 44(1), 48-67. https://dx.doi.org/10.4067/S0049344-92003000100003
  • Hegel, G. (2006). Phénoménologie de l’esprit. Vrin.
  • Hernández, O. (1995). Culturas y educación: rupturas y encuentros en la reelaboración cultural. Revista de Ciencias Sociales, 69, 7-19.
  • Hurtado, J. (2010). Metodología de la investigación. Guía para la comprensión holística de la ciencia. Ediciones Quirón.
  • Lemos, H. (2011). La capacidad retórica del humor gráfico: la “columna gráfica”. Revista de Comunicación Vivat Academia, 117(XIV), 1194-1206. http://www.vivatacademia.net/index.php/vivat/article/view/120
  • Monje, C. (2011). Metodología de la investigación cuantitativa y cualitativa. Universidad Surcolombiana.
  • Muñiz, C. (2017). Comunicación y opinión pública. Cuadernos.info, 40, 10-13. https://scielo.conicyt.cl/pdf/cinfo/n40/0719-367X-cinfo-40-00010.pdf
  • Navarro, P., & Díaz, C. (1995). Análisis de contenido. En J. Delgado & J. Gutiérrez (Coords.), Métodos y técnicas cualitativas de investigación en ciencias sociales (pp. 177-224). Síntesis.
  • Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura, UNESCO. (2007). Model curricula for journalism education. Colección de la UNESCO sobre los estudios de Periodismo. http://www.unesco.org/new/es/communication-and-information/resources/publications-and-communication-materials/publications/full-list/model-curricula-for-journalism-education
  • Rincón, O. (2017). Del periodismo domesticado al periodismo bastardo y DJ. Alcance, 6(12), 6-25. http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2411-99702017000100002&lng=es&tlng=es
  • Rivera-Betancur, J. (2008). Nuevos desafíos para un nuevo periodismo. Palabra Clave, 11(2), 153-154. http://www.scielo.org.co/scielo.php?-script=sci_arttext&pid=S012282852008000200001&lng=en&tlng=es
  • Rodríguez-Pastene, F., González, C., & Messenet, F. (2019). Sátira política en las elecciones de 1935 y de 2016. Estudio comparativo de representaciones sociales femeninas en Topaze y The Clinic. Comunicación y medios, 28(39), 26-38. https://scielo.conicyt.cl/pdf/cym/v28n39/07191529-cym283900026.pdf
  • Salinas, P., & Cárdenas, M. (2009). Métodos de investigación social. Ediciones Ciespal.
  • Siegel, L. (2017, Enero 13). In the story of Trump, there is no story. Columbia Journalism Review. http://www.cjr.org/special_report/trump_-story_narrative_press_conference.php
  • Valencia, V. (2012). Revisión documental en el proceso de investigación. Universidad Tecnológica de Pereira.
  • Van Dijk, T. (2016). Análisis crítico del discurso. Revista Austral de Ciencias Sociales, 30, 203-222.
  • Zavaleta, R. (2000). Un sueño semiótico hacia la caricatura. Punto Cero, 5(1), 52-53. http://www.scielo.org.bo/scielo.php?script=sci_arttext&pid=-S1815-02762000000200012&lng=es&tlng=es