Tres ensayos sobre economía regionalel impacto de la geografía económica en Ecuador

Resumo

Esta tese de doutoramento analiza, desde a perspectiva da teoría rexional e da teoría da economía xeográfica, tres temas relacionados co desenvolvemento económico das provincias do Ecuador durante o período 2007-2014. O primeiro tema que abordamos e que se desenvolve no capítulo 1 da tese céntrase na análise da estrutura espacial do Ecuador e na dinámica de distribución da actividade económica nas provincias ecuatorianas durante o período 2007-2014. Para realizar esta análise utilízase un concepto tradicional da economía rexional, como o concepto de potencial de mercado de Harris (1954) e o cálculo dos índices de Gini e as curvas de Lorenz asociadas. Neste capítulo calcúlanse diferentes índices de potenciais de mercado (dependendo do proxy que usemos para medir o volume de actividade económica -poboación, produto interno bruto, valor engadido bruto) e representanse nun mapa a nivel provincial para poder facer a interpretación espacial dos resultados obtidos. A información obtida a través da lectura e interpretación dos mapas complétase co cálculo dos índices de Gini e a representación das curvas de Lorenz e así podemos realizar unha análise máis precisa sobre a dinámica e concentración da actividade económica dentro do Ecuador. Os resultados obtidos confirman a existencia dun patrón espacial centro-periférico ao longo dun eixe de división do país norte-sur. O centro estaría representado polas provincias ecuatorianas máis occidentais e periferia polas provincias máis orientais. O segundo tema que tratamos no capítulo 2 da tese analiza a partir das predicións teóricas dun modelo de economía xeográfica centro-periferia ata que punto o potencial do mercado afecta as disparidades observadas nos niveis de desenvolvemento nas provincias ecuatorianas ao longo do período 2007-2014. No capítulo 2, realízase unha derivación estrutural da denominada ecuación nominal de salarios do modelo estándar de centroperiferia da economía xeográfica e unha estimación a partir dun panel de datos sobre as provincias ecuatorianas para o período 2007-2004. A ecuación nominal de salarios prevé que dentro dun contexto espacial (por exemplo, un país) os salarios pagados en cada localización (rexión / provincia) dependan dunha suma ponderada pola distancia do volume de actividade económica de cada localización. Esa ponderación é a inversa da distancia. Este concepto é simplemente a derivación e fundamento teórico do concepto de potencial de mercado de Harris (1954) que usamos no capítulo 1. Os resultados da estimación da ecuación nominal dos salarios están en liña coas predicións teóricas do modelo. As variables de xeografía económica (potencial de mercado) desempeñan un papel fundamental na explicación das diferenzas de renda observadas no Ecuador durante o período 2007-2014. Finalmente, o terceiro tema que abordamos na tese e que se desenvolve no capítulo 3 é o papel da xeografía económica na explicación das decisións de localización empresarial e, polo tanto, nos niveis de investimento privado. Comezando de novo dende o concepto central do potencial de mercado de Harris (1954) e dos estudos dentro da literatura teórica e empírica sobre os determinantes das decisións de localización empresarial, o capítulo 3 aborda o papel do potencial de mercado como variable clave para caracterizar os niveis de investimento privado a nivel provincial no Ecuador durante todo o período 2007-2014. Na explicación dos niveis de investimento privado tamén controlamos por outras variables relevantes que afectan estas decisións, como o papel do sector público a través da inversión pública e da política fiscal (impostos sobre renda e consumo) e tamén controlamos polo papel das remesas de emigrantes. Os resultados das estimacións empíricas amosan o papel da xeografía económica como relevante hora de explicar a distribución espacial dos niveis de investimento privado nas provincias ecuatorianas. En relación co papel do sector público, hai evidencia dun efecto crowding-out por parte do investimento público (efecto de expulsión do investimento privado), así como un efecto positivo (negativo) xerado por tributos indirectos (directos). Finalmente, as remesas de emigrantes teñen un efecto revitalizador sobre os volumes do investimento privado provincial.