Algunas reflexiones sobre un hacha de jadeíta de procedencia alpina depositada en la Real Academia Galega (A Coruña, Galicia)

  1. Carlos Rodríguez Rellán
  2. Ramón Fábregas Valcarce
  3. Arturo de Lombera Hermida
  4. Oscar Lantes Suárez
Revista:
Munibe Antropologia - Arkeologia

ISSN: 1132-2217

Ano de publicación: 2022

Número: 73

Páxinas: 83-95

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Munibe Antropologia - Arkeologia

Resumo

Joan den mendeko 20ko hamarkadan Aberto-Elviña (A Coruña) mendi inguruan aurkitutako aizkora berdearen (seguru asko, izen bereko nekropolia osatzen zuten hiru tumuluetako bateko etxeko hornidurako elementuetako bat izango zen) azterketa arkeometrikoak zehaztu duenez, Durrington “goutte d’eau” motako aizkora da, jatorri alpetarra duen jadeitan fabrikatutakoa. Seguru asko, San Front-eko (Cuneo, Piemonte) eraketetakoa izango da materiala. Hori dela eta, Vilapedreko (Lugo) aizkoraren ondoren, Galizian dokumentatutako alpetar jatorriko bigarren pieza dela esan dezakegu. Artikulu honetan, Aberto-Elviña mendiko aizkoraren jatorri arkeologikoa ahalik eta zehaztasun handienarekin finkatzen saiatu gara. Aldi berean, azterketa arkeometrikoaren emaitzak azaltzen dira eta pieza hori Iberiar penintsulako ipar-mendebaldera nola eta noiz iritsiko zen gaiaren inguruko gogoeta jasotzen du.

Referencias bibliográficas

  • Bello Diéguez, J. M., González Afuera, B., 2008. Elviña, yacimiento arqueológico, investigación e intervenciones arqueológicas en el Castro de Elviña (A Coruña): Estado de la cuestión. Férvedes: Revista de investigación 5, 329-338.
  • Borrell, F., Bosch, J., 2012. Las minas de Variscita de Gavà (Barcelona) y las redes de circulación en el Neolítico. Rubricatum: revista del Museu de Gavà 5, 315-322.
  • Carman, J., Carman, P., 2006. Bloody meadows: Investigating landscapes of battle. Sutton Pub, Stroud.
  • Damour, A., 1865. Sur la composition des haches en pierre trouvées dans les monuments celtiques et chez les sauvages. Comptes Rendus de l’Academie des Sciences LXI, séances du 21 et 28 août 1865, 1-13.
  • Domínguez-Bella, S., Cassen, S., Pétrequin, P., Přichystal, A., Martínez, J., Ramos, J., Medina, N., 2016. Aroche (Huelva, An- dalucía): A new Neolithic axehead of Alpine jade in the southwest of the Iberian Peninsula. Archaeological and Anthropological Sciences 8(1), 205-222.
  • Fábregas Valcarce, R., De Lombera Hermida, A., Rodríguez Rellán, C., 2012. Espagne et Portugal: Longs ciseaux et haches perforées; leur contexte et distribution. In: Pétrequin, P., Cassen, S., Errera, M., Klassen, L., Sheridan, A., Pétrequin, A.-M. (Eds.), JADE. Grandes haches alpines du Néolithique européen Ve et IVe millénaires av. J.-C., 1108-1135. Presses Universitaires de Franche-Comté, Besançon.
  • Fábregas Valcarce, R., Rodríguez-Rellán, C., De Lombera Hermida, A., 2017. Des Alpes à la Péninsule Ibérique: Une longue route sinueuse. In: Pétrequin, P., Gauthier, E., Pétrequin, A.-M. (Eds.), JADE: Objets-signes et interprétations sociales des jades alpins dans l’Europe néolithique, 419-430. Presses Universitaires de Franche-Comté, Besançon.
  • Farrujía de la Rosa, A. J., Arco Aguilar, M. del C., 2004. Las hachas de jadeíta de el Museo Canario: Historia, contextualización y revisión arqueológica e historiográfica de unos artefactos introducidos en Canarias en la segunda mitad del Siglo XIX. Eres. Arqueología/Bioantropología 12, 37-70.
  • Graeber, D., Wengrow, D., 2021. The dawn of everything: A new history of humanity. Farrar, Straus and Giroux, New York.
  • Lantes-Suárez, O., Rodríguez-Rellán, C., Fábregas Valcarce, R., De Lombera Hermida, A., González Pazos, A., Pétrequin, P., Errera, M., 2021. A prehistoric jade axe from Galicia (Northwestern Iberia): Researching its origin. Journal of Lithic Studies 8, 29.
  • Monteagudo García, L., 1991. Necrópolis de mámoas de «A Zapateira» (A Coruña). Anuario Brigantino 14, 11-32.
  • Odriozola Lloret, C. P., Vargas Jiménez, J. M., Martínez-Blanes, J. M., García Sanjuán, L., 2016. El hacha pulimentada de jade de la colección Tubino (Museo Municipal, Valencina de la Concepción, Sevilla). SPAL: Revista de Prehistoria y Arqueología 25, 211-227.
  • Odriozola Lloret, C. P., Villalobos García, R., Boaventura, R., Sousa, A. C., Batata, C., Martínez Blanes, J. M., 2015. El hacha de jadeíta de Portela do Outeiro (Serta, Branco, Portugal). Saguntum (P.L.A.V.) 47, 256-260.
  • Pétrequin, P., Cassen, S., Gauthier, E., Klassen, L., Pailler, Y., Sheridan, A., Desmeulles, J., Gillioz, P.-A., Le Maux, N., Milleville, A., Pétrequin, A.-M., Prodéo, F., Samzun, A., Fábregas Valcarce, R., 2012. Typologie, chronologie et répartition des grandes haches alpines en Europe occidentale in western Europe. In: Pétrequin, P., Cassen, S., Errera, M., Klassen, L., Sheridan, A., Pétrequin, A.-M. (Eds.), JADE. Grandes haches alpines du Néolithique européen Ve et IVe millénaires av. J.-C., 574-727. Presses Universitaires de Franche-Comté, Besançon.
  • Redacción, 1928. Donativo de un hacha neolítica. Boletín de la Real Academia Gallega 18(206), 54.
  • Villalobos García, R., Odriozola, C. P., 2017. Circulación de hachas prehistóricas de jade alpino en el centro-occidente de la Península Ibérica. ¿Modelo “directional trade” o “downthe-line/prestige chain”?. Munibe Antropologia-Arkeologia 68, 197-216.