Negar o azul. A poesía do Prestige na literatura galega

  1. Nogueira Pereira, María Xesús 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Journal:
Madrygal: Revista de estudios gallegos

ISSN: 1138-9664

Year of publication: 2022

Issue: 25

Pages: 181-201

Type: Article

DOI: 10.5209/MADR.90531 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openOpen access editor

More publications in: Madrygal: Revista de estudios gallegos

Abstract

The Prestige oil tanker accident off the Galician coast in November 2002 and the management of the environmental catastrophe gave rise to a citizen mobilization with significant involvement of cultural agents. The role played by poetry has been evident in the celebration of several recitals throughout Galicia, as well as in the publication of four volumes of collective authorship. The article aims to analyze Galician poetry as a result of the accident. The study focuses on the corpus of poems published in the months immediately after the sinking and attends to the continuity of the series. In addition to making an approximation to the context, both social and literary, in which this corpus arises, the paper identifies the main common, thematic, and formal features of the poetry of the Prestige.

Bibliographic References

  • Angueira, Anxo (1996): O valo de Manselle. Vigo Xerais. Brea, Mercedes e Pilar Lorenzo Gradín (dirs.) (1995-): MedDB. Base de datos da Lírica Profana GalegoPortuguesa. Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (Xunta de Galicia), http://bernal.cirp.gal/ords/f?p=MEDDB3:2 [consulta: 15/11/2022].
  • Díaz Castro, Xosé María ([1961] 2014): Nimbos. Vigo: Galaxia.
  • Ferreiro, Celso Emilio (2004): Poesía galega completa (ed. Ramón Nicolás). Vigo: Xerais.
  • Lado, María (2008): Nove. A Estrada: Edicións Fervenza.
  • Lado, María (2006): Berlín. Santiago: El Correo Gallego / Concello de Santiago.
  • Leo, O (2007): Hai cu. Pintadas no báter. Vigo: Xerais.
  • Novoneyra, Uxío (1988): Do Courel a Compostela. Santiago: Sotelo Blanco.
  • Pérez Rei, Mariña (2006): Fanerógama. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.
  • Pintos, Xoán Manuel ([1853] 2003): A gaita gallega. Edición de Carme Hermida. Vigo: Xerais.
  • Reimóndez, María (2018): Galicia en bus. Vigo: Xerais.
  • Riveiro, Elvira (2005): Andar ao leu. Pontevedra: Deputación de Pontevedra / Tambo.
  • Seoane, Xavier (2013): Espiral de sombras. Pontevedra: Kalandraka.
  • VV.AA. (2003a): Alma de beiramar. A Asociación de Escritores en Lingua Galega en contra da marea negra. Vigo: Asociación de Escritores en Lingua Galega / A Nosa Terra.
  • VV.AA. (2003b): Nunca Máis. Si tots nosaltres som la mirada i el vent. Barcelona: Nunca Máis Catalunya.
  • VV.AA. (2003c): Negra Sombra. Intervención poética contra a marea negra. Santiago de Compostela: Federación de Libreiros de Galicia / Espiral Maior / Xerais.
  • VV.AA. (2003d): Sempremar. Cultura contra a burla negra. Santiago de Compostela: Asociación Cultural Benito Soto.
  • VV.AA. (2022): Prestige. 20 voces x 20 anos. Vigo: Galaxia.
  • VV.AA. (2023): 22 ecopoemas contra o cambio climático. Santiago de Compostela: Concello de Santiago.
  • Acuña Trabazo, Ana e María Xesús Nogueira Pereira (2022): “Escrituras de terra e auga. Palabras e imaxes sobre a desposesión”, Abriu 11 (Monográfico “Ecocríticas: Palabras e imaxes”), https://revistes.ub.edu/ index.php/Abriu/issue/view/2667 [consulta: 15/11/2022].
  • Aleixandre, Marilar (2017): “Voces termando da paisaxe galega”. A Coruña: Real Academia Galega, http:// publicacions.academia.gal/index.php/rag/catalog/book/315 [consulta: 15/11/2022].
  • Baltrusch, Burghard (1994): “Estéticas de combate. Apuntamentos acerca dun cambio cultural e búsquedas de identidade na literatura galega contemporánea”, Anuario de estudios literarios galegos 1994, pp. 85-96.
  • Buell, Frederick (2012): “A Short History of Oil Cultures: Or, the Mariage of Catastrophe and Exuberance”, Journal of American Studies 46, pp. 273-293.
  • Castaño, Yolanda (2005): “Éticas e estéticas dos 90”, en Entre dous séculos. III Encontro de Novos Escritores/as. [s. l.]: Asociación de Escritores en Lingua Galega, pp. 114-117.
  • Dacosta, Marta (2005): “A Xeración do Dragón das Letras. A literatura galega ante o século XXI”, en Entre dous séculos. III Encontro de Novos Escritores/as. [s. l.]: Asociación de Escritores en Lingua Galega, pp. 121-127.
  • Diamond, Irene e Gloria F. Orenstein (eds.) (1990): Reweaving the World: The Emergence of Ecofeminism. San Francisco: Sierra Club Books.
  • Estévez-Saá, Margarita e María Jesús Lorenzo-Modia (2018): “The Ethics and Aesthetics of Eco-caring Contemporary Debats of Ecofeminism(s)”, Women’s Studies. An interdisciplinary journal 47, pp. 123- 146, https://doi.org/10.1080/00497878.2018.1425509.
  • Fernández Rei, Francisco (2003): “O mar e a poesía galega. Singraduras na construcción da patria da lingua”, Revista Galega de Filoloxía 4, pp. 11-57.
  • Flys Junquera, Carmen (2015): “Ecocrítica y ecofeminismo: diálogo entre la filosofía y la crítica literaria”, en A. Puleo (ed.), Ecología y género en diálogo interdisciplinar. Madrid: Plaza y Valdés, pp. 307-320.
  • Glotfelty, Cheryll (1996): “Literary Studies in an Age of environmental crisis”, en C. Glotfelty e H. Fromm, The Ecocriticism Reader. Landmarks in Literary Ecology. Athens: University of Georgia Press, pp. xv-xxxvii.
  • Ghosh, Amitav (1992): “Petrofiction: The Oil Encounter and the Novel”, The New Republic 02/03/1992, pp. 12-33.
  • González Fernández, Helena (1997): “Rompente, poderosa pomada”, Anuario Grial de Estudos Literarios Galegos 1997, pp. 47-83.
  • González Fernández, Helena (2004): “A poesía nos anos 2000 e 2003. Sobre crises, autoras e unha certa tendencia á institucionalización”, Anuario Grial de Estudos Galegos 2003, pp. 115-122.
  • Legler, Gretchen T. (1997): “Ecofeminist Literary Criticism”, en Karen J. Warren (ed.), Ecofeminism: Women, Culture, Nature. Bloomington: Indiana University Press, pp. 227-238.
  • Linheira, Jorge (2018): La cultura como reserva india. Treinta y seis años de políticas culturales en Galicia. Madrid: Libros.com.
  • López Sández, María (2011): “A representación dos espazos rurais e urbanos na poesía galega actual: imaxinario territorial, localización e globalización”, en M. X. Lama e M. X. Nogueira (coords.), Poesía galega. Perspectivas críticas e comparadas (Boletín Galego de Literatura 45), pp. 47-64, http://www. usc.es/revistas/index.php/bgl/article/view/306 [consulta: 15/11/2022].
  • Lourido, Isaac (2014): Livros que non lê ninguém. Poesía, movimentos sociais e antagonismo político na Galiza. Santiago de Compostela: Através.
  • Mies, Maria e Vandana Shiva (2015): Ecofeminismo. Teoría, crítica y perspectivas. Barcelona: Icaria. Nixon, Rob (2011): Slow Violence and Environmentalism of the Poor. Cambridge: Massachusetts / London: Harvard University Press.
  • Nogueira, María Xesús (2003): “A poesía galega actual. Algunhas notas necesariamente provisorias para un estado da cuestión”, Madrygal. Revista de Estudios Gallegos 6, pp. 85-97, https://revistas.ucm.es/index. php/MADR/article/view/MADR0303110085A [consulta: 15/11/2022].
  • Nogueira, María Xesús (2008): “Palabras de tierra para detener la marea. El paisaje en las poetas gallegas actuales”, en M. Palacios González e H. González Fernández (eds.), Palabras extremas. Escritoras gallegas e irlandesas actuales. A Coruña: Netbiblo, pp. 3-13.
  • Nogueira, María Xesús (2011): “Identidade, nación e compromiso na poesía galega do novo século escrita por mulleres”, en M. X. Lama e M. X. Nogueira (coords.), Poesía galega. Perspectivas críticas e comparadas (Boletín Galego de Literatura 45), pp. 47-64, http://www.usc.es/revistas/index.php/bgl/article/view/311 [consulta: 15/11/2022].
  • Nogueira, María Xesús (2016): “Escribir despois de Auschwitz. Apuntamentos sobre conflitos e discursos sociais na poesía galega actual (2000-2024)”, en X. Rodríguez Campos, B. Fernández Herrero e E. Freire Paz (eds.), A crise de Occidente. Lugo: Axac.
  • Nogueira, María Xesús (2022): “Seguirán falando os nomes a voces. Toponimia e ecopoesía na literatura galega”, en A. I. Boullón e L. Méndez (eds.), Estudos de Onomástica Galega VII. A onomástica literaria. A Coruña: Real Academia Galega, pp. 37-52, https://doi.org/10.32766/rag.405.03.
  • Nogueira, María Xesús (2023): “Poesía, espolio e degradación medioambiental. Lecturas desde a ecocrítica e o ecofeminismo”, Atlánticas. Revista internacional de estudios feministas 8/1, pp. 17-51, https://doi.org/10.17979/ arief.2023.8.1.9000.
  • Palacios González, Manuela (2017): “Travesías das baleas pola poesía contemporánea de Galicia e Irlanda: Xénero, empoderamento e extinción”, Madrygal. Revista de Estudios gallegos 20, pp. 127-145, https:// doi.org/10.5209/MADR.57634.
  • Palacios González, Manuela e Nogueira Pereira (2014): “Endangered Landscapes: Poetic Interventions in Ireland and Galicia?”, en C. Domínguez e M. O’Duibhir (eds.), Contemporary Developments in Emergent Literatures and the New Europe”. Santiago de Compostela: USC Editora, pp. 185-205.
  • Payne, Keith, Lorna Shaughnessy e Martín Veiga (eds.) (2021): A Different Eden. Ecopoetry from Ireland and Galicia / Un Edén diferente. Ecopoesía de Irlanda e de Galicia. Dublin: Dedalus Press.
  • Pena Presas, Montse (2011): “Os grupos poéticos tras Letras de Cal: entre a resistencia e a anovación”, en M. X. Lama e M. X. Nogueira (coords.), Poesía galega. Perspectivas críticas e comparadas (Boletín Galego de Literatura 45), pp 65-77, http://www.usc.es/revistas/index.php/bgl/article/view/307 [consulta: 15/1/2022].
  • Puleo, Alicia (2011): Ecofeminismo para otro mundo posible. Madrid: Cátedra.
  • Rei Martiz, Antía (2018): A literatura do Prestige desde unha perspectiva ecocrítica. Traballo de Fin de Grao (dir. C. Domínguez Prieto). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/18129 [consulta: 15/11/2022].
  • Shiva, Vandana (1995): Abrazar la vida. Mujer, ecología y supervivencia. Madrid: Horas y Horas. Vilalba, Isabel (2012): “Ecofeminismo: unha nova ollada á realidade rural desde o imaxinario literario galego”, en G. Sanmartín Rei (coord.), Lingua e Ecoloxía. VIII Xornadas sobre lingua e usos. A Coruña: Universidade da Coruña, Servizo de Normalización Lingüística, pp. 113-128.