La Virgen y los (mal) llamados símbolos de la letanía lauretana.

  1. Carme López Calderón
Revista:
Atrio. Revista de Historia del Arte

ISSN: 0214-8293 2659-5230

Ano de publicación: 2023

Número: 29

Páxinas: 48-71

Tipo: Artigo

DOI: 10.46661/ATRIO.8538 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Atrio. Revista de Historia del Arte

Resumo

The symbols that have been traditionally applied to the Virgin Mary tend to be referred to in visual studies as the “symbols of the Marian litanies” or “symbols of the Laurentian/Lauretanian Litany”. This article traces their origin in Patristics and their presence in the Middle Ages and Modern Age, demonstrating that their use widely transcends litany compositions and offers a possible explanation for this widespread (mis)interpretation. At the same time, it aims to establish a systematic categorization of the general typology of the Virgin accompanied by symbols within four broad frameworks. Additionally, it seeks to provide evidence of how the meaning of these symbols is conditioned by the Marian representation they complete. Finally, it addresses their isolated presence, raising questions about what might have contributed to their autonomy and emphasizing the importance of scrutinizing this independence.

Referencias bibliográficas

  • Barré, Henri. Prières anciennes de l’Occident à la Mère du Sauveur. París: P. Lethielleux, 1963.
  • Biłozór-Salwa, Małgorzata. “The Monogram of the Virgin Mary (1605) by Jan Ziarnko as Maria de Medici’s device.” Emblematy Polskie/Polisk Emblems, no. 1 (2016): s.p.
  • Blanco, José. “Nomina et Epitheta quibus Beatissima Virgo Maria a Sanctis Patris honoratur.” En Sermones, 63-94. Ms. 7 de la Biblioteca Xeral de la Universidade de Santiago de Compostela.
  • Brandão, Domingos de Pinho. Obra de talha dourada, ensamblagem e pintura na cidade do Porto. Vol. II. Porto: Diocese do Porto, 1985.
  • Carol, Juniper B., ed. Mariology. 3 vols. Milwaukee: The Bruce Publishing Company, 1954–1960.
  • David, Jan. Pancarpium Marianum Septemplici Titulorum Serie Distinctum… Amberes: Ex Officina Plantiniana, Apud Ioannem Moretum, 1607.
  • Dornn, Franciscus Xavier. Litaniae Lauretanae ad Beatae Virginis… Augsburgo: Klauber, 1750.
  • Fiores, Stefano de, y Salvatore Meo, eds. Nuevo diccionario de Mariología. Madrid: San Pablo, 2001.
  • Gambero, Luigi, coord. Testi mariani del primo millennio. Vol. 3, Padri e altri autori latini. Roma: Città Nuova, 1990.
  • Gharib, Georges, coord. Testi mariani del primo millennio. Vol. 1, Padri e altri autori greci. Roma: Città Nuova, 1988.
  • Gonçalves, Flávio. A Talha da Capela da Árvore de Jessé da Igreja de S. Francisco do Porto e os seus autores. Porto: Livraria Fernando Machado, 1971.
  • Iglesia, Nicolás de la. Flores de Miraflores, hieroglificos sagrados…Burgos: Diego de Nieva, 1659.
  • Jollès, Bernadette. “La formulation de la virginité de Marie dans la poésie latine médiévale.” En La virginité de Marie: communications présentées à la 53e session de la Société Française d’Études Mariales, coordinado por Jean Longère y Jean-François Baudoz, 137-155. París: Médiaspaul, 1998.
  • Lopetegui Semperena, Guadalupe. “Poesía latina hispana: lírica religiosa.” En Poesía medieval: historia literaria y transmisión de textos, editado por Vitalino Valcárcel Martínez y Carlos Pérez González, 135-179. Burgos: Instituto Castellano y Leonés de la Lengua, 2005.
  • López Calderón, Carme. “Potuit, decuit, fecit: los franciscanos y el culto a María.” En Os Franciscanos no Mundo Português III. O Legado Franciscano, coordinado por Natália Marinho Ferreira-Alves, 225-255. Porto: CEPESE, 2013.
  • Marraccius, Hippolytus. Polyanthea mariana, in libros XVIII distributa, in qua Deiparae Virginis Maria nomina et selectiora encomia ex SS. Patrum, aliorum-que sacrorum scriptorum… Colonia: sumptibus Petri Ketteler, 1683.
  • Mauquoy-Hendrickx, Marie. Les estampes de Wierix conservées au cabinet des estampes de la Bibliothèque Royale Albert Ier. Deuxième partie. Bruselas: Biblioteca Real, 1979.
  • May, Eric. “María en el Antiguo Testamento.” En Mariología, editado por Juniper B. Carol, 54-81. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos, 1964.
  • Pascual Chenel, Álvaro. “Retórica visual y persuasión política. La representación del embajador barroco: el caso del obispo Luis Crespí Borja.” En Los embajadores. Representantes de la soberanía, garantes del equilibrio, 1659-1748, editado por Cristina Bravo Lozano y Antonio Álvarez-Ossorio Alvariño, 379-413. Madrid: Marcial Pons, 2021.
  • Museo del Prado: Catálogo de Dibujos. Madrid: Museo del Prado, 1972.
  • Pons, Guillermo. Textos marianos de los primeros siglos. Antología patrística. Madrid: Ciudad Nueva, 1994.
  • Redelius, Augustinus Casimirus. Elogia Mariana… Augsburgo: Engelbrecht, 1732.
  • Réau, Louis. Iconografia del arte cristiano. T. 1, vol. 2. Barcelona: Ediciones del Serbal, 1996.
  • Santi, Angelo De. “Le litanie Lauretane. Studio Storico crittico. Articolo II.” La civiltà cattolica, fasc. 1117 (1896): 161-178.
  • Sebastián López, Santiago. Lecturas iconográficas e iconológicas Madrid: Alianza Editorial, 1985.
  • Sernani, Giorgio. Los dogmas de María. Las piedras más preciosas de su corona. Buenos Aires: Publicación de la Orden de María Reina, 2002.
  • Stock, Jan van der, y Marjolein Leesberg, eds. Hollstein’s Dutch & Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts, 1450-1700. Vol. 62, The Wierix Family. Part IV. Rotterdam: Sound & Vision Publishers, 2003.
  • Stoergler, Peter. Asma poeticum litaniarum lauretanarum… Linz: s.e., 1636.
  • Súplicas letánicas a Santa María. Roma: Curia General OSM, 1987.
  • Terrier, Jean. Portraicts des SS Vertus de la Vierge contemplées par feue S. A. S. M. Isabelle Clere Eugenie Infante d’Espagne. Pin: Jean Vernier, 1635.
  • Trens, Manuel. Maria. Iconografía de la Virgen en el arte español. Madrid: Plus Ultra, 1946.