A fiscalidade e a economía circular en Españasituación actual e potencialidades do uso dos beneficios fiscais

  1. Sugey de Jesús López Pérez 1
  2. Juan Alberto Turnes Abelenda 1
  3. Xavier Vence Deza 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

ISSN: 1132-2799

Ano de publicación: 2023

Volume: 32

Número: 1

Páxinas: 51-73

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

Resumo

A transición á economía circular implica un cambio profundo nos patróns de produción e consumo cuxo impulso require actuacións coordinadas das diferentes políticas (ambientais, regulatorias, industriais, innovación, compras públicas...) e, en particular, da política fiscal. A orientación ambiental nos instrumentos fiscais pode constituír un instrumento clave para a transición da EC e a sustentabilidade. Este estudo analiza a situación actual en España, constatando a ausencia de instrumentos de beneficios fiscais que favorezan a EC para, posteriormente, identificar aqueles que poden presentar potencialidades para promover a EC e a sustentabilidade. O artigo pon de manifesto o volume e a diversidade destes mecanismos fiscais, o custo na recadación, así como tamén as figuras cunha maior incidencia, o que permitiu destacar as potencialidades, adversidades e retos que presenta a política de beneficios fiscais en España para o impulso da EC e a sustentabilidade.

Referencias bibliográficas

  • Aglietta, M., & Espagne, E. (2016). Climate and Finance Systemic Risks, more than an Analogy? The Climate Fragility Hypothesis (CEPII Working Paper No. 2016-10). Centre d'Etudes Prospectives et. d'Informations Internationales. http://www.cepii.fr/CEPII/en/publications/wp/abstract.asp?NoDoc=9079
  • Aizega Zubillaga, J. M. (2001). La utilización extrafiscal de los tributos y los principios de justicia tributaria. Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco.
  • Andretta, A., D’Addato, F., Serrano-Bernardo, F., Zamorano, M., & Bonoli, A. (2018). Environmental Taxes to Promote the Eu Circular Economy’s Strategy: Spain vs. Italy. Environmental Engineering and Management Journal, 17(10), 2307–2311. https://doi.org/10.30638/eemj.2018.229
  • Ashiabor, H. (2020). Tax Expenditures and Environmental Policy. In Tax Expenditures and Environmental Policy. Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781788113908
  • Autoridad Independiente de Responsabilidad Fiscal (AIReF) (2020). Evaluaciones del gasto público 2019. Beneficios Fiscales. https://www.airef.es/wp-content/uploads/2020/10/Docus_Varios_SR/Estudio_Beneficios_Fiscales_Spending_Review.pdf
  • Banco de España (2021). La economía española ante el cambio climático. En Banco de España, Informe anual 2021 (pp. 243-302). https://www.bde.es/f/webbde/SES/Secciones/Publicaciones/PublicacionesAnuales/InformesAnuales/21/Fich/InfAnual_2021.pdf
  • Beeks, J. C., & Lambert, T. (2018). Addressing Externalities: An Externality Factor Tax-Subsidy Proposal. European Journal of Sustainable Development Research, 2(2), 1–19. https://doi.org/10.20897/ejosdr/81573
  • BOE núm. 260 de 30 de octubre de 2013 (2013). Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado (BOE-A-2013-11331). Ley 16/2013, de 29 de Octubre, Por La Que Se Establecen Determinadas Medidas En Materia de Fiscalidad Medioambiental y Se Adoptan Otras Medidas Tributarias y Financieras. https://www.boe.es/eli/es/l/2013/10/29/16
  • BOE núm. 285 de 29/11/2006 (2007). Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado (BOE-A-2006-20764). Ley 35/2006, de 28 de Noviembre, Del Impuesto Sobre Renta de Las Personas Físicas y de Modificación Parcial de Las Leyes de Los Impuestos Sobre Sociedades, Sobre La Renta de No Residentes y Sobre El Patrimonio. https://www.boe.es/eli/es/l/2006/11/28/35/con
  • BOE núm. 288 de 28/11/2014 (2015). Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado (BOE-A-2014-12328). Ley 27/2014, de 27 de Noviembre, Del Impuesto Sobre Sociedades. https://www.boe.es/eli/es/l/2014/11/27/27/con
  • BOE núm. 312 de 29/12/1992 (1993). Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado (BOE-A-1992-28740). Ley 37/1992, de 28 de Diciembre, Del Impuesto Sobre El Valor Añadido. https://www.boe.es/eli/es/l/1992/12/28/37/con
  • Carvalho, N., & Guillen, J. (2021). Economic impact of eliminating the fuel tax exemption in the eu fishing fleet. Sustainability (Switzerland), 13(5), 1–15. https://doi.org/10.3390/su13052719
  • CEPAL/Oxfam Internacional (2019). Los incentivos fiscales a las empresas en América Latina y el Caribe. En Comisión Económica para América Latina y el Caribe/Oxfam Internacional (pp. 1–81). Naciones Unidadas y Oxfam.
  • Comisión Europea (2019). El Pacto Verde Europeo. Comunicación de la Comisión al Parlamento Europeo, al Consejo Europeo, al Consejo, al Comité Económico y Social Europeo y al Comité de las Regiones. COM(2019) 640 final, 11 de diciembre.
  • Comisión Europea (2020). COMUNICACIÓN DE LA COMISIÓN AL PARLAMENTO EUROPEO, AL CONSEJO, AL COMITÉ ECONÓMICO Y SOCIAL EUROPEO Y AL COMITÉ DE LAS REGIONES. Nuevo Plan de acción para la economía circular por una Europa más limpia y más competitiva. COM(2020) 98 final, 03 de marzo
  • Diario Oficial de la Unión Europea (2020). REGLAMENTO (UE) 2020/852 DEL PARLAMENTO EUROPEO Y DEL CONSEJO de 18 de junio de 2020 relativo al establecimiento de un marco para facilitar las inversiones sostenibles y por el que se modifica el Reglamento (UE) 2019/2088.
  • European Commission (2018). Socio-economic analysis of the repair sector in the EU. Study to support eco-design measures to improve reparability of products. Final Report and Annex: Member State Reports.
  • Gago, A., Labandeira, X., Labeaga, J. M., & López-Otero, X. (2019). Impuestos energético-ambientales, cambio climático y federalismo fiscal en España. Ekonomiaz. Revista Vasca de Economía, 95(1), 275–290.
  • Gago, A., Labandeira, X., & López-otero, X. (2014). A panorama on energy taxes and green tax reforms. Hacienda Publica Espanola, 208(1), 145–190. https://doi.org/10.7866/HPE-RPE.14.1.5
  • Gago, A., Labandeira, X., & López-Otero, X. (2016). Las nuevas reformas fiscales verdes (WP No. 05/2016). Economis for energy. https://eforenergy.org/docpublicaciones/documentos-de-trabajo/wp_05_2016_v2.pdf
  • García-Carretero, B. (2019). La fiscalidad ambiental en materia de residuos en el nuevo marco de una economía circular. Crónica Tributaria, 170, 31–68.
  • Garcia Bueno, M. C. (2003). Los beneficios fiscales: instrumentos para el fomento de la investigación y el desarrollo. En IIJ UNAM (Ed.), Investigación y desarrollo en la reforma fiscal (pp. 63-72). Instituto de Investigaciones Jurídicas de la Universidad Nacional Autónoma de México
  • Green Buget Europa, The Ex’tax Project, Institute for European Environmental Policy, & Cambridge Econometrics (2018). Aligning Fiscal Policy with the Circular Economy Roadmap in Finland. https://greenfiscalpolicy.org/reports/aligning-fiscal-policy-with-the-circular-economy-road-map-in-finland-report/
  • Groothuis, F., & Damen, M. (2014). New era, New plan. Fiscal reforms for an inclusive, circular economy. Case study the Netherlands. Stichting The Ex’tax Project. https://ex-tax.com/reports/new-era-new-plan-netherlands/
  • IGE (2019). Instituto Galego de Estatística. Marco Input-Output de Galicia: Año 2018.
  • IMF (2022). IMF STAFF COUNTRY REPORTS. Spain: 2021 Article IV Consultation-Press Release; Staff Report; and Statement by the Executive Director Fo Spain. https://www.imf.org/en/Publications/CR/Issues/2022/02/15/Spain-2021-Article-IV-Consultation-Press-Release-Staff-Report-and-Statement-by-the-513178
  • INE (2019). Instituto Nacional de Estadística. Tablas de Origen y Destino. Revisión Estadística 2019.
  • Instituto de Estudios Fiscales (2022). Libro Blanco sobre la Reforma Tributaria. Comité de personas Expertas. https://www.ief.es/
  • Labandeira, X., Labeaga, J. M., & López-Otero, X. (2019). New Green Tax Reforms: Ex-Ante Assessments for Spain. Sustainability, 11(20), 5640. https://doi.org/10.3390/su11205640
  • Ley 7/2022, de 8 de abril, de Residuos y Suelos Contaminados para una economía circular. 09 de abril de 2022. Boletín Oficial del Estado No. 85.
  • Llorente-González, L. J., & Vence, X. (2020). How labour-intensive is the circular economy? A policy-orientated structural analysis of the repair, reuse and recycling activities in the European Union. Resources, Conservation and Recycling, 162, 105033. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2020.105033
  • López‐Laborda, J., Marín‐González, C., & Onrubia, J. (2022). The removal of tax expenditures from Spanish personal income tax: Impact on tax collection and income distribution. Public Budgeting & Finance, March, 42(2), 221-254. https://doi.org/10.1111/pbaf.12312
  • López Pérez, S. de J., & Vence, X. (2021). When Harmful Tax Expenditure Prevails over Environmental Tax: An Assessment on the 2014 Mexican Fiscal Reform. Sustainability, 13(20), 10–14. https://doi.org/https://doi.org/10.3390/su132011269
  • Mazzucato, M. (2018). Mission-oriented innovation policies: Challenges and opportunities. Industrial and Corporate Change, 27(5), 803–815. https://doi.org/10.1093/icc/dty034
  • Milios, L. (2021). Towards a Circular Economy Taxation Framework: Expectations and Challenges of Implementation. Circular Economy and Sustainability. 1. https://doi.org/10.1007/s43615-020-00002-z
  • Ministerio de Hacienda y Función Pública (2019). Información Presupuestaria. Memoria de Beneficios Fiscales. https://www.hacienda.gob.es/es-ES/CDI/Paginas/InformacionPresupuestaria/InformacionBeneficiosFiscales/Presupuestosdebeneficiosfiscales.aspx
  • Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas (2021). Memoria de beneficios fiscales. En Presupuestos Generales del Estado 2022. http://www.sepg.pap.minhap.gob.es/Presup/PGE2016Proyecto/MaestroTomos/PGE-ROM/doc/L_16_A_A2.PDF
  • Ministerio de Hacienda y Función Pública (2022). Información Presupuestaria. Memoria de Beneficios Fiscales. https://www.hacienda.gob.es/es-ES/CDI/Paginas/InformacionPresupuestaria/InformacionPresupuestaria.aspx
  • MITECO (2020). España Circular 2030. Estrategia Española de Economía Circular. https://www.miteco.gob.es/es/calidad-y-evaluacion-ambiental/temas/economia-circular/estrategia/
  • OECD (2010). Tax Expenditures in OECD Countries. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264076907-en
  • Puig Ventosa, I. (2017). Informe Sobre Sostenibilidad En España 2017. Cambio de Rumbo, Tiempo de Acción.
  • Redonda, A. (2016). Tax Expenditures and Sustainability. An Overview. En Council on Economic Policies (2016/3). https://www.cepweb.org/wp-content/uploads/CEP-DN-Tax-Expenditures-and-Sustainability.-An-Overview.pdf
  • RREUSE (2016). RREUSE response to the European Commission’s Circular Economy Package Proposals (pp. 1–9). https://www.rreuse.org
  • Sedeño López, J. F. (2021). Obsolescencia programada en el marco de la economia circular: perspectiva comparada y posibles líneas de actuación. Crónica Tributaria, 178, 159–189. https://doi.org/https://dx.doi.org/10.47092/CT.21.1.5
  • Stahel, W. R. (2013). Policy for material efficiency - Sustainable taxation as a departure from the throwaway society. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 371(1986). https://doi.org/10.1098/rsta.2011.0567
  • Stahel, W. R. (2019). Economía circular para todos. Routledge-Taylor-Francis Group.
  • The Ex’tax Project. (2019). Tax as a force for good: Aligning tax systems with the SDGs and the inclusive circular economy. Case study Bangladesh. https://ex-tax.com/bangladesh/
  • The Ex’Tax project, Cambridge Econometrics, Trucost, Deloitte, EY, KPMG Meijburg, & PricewaterhouseCoopers. (2016). New era. New plan. Europe. A fiscal Strategy for an Inclusive, Circular Economy. https://www.neweranewplan.com/
  • Varona Alabern, J. E. (2009). Extrafiscalidad y dogmática tributaria. Marcial Pons.
  • Vence, X., & López Pérez, S. de J. (2021). Taxation for a circular economy: New instruments, reforms, and architectural changes in the fiscal system. Sustainability, 13(8), 1–21. https://doi.org/10.3390/su13084581