Manuel Freire Castrillón y la “Carta de Galicia” de "El Censor" (1786)

  1. Mariño Paz, Ramón 1
  2. Suárez Vázquez, Damián 2
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela, Instituto da Lingua Galega.
  2. 2 IES Primeiro de marzo / Universidade de Santiago de Compostela, Instituto da Lingua Galega.
Revista:
Madrygal: Revista de estudios gallegos

ISSN: 1138-9664

Ano de publicación: 2017

Número: 20

Páxinas: 73-90

Tipo: Artigo

DOI: 10.5209/MADR.57630 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Madrygal: Revista de estudios gallegos

Resumo

Baseándonos sobre todo en argumentos de índole lingüística, mais tamén en indicios biográficos e ideolóxicos, atribuímos esta “Carta de Galicia” a Manuel Freire Castrillón. Argumentos do mesmo tipo móvennos a postular que Freire foi tamén o autor doutros textos en castrapo e en galego, entre eles Un labrador que foy sarxento á os soldados do nobo alistamento (ca. 1808). Finalmente, ofrecemos unha transcrición anotada e minimamente intervida da carta.

Referencias bibliográficas

  • Álvarez Blanco, Rosario (2008): “Denuncia pública e autor anónimo. O diálogo dos esterqueiros (1807)”, en X. L. Axeitos, Emilio Grandío Seoane e Ramón Villares (eds.), A patria enteira. Homenaxe a Xosé Ramón Barreiro Fernández. Santiago de Compostela / A Coruña: Consello da Cultura Galega / Universidade de Santiago de Compostela / Real Academia Galega, pp. 953-972.
  • Álvarez Blanco, Rosario (2012): “Achegamento ao perfil lingüístico dos autores dos inicios da Idade Contemporánea”, en Ramón Mariño Paz (ed.), Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, pp. 213-259.
  • Barreiro Fernández, Xosé Ramón (2000): “A burguesía compostelá (1760-1808). Unha base de datos”, Sémata. Ciencias Sociais e Humanidades 12, pp. 35-66.
  • Barreiro Fernández, Xosé Ramón (2006): “Literatura clandestina. A crítica social na Galicia de finais do século XVIII”, en P. Sánchez Ferro (dir.), Entre liñas. Unha ollada á historia da cultura escrita en Galicia. Da Idade Antiga ao século XVIII. Ourense: Universidade de Vigo, pp. 123-143.
  • Barreiro Fernández, Xosé Ramón (2001): Parlamentarios de Galicia. Biografías de deputados e senadores (1810-2001). Santiago de Compostela: Parlamento de Galicia / Real Academia Galega.
  • Caso González, José Miguel (1989): “«El Censor», ¿periódico de Carlos III?”, en El Censor. Obra periódica comenzada a publicar en 1781 y terminada en 1787. Edición facsímil, con prólogo y estudio. Oviedo: Universidad de Oviedo / Instituto Feijoo de Estudios del Siglo XVIII, pp. 775-799.
  • Cernadas y Castro, Diego Antonio (1781): Obras en prosa y verso del Cura de Fruime. Madrid: Joachin Ibarra, Impresor de Cámara de S. M, Tomo VII.
  • CG = Campo, Inocencio do ( = Manuel Freire Castrillón) ([1786]): “Carta de Galicia”, El Censor 121, pp. 1015-1029 (http://hemerotecadigital.bne.es/issue.vm?id=0003841919&search=&lang=es) [consulta: 07/2017].
  • DD = Antón Santamarina (coord.) (2006-): Dicionario de dicionarios. Santiago de Compostela / Vigo: Instituto da Lingua Galega / Universidade de Vigo (http://sli.uvigo.es/ddd/index.html) [consulta: abril de 2017].
  • Fernández González, Frutos (2013): “O Chao de Castela”, Boletín Auriense 43, pp. 287-300.
  • Freyre i Castrillon, Manuel (1786 [1785]): Silva, que, en la Junta Publica de 20. de Enero de 1785., en que la Real Sociedad Economica de Santiago celebró los años del Rey, leyó el socio de merito Manuel Freyre i Castrillon. Santiago: Ignacio Aguayo (http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es/es/consulta/registro.cmd?id=6382) [consulta: abril de 2017].
  • García-Pandavenes, Elsa (1972): “Introducción”, en El Censor (1781-1787). Barcelona: Editorial Labor, pp. 19-56.
  • Herrera González, Julio (2007): ¡Serviles...! El grupo reaccionario de las Cortes de Cádiz. Málaga: Servicio de Publicaciones de la Fundación Unicaja.
  • Lamigueiro, José Luis (2012): “La genealogía de Don Manuel Freire de Castrillón”. Recurso en liña incluído no portal XOR. Xenealoxías do Ortegal (http://www.xenealoxiasdoortegal.net/ortegal/cregoserantes.htm) [consulta: abril de 2017].
  • Leira Sánchez, Amelia (2007): “La moda en España durante el siglo XVIII”, Indumenta. Revista del Museo del Traje 0, pp. 87-94.
  • LP1 = El Nuevo Cosáreo de las Candelas ( = Manuel Freire Castrillón) (1787): La Piligrina. Santiago de Compostela: Imprenta de D. Ignacio Aguayo (http://hdl.handle.net/10347/9190) [consulta: marzo e abril de 2017].
  • LP2 = Manuel Freire Castrillón (1812 [1803]): “Segunda parte de La Peligrina, ó los Praceres”, Gazeta Marcial y Política de Santiago 95 (26/12/1812), pp. 1157-1164. (http://academia.gal/hemerotecavirtual# paxinas_numero.do?current_page=2&id=5892) [consulta: marzo e abril de 2017].
  • Mariño Paz, Ramón (2012): “Análise lingüística da obra en galego de Antonio Benito Fandiño”, en R. Mariño Paz (ed.), Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, pp. 317-384.
  • Mariño Paz, Ramón (2016): “Un labrador que foy sarxento á os soldados do nobo alistamento (ca. 1808). O orixinal e as versións de 1861 e 1886”, en E. Corral Díaz, E. Fidalgo Francisco e P. Lorenzo Gradín (eds.), Cantares de amigos. Estudos en homenaxe a Mercedes Brea. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, pp. 601-612.
  • Mariño Paz, Ramón; Xosé Ramón Barreiro Fernández e Rosa Aneiros Díaz (2008): Papés d’emprenta condenada. A escrita galega entre 1797 e 1846 (I) [Edición dos textos, fichas introdutorias e notas de Ramón Mariño Paz. Notas histórico-biográficas de X. R. Barreiro Fernández. Coordinadora da edición: Rosa Aneiros Díaz]. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
  • Mariño Paz, Ramón; Margarita Sánchez Yáñez e Damián Suárez Vázquez (2012): O romance da urca de Santo Antón. Poesía en galego no Ferrol do século XVIII. A Coruña: Fundación Barrié.
  • Mariño Paz, Ramón e Damián Suárez Vázquez (2012): “Novos textos e primeiras edicións de textos do Prerrexurdimento ata o de agora esquecidos ou ignorados”, en R. Mariño Paz (ed.), Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, pp. 429-512.
  • M[illán] G[onzález]-P[ardo], Isidoro (1969): “‘Castellanos de Orense’, do P. M. Fr. Martín Sarmiento”, Grial 26, pp. 413-420.
  • Navaza, Gonzalo (2012): “Un texto inédito de 1827: a Carta do cura de Esmelle”, en R. Mariño Paz (ed.), Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, pp. 511-554.
  • Odriozola, Antonio e Xosé Ramón Barreiro (1992): Historia de la imprenta en Galicia. A Coruña: Biblioteca Gallega.
  • Pérez Costanti, Pablo (1992 [1905]): Historia del periodismo santiagués [Edición de José Luis Cabo]. Sada: Ediciós do Castro.
  • Reigosa, Antonio (2017): “As andanzas do deputado Freire Castrillón”, Caderno de Campo de Antonio Reigosa (http://cadernodeantonioreigosa.eu/2017/02/as-andanzas-do-deputado-freire-castrillon/) [consulta: abril de 2017].
  • Saavedra Fernández, Pegerto (2003): “O dinamismo socio-económico do principal núcleo urbano de Galicia”, en E. Portela Silva (coord.), Historia da cidade de Santiago de Compostela. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago / Universidade de Santiago de Compostela, pp. 225-303.
  • Sánchez-Blanco, Francisco (2016): El Censor: Un periódico contra el Antiguo Régimen. Sevilla: Ediciones Alfar.
  • Sarmiento, Fr. Martín (1970): Colección de voces y frases gallegas [Edición y estudio por J. L. Pensado]. Salamanca: Universidad de Salamanca.
  • Sarmiento, Fr. Martín (1974): “Sobre el origen de la lengua gallega y sobre la paleografía española”, en J. L. Pensado, Opúsculos lingüísticos gallegos del siglo XVIII. Vigo: Galaxia, pp. 17-41.
  • TILG = Antón Santamarina (dir.) (2003-): Tesouro Informatizado da Lingua Galega. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega, Universidade de Santiago de Compostela (http://ilg.usc.es/TILG/) [consulta: marzo e abril de 2017].