Brigantium no século XXIAproximación aos últimos datos arqueolóxicos da ocupación galaicorromana na cidade de A Coruña (s. I-IV d.c.)

  1. Nión Álvarez, Samuel 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade

ISSN: 0211-8653

Ano de publicación: 2018

Número: 37

Páxinas: 39-79

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/GALL.37.5177 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade

Resumo

O seguinte artigo realiza unha revisión dos datos arqueolóxicos obtidos nos últimos 20 anos de arqueoloxía na cidade da Coruña, centrándonos no espazo que ocupou o vello asentamento de Brigantium. Se ben é certo que a ocupación romana na cidade vella coruñesa despertou o interese de múltiples investigadores durante as últimas décadas do pasado século (NAVEIRO LÓPEZ 1988; BELLO DIÉGUEZ 1991; BELLO DIÉGUEZ e VÁZQUEZ GÓMEZ 1994; PÉREZ LOSADA 2002; GONZÁLEZ GARCÍA 2003, LÓPEZ PÉREZ 2004; entre outros), o certo é que neste novo milenio o interese decaeu, en paradóxica relación co aumento exponencial da información arqueolóxica dispoñible.Nesta liña, os obxectivos principais son dous: realizar unha breve síntese que nos permita divulgar os datos arqueolóxicos máis relevantes obtidos nestas últimas dúas décadas, e actualizar o estado da cuestión sobre Brigantium; elaborando novas propostas que interpreten esta información, estudando o seu entramado “urbano” e elaborando hipóteses sobre os motivos que influíron na evolución do mesmo.

Referencias bibliográficas

  • ALBERTOS FIGUEROA, B. 2010. Escavación arqueolóxica en área. Real, 24 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • ALBERTOS FIGUEROA, B. 2015. Memoria técnica do control arqueolóxico do proxecto de mellora de mobilidade peonil na rúa Capitán Troncoso con Xeneral Alesón (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • BALIL ILLANA, A. 1977. “Reflejos galaicos de la familia Cesaris”. En J. Maluquer de Motes y Nicolau (ed.). Actas del coloquio internacional sobre el bimilenario de Lugo. Lugo, pp. 123-129.
  • BALIL ILLANA, A. 1980. “¿Restos de un puerto romano en la Coruña?”, Brigantium, 1, 167-173.
  • BELLO DIÉGUEZ, J.M. 1991. “La Coruña Romana”. En J.M. Bello Diéguez e A. Vigo Trasancos. Ciudad y Torre. Roma y la ilustración en La Coruña. A Coruña, pp- 73-105.
  • BELLO DIÉGUEZ, J.M. 2008. “Brigantium y su faro. Contextos arqueológicos en la ciudad de A Coruña”. Brigantium, 20, 41-67.
  • BELLO DIÉGUEZ, J.M. e VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1994. “Arqueoloxía urbana na Coruña”. En FERNÁNDEZ MALDE, A. (ed.). Patrimonio e Cidade. A Coruña, Cidade Vella e Pescadería. A Coruña, pp. 31-36.
  • BLANCO SANMARTÍN, Mª P. 1999. Memoria técnica do control de obra a Rúa Galera nº 3 de A Coruña. Memoria técnica inédita.
  • BLANCO SANMARTÍN, Mª P. 2002. Sondaxes arqueolóxicas no nº 3 da Rúa de Santa María, A Coruña. Memoria. Memoria técnica inédita.
  • BONILLA RODRÍGUEZ, A. 2006. Sondeos arqueológicos valorativos en Calle Real Nº 77 (A Coruña). Informe memoria. Informe-memoria inédito.
  • CASTRO PAREDES, I. 2002. Sondaxes valorativas previas á reconstrución dun edificio sito en Rúa Amargura, 7. Informe valorativo inédito.
  • CASTRO PAREDES, I.; ÍNSUA LIÑARES, Mª J.; LÓPEZ PÉREZ, Mª C. 2003. “Aportaciones a la arqueología urbana de A Coruña: la Casa Martelo a través de sus materiales”. Brigantium, 14, pp. 225-243.
  • CASTRO VIGO, E. 2009. Informe valorativo: R/ Rego de Auga, 38; R/ Franxa, 43 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • CASTRO VIGO, E. 2010a. Informe incidencias: R/ Rego de Agua 38; R/ Franxa 43 (A Coruña). Informe inédito.
  • CASTRO VIGO, E. 2010b. Informe Memoria. R/ Rego de Auga 29 (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • CORDEIRO MAÑÓN, L. 2005. Escavación arqueolóxica na casona da Rúa Príncipe, 8 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • DOVAL GALÁN, J.F. 2000a. Informe valorativo da intervención arqueolóxica no solar nº 39 da Rúa da Franxa (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • DOVAL GALÁN, J.F. 2000b. Memoria técnica da intervención arqueolóxica no solar Nº 39 da Rúa da Franxa (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • ELGUERO CÓRDOBA, L. 2000. Control arqueológico en la R/ Varela Silvari Nº 37. A Coruña. Informe/Memoria. Informe-memoria inédito.
  • FERNÁNDEZ ABELLA, D. 2013. “Proxecto de sondaxes arqueolóxicas valorativas no nº 17 da rúa Santo Agostiño da cidade da Coruña”. En M. P. Fernández Campos (coord.). Actuacións arqueolóxicas (ano 2009). Santiago de Compostela, pp. 133-135.
  • FERNÁNDEZ FERNÁNDEZ, A. 2016. “25 anos de arqueoloxía de urxencia. O descubrimento do Vigo romano”. En A. Fernández Fernandez; P. Barciela Garrido (eds.). Mil anos de comercio en Vigo. Vigo.
  • FERNÁNDEZ MALDE, A. 2017. Prospección con xeorradar e sondaxes valorativas na contorna do campo de fútbol de Eirís. Informe valorativo inédito.
  • FERNÁNDEZ RODRÍGUEZ, O. 2000a. Informe valorativo sondaxe arqueolóxica. Reforma e ampliación de edificio de vivendas. Rúa Damas, 6. A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • FERNÁNDEZ RODRÍGUEZ, O. 2000b. Informe valorativo intervención arqueolóxica (sondaxes valorativas). Reforma e ampliación de edificio de vivendas. Rúa Damas, 6. A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • FERNÁNDEZ NIETO, F. J. 2003. “El trofeo de Augusto en Occidente. La evocación de Alejandro y la ocupación de la Hispania extrema”. En M. P. García Ruíz (coord.). Urbs aeterna: actas y colaboraciones del Coloquio Internacional “Roma entre la literatura y la historia”. Madrid, pp. 43-64.
  • FERRER CRUZ, X. 2007. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na rúa Porta de Aires nº 7 (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • FERRER CRUZ, X. 2010. Control arqueolóxico de remoción de terras para un oco de ascensor no número 19 da rúa Barreira (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • FRANCO MASIDE, R. 2000. “Rutas naturais e vías romanas na provincia de A Coruña”. Gallaecia, 19, 143-170.
  • GARRIDO GONZÁLEZ, E. 1990. “Siria y el enfrentamiento romano-sasánida en el siglo IV d.c. Polis, 2, 143-156.
  • GONZÁLEZ FERNÁNDEZ, A. 2000a. Control arqueológico en Calle Barrera 21. A Coruña. Memoria. Informe-memoria inédito.
  • GONZÁLEZ FERNÁNDEZ, A. 2000b. Sondeo arqueológico: proyecto básico y ejecución de reestructuración de edificio en el nº 40 de la C/ Riego de Agua. A Coruña (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • GONZÁLEZ GARCÍA, F.J. 2003. Os ártabros. Estudo xeográfico e etnohistórico. Ourense.
  • GONZÁLEZ GARCÍA, F.J. e BRAÑAS ABAD, R. 1995. Galicia romana. Historia de Galicia, Tomo II. Oleiros.
  • GONZÁLEZ VILLAESCUSA, R. 2001. El mundo funerario romano en el País Valenciano. Monumentos funerarios y sepulturas entre los siglos I a.c. – VII d.C. Madrid-Alicante.
  • GRANDAL D’ANGLADE, A.; SERRULLA RECH, F.; TOMÁS BOTELLA, V.; PÉREZ RAMA, M.; GÓMEZ, M.; RAMIL GONZÁLEZ, E. 2015. “Vida y muerte de dos mujeres de Brigantium (NW de Iberia) mediante isótopos estables y antropología forense”. Cadernos Laboratorio Xeolóxico de Laxe, 38, 45-66.
  • ÍNSUA LIÑARES, Mª J. 2001. Sondaxes Arqueolóxicas Valorativas do Proxecto de reedificación dun edificio na rúa Sinagoga, 1. Informe valorativo inédito.
  • LÓPEZ ALONSO, J. 2003. Tabernas Nº 4 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • LÓPEZ ALONSO, J. 2005. C/ Real Nº 56. A Coruña. Informe. Informe valorativo inédito.
  • LÓPEZ CORDEIRO, MªM. 2005. Sondeos arqueológicos en el solar nº 4 de la Rúa San Carlos (A Coruña). Informe valorativo/memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • LÓPEZ PÉREZ, Mª C. 2004. El comercio de terra sigillata en la provincia de A Coruña. Brigantium, 16, A Coruña.
  • LÓPEZ PÉREZ, Mª C. 2008. “Brigantium como centro de consumo de Terra sigillata”. Férvedes, 5, 397-403.
  • LÓPEZ PÉREZ, Mª C. 2010. “Reflexiones sobre la época Flavia en Brigantium a partir de los datos proporcionados por la Terra Sigillata. CuPAUAM, 36, 95-106.
  • LÓPEZ PÉREZ, Mª C.; ÁLVAREZ GONZÁLEZ, Y.; LÓPEZ GONZÁLEZ, L. 1999. “Evidencias materiales de la actividad comercial romana en Iria Flavia (Padrón, A Coruña): las sigillatas”. Gallaecia, 18, 239-264.
  • LÓPEZ PÉREZ, Mª C. e MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2011. “La terra sigillata en A Coruña: primeros resultados de la intervención practicada en el nº 8 de la calle Damas”. Gallaecia, 30, 127-134.
  • LÓPEZ PÉREZ, Mª C. e TOMÁS BOTELLA, V. 2010. “La vajilla fina de mesa de época romana en los solares nº 10-12 de la calle Tabernas (A Coruña). Gallaecia, 29, 173-190.
  • LUENGO MARTÍNEZ, J.M. 1953. Las excavaciones de la necrópolis romana de La Coruña. Publicaciones del Seminario de Arqueología y Numismática Aragonesa, v. 1661, 415-427.
  • LUENGO MARTÍNEZ, J.M. 1962. “Las escavaciones de la villa romana de Centroña-Puentedeume (La Coruña)”. Cuadernos de estudios gallegos, T. 17 nº 51, 5-19.
  • MARTÍNEZ CASAL, J.R. 2009. R/ Sánchez Bregua, 2 (A Coruña). Escavación arqueolóxica. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • MÉNDEZ FERNÁNDEZ, F. 2005. Excavación arqueológica en área en el inmueble de la calle Riego de Agua 3-5. A Coruña. Informe valorativo de los trabajos. Informe valorativo inédito.
  • MÉNDEZ FERNÁNDEZ, F. 2014. Excavación en el Castro de Elviña: Informes valorativos de los trabajos de excavación arqueológica. Informe valorativo inédito.
  • MENÉNDEZ ARGUÍN, A.R. 2016. “Las reformas militares de Septimio Severo”. Desperta Ferro, 35, 24-29.
  • MORAIS, R. e CARRERAS MONFORT, C. 2004. “Geografia del consum”. En C. Carreras Monfort; X. Aquilué (eds.). Culip VIII i les anfores Haltern 70, Monografias 5. Girona, pp. 93-116.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2001a. Informe preliminar. Intervención arqueolóxica (sondaxes arqueolóxicas): Cortaduría, 15 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2001b. Memoria técnica. Intervención arqueolóxica (sondaxes arqueolóxicas): Cortaduría, 15 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2003a. Informe valorativo. Interevnción arqueolóxica (sondaxes arqueolóxicas): Damas 8 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2003b. Informe valorativo. Interevnción arqueolóxica (escavación en área): Damas 8 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2005a. Informe-memoria: Cortaduría, 5+7 (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2005b. Informe valorativo: Sondaxes arqueolóxicas. Franxa, 36 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2005c. Memoria técnica: Sondaxes arqueolóxicas. Franxa, 36 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2006. Intervención arqueolóxica en Riego de Agua, 56. Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2008a. Informe valorativo: Parrote 16 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2008b. Informe valorativo: sondaxes arqueolóxicas. R/ Damas Nº 3 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2008c. R/ Santiago 17 (A Coruña). Sondaxes arqueolóxicas. Informe-memoria. Informe-memoria inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2008d. Informe memoria R/ Santa Catalina nº 25, 27, 29, 31 e 33 (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • MUÍÑO MANEIRO, X.A. 2009a. Informe-memoria R/ Amargura, 17 (A Coruña). Apertura de zanxa para acometida de augas. Actuación: control arqueolóxico. Informe-memoria inédito. MUÍÑO MANEIRO, X. A. 2009b. Praza de España nº 13 (A Coruña). Informe – memoria. Informememoria inédito.
  • NAVEIRO LÓPEZ, J.L. 1985. Informe preliminar sobre la excavación de urgencia de los restos romanos de la plaza de Mª Pita (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • NAVEIRO LÓPEZ, J.L. 1988. “Arqueología urbana en Coruña y definición del asentamiento romano. Semata, 1, 35-62.
  • NAVEIRO LÓPEZ, J.L. 1991. El comercio antiguo en el NW peninsular. A Coruña.
  • NAVEIRO LÓPEZ, J.L. 1994. El Golfo Ártabro: arqueologia e historia del gran puerto de los Galaicos Lucenses. A Coruña.
  • NAVEIRO LÓPEZ, J.L. 2009. Sondaxes arqueolóxicas na rúa Príncipe 3. Cidade Vella – A Coruña. Informe valorativo e memoria final. Informe-memoria inédito.
  • PARGA CASTRO, A. 2001. Control arqueológico en las obras de rehabilitación y reforma de edificio de viviendas de planta baja, tres plantas altas y aprovechamiento bajo cubierta, sito en la Calle Torre Nº 2, La Coruña. Informe-memoria. Informe-memoria inédito.
  • PARGA CASTRO, A. 2002. Control arqueológico en las obras de construcción de un edificio destinado a Apartahotel de P.L. en la Calle San Andrés Nº 111 y 107, A Coruña. Informe-memoria. Informememoria inédito.
  • PELLICER MOR, J.L. 1994. “Roma conquista Britania: Las campañas militares”. Historia 16, nº 224, 64-75.
  • PENA BASSO, S. 2002. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na Rúa San Andrés, 5 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2003. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na Rúa Santiago, 19 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2007a. Sondaxes mecánicas valorativas na Rúa San Andrés, nº 115-117 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2007b. Control arqueolóxico de remoción de terras na Rúa Santa Catalina, Nº 24 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2008a. Escavación arqueolóxica en área na Rúa Riego de Agua, 56 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2008b. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na rúa Capitán Troncoso nº 20 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2008c. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na rúa Porta de Aires nº 9 – Travesía de Herrerías nº 2 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2009. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na Avenida da Marina, nº 14 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2010a. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na rúa Porta de Aires nº 9 – Travesía de Herrerías nº 2. Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2010b. Sondaxes arqueolóxicas na Praza de María Pita Nº 10. Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2012. Control arqueolóxico na rúa Riego de Agua, 56 (A Coruña). Informe valorativo do estado do solar. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2013. “Sondaxes arqueolóxicas valorativas na Avenida da Mariña, nº 14 (A Coruña). En M. P. Fernández Campos. (coord.). Actuacións arqueolóxicas (ano 2009). Santiago de Compostela, pp. 124-127.
  • PENA BASSO, S. 2015. Control e seguimento arqueolóxico de remoción de terras para instalación de distribución de Gas Natural no ámbito da zona Pepri de A Coruña. Ano 2015. Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. 2017a. Control arqueolóxico de remoción de terras para RBTS na Rúa da Barrera, 10. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017b. Control arqueolóxico de remoción de terras para catas por avarías na Rúa Santa Marta nº 5 e Rúa Herrerías nº 30. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017c. Control arqueolóxico de remoción de terras para catas por avaría na Rúa da Franxa, 50. Informe valorativo. Informe valorativo inédito. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017d. Control arqueolóxico de remoción de terras para cata por avaría na Avda. Da Marina (entre as rúas Agar e Luchana). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017e. Control arqueolóxico de remoción de terras para cata por avaría na Rúa Orzán Nº 149. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017f. Control arqueolóxico de remoción de terras para cata por avaría na Rúa Orzán, 128. Informe valorativo. Pena Basso, S. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017g. Control arqueolóxico de remoción de terras para cata por avaría na Avda. Puerta de Aires (CT General Alesón). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017h. Control arqueolóxico de remoción de terras para catas por avaría na rúa San Andrés, 141. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017i. Control arqueolóxico de remoción de terras para RBTS na estrecha de San Andrés 1-3. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • PENA BASSO, S. 2017l. Apertura de zanja para substitución de acometida de alcantarillado en la Calle San Andrés nº 160 (A Coruña). Memoria de control y seguimiento arqueológico. Memoria técnica inédita.
  • PENA BASSO, S. e CASTRO PAREDES, I. 2017. Control e seguimento arqueolóxico do “Proyecto de mejora de pavimento en la calle Orillamar” (A Coruña). Memoria Técnica. Memoria técnica inédita.
  • PEREIRA MENAUT, G. 1994. Corpus de inscricións romanas de Galicia. Vol I. Santiago de Compostela.
  • PÉREZ LOSADA, F. 1995. “A romanización rural do golfo Ártabro e as mariñas coruñesas”. En J. M. Bello Diéguez e A. Vigo Trasancos. Ciudad y Torre. Roma y la ilustración en La Coruña. A Coruña, pp. 29-33.
  • PÉREZ LOSADA, F. 1996. “Hacia una definición de los asentamientos rurales en la Callaecia: poblados (vici) y casas de campo (villae)”. En C. Fernández Ochoa (coord.). Los finisterres atlánticos en la Antigüedad. Época prerromana y romana. Madrid, pp. 189-200.
  • PÉREZ LOSADA, F. 1997. “Sobre a villa romana de Noville (Mugardos): síntese divulgativa e valoración patrimonial”. En V. Alonso Troncoso (coord.). Ferrolterra galaico-romana. Ferrol, pp. 85-135.
  • PÉREZ LOSADA, F. 2002. Entre a cidade e a aldea. Estudo arqueohistórico dos “aglomerados secundarios” romanos en Galicia. Brigantium, 13. A Coruña.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2002a. Informe valorativo das sondaxes arqueolóxicas na Rúa de San Carlos, nº 8, A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2002b. Informe valorativo e memoria técnica do control arqueolóxico na rúa Barrera, nº 5, na Cidade da Coruña. Informe-memoria inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2003a. Informe valorativo e memoria técnica das sondaxes arqueolóxicas na rúa Barrera, nº 32, A Coruña. Concello da Coruña. Informe-memoria inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2003b. Sondaxes arqueolóxicas na praza Ángeles nº 7 - rúa Santiago nº 7. A Coruña. Memoria técnica inédita.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2005a. Informe do control arqueolóxico na rúa de San Carlos, na Cidade de A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2005b. Informe valorativo e memoria técnida do control arqueolóxico na rúa Santa Catalina, 12. Informe-memoria inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2006a. Informe valorativo e Memoria técnica das sondaxes arqueolóxicas nas rúas de San Carlos 3-5-7-9 e Tinajas 24. Concello da Coruña. Informe-memoria inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2006b. Informe valorativo e memoria técnica das sondaxes arqueolóxicas na rúa Barrera, nº 32, A Coruña. Concello da Coruña. Informe-memoria inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2006c. Informe valorativo e memoria técnica de control arqueolóxico na rúa Galera nº 26-28, na cidade da Coruña (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2007. Memoria técnica de sondaxes arqueolóxicas nas rúas Real nº 4 e Galeras nº 5, na cidade da Coruña. Memoria técnica inédita.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2008a. Informe de control arqueolóxico nas rúas de San Carlos 3-5-7-9 e Tinajas 24. Concello da Coruña. Informe valorativo inédito.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2008b. Memoria técnica de conservación e posta en valor dos restos arqueolóxicos nun tramo da muralla medieval da Cidade Alta da Coruña (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • PRADO FERNÁNDEZ, O. 2008c. Informe valorativo e memoria técnica de control arqueolóxico na Travesía Huertas 5. Cidade da Coruña, A Coruña. Informe-memoria inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2000. Informe-memoria de control arqueolóxico. San Andrés 17-19. A Coruña. Informe-memoria inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2001. Praza de Azcárraga, 11 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2003. Sondaxes arqueolóxicas valorativas nos inmobles nº 2 da rúa Tabernas e nº 6 da rúa Santiago da cidade de A Coruña (A Coruña). Informe valorativo. Informevalorativo inédito, Consellería de Cultura e Deporte, Xunta de Galicia, Santiago de Compostela.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2004a. Sondaxes arqueolóxicas valorativas nos inmobles nº 2 da rúa Tabernas e nº 6 da rúa Santiago da cidade de A Coruña (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2004b. Cortaduría, 8. Praza da Cortaduría, 2 (A Coruña). Informe memoria. Informe-memoria inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2004c. San Roque, 28 (A Coruña). Control arqueolóxico. Informe-memoria. Informe-memoria inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2006. R/ Tinajas, 3 (A Coruña). Informe-memoria. Informe-memoria inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2008. Informe valorativo/Memoria técnica: R/ Real 63-Avda. Marina 28 (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2009a. R/ Tabernas Nº 18 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2009b. R/ Tabernas Nº 18 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • RAMIL GONZÁLEZ, E. 2013. “Sondaxes arqueolóxicas na Rúa Tabernas 18, da cidade da Coruña”. En M. P. Fernández Campos (coord.). Actuacións arqueolóxicas (ano 2009). Santiago de Compostela, pp. 112-113.
  • RAMIL REGO, E. 2001. Sondaxes valorativas previas ás obras de rehabilitación do Cuartel de Macanaz. Futura Sede da Fundación Luís Seoane. Informe valorativo inédito.
  • RAMIL REGO, E. 2002. Ampliación de sondaxes nas obras de Rehabilitación do Cuartel de Macanaz. Futura sede da Fundación Luís Seoane. Informe valorativo inédito.
  • RAMIL REGO, E. 2003. Memoria técnica: Sondaxe valorativo da construción dun foxo de ascensor na rúa do Repeso, nº 5. Memoria técnica inédita.
  • RODRÍGUEZ AÑÓN, M.E. 2002. Memoria técnica. Sondaxes arqueolóxicas valorativas previas en Rúa Florida, 26. Memoria técnica inédita.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2010. Memoria técnica de sondeos arqueológicos valorativos. Rehabilitación del edificio situado en el número 14 de la Calle Amargura. A Coruña. Memoria técnica inédita.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2011a. Memoria técnica de sondeos arqueológicos valorativos: Rehabilitación del edificio situado en la calle Franja Nº 24 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2011b. Actuaciones de instalación de redes de telecomunicaciones Orange en zona PEPRI del concello de A Coruña, 2017. Actuación en calle Fuente Seoane Nº 12-14. Informe valorativo de control y seguimiento arqueológico. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2014a. Reconstrucción y ampliación de edificio en la calle Bailén Nº 1 (A Coruña). Informe valorativo de sondeos arqueológicos. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2014b. Informe valorativo de sondeo arqueológico valorativo en C/ Damas Nº 18, A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2017a. Informe valorativo del control y seguimiento arqueológico y para las actuaciones de instalación de redes de telecomunicaciones de Orange en la Zona Pepri del Concello de A Coruña, 2017. Actuación en Calle Sacerdote Manuel Espiña. Informe valorativo de control y seguimiento arqueológico. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2017b. Actuaciones de instalación de redes de telecomunicaciones Orange en zona PEPRI del concello de A Coruña; 2017. Actuación en Calle San José nº 5. Informe valorativo de control y seguimiento arqueolóxico. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2017c. Actuaciones de instalación de redes de telecomunicaciones Orange en Zona Pepri del Concello de A Coruña; 2017. Actuación en Calle Veramar Nº 11. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ CASTRO, A.M. 2017d. Actuaciones de instalación de redes de telecomunicaciones Orange en Zona Pepri del Concello de A Coruña; 2017. Actuación en Calle Veramar Nº 23. Informe valorativo inédito.
  • RODRÍGUEZ COLMENERO, A. 2005. “Las nuevas “stationes Lucencis et Brigantina” en el Finisterre ibérico del Imperio Romano”. Palaeohispánica, 5, 873-892.
  • RODRÍGUEZ RODRÍGUEZ, O. 2000. Proyecto de instalación de cervecería en C/ Barrera 23-25. A Coruña (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • RUPIDEIRA GIRALDO, A. 2000. Sondeos arqueológicos: Memoria técnica. Riego de Agua, 4 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • RUPIDEIRA GIRALDO, A. 2001. Excavación arqueológica Riego de Agua, 4. Memoria técnica inédita.
  • SAN CLAUDIO SANTA CRUZ, M. 2003. “El puerto de “Brigantium” (A Coruña) y la navegación romana en el Atlántico Norte”. En C. Fernández Ochoa (coord.), Gijón, puerto romano: navegación y comercio en el Cantábrico durante la antigüedad. Gijón, pp. 121-133.
  • SÁNCHEZ PARDO, J.C. 2008. Territorio y poblamiento en Galicia entre la Antigüedad y la Plena Edad Media. Tese doutoral publicada pola Universidade de Santiago de Compostela.
  • SERRULLA RECH, F. 2004. “Informe antropológico restos óseos Rúa Real 34”. A Coruña. Informe antropolóxico anexo a: TOMÁS BOTELLA, V. 2004. Real, 34 (A Coruña). Informe. Informe inédito.
  • SINDE VÁZQUEZ, A. 2009. R/ San Agustín Nº 31 (A Coruña). Memoria técnica intervencións arqueolóxicas. Memoria técnica inédita.
  • SOTO ARIAS, P. 1998. Sondaxes arqueolóxicas nos solares nº 9 e nº 11 da rúa Santa María da cidade de A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • SOTO ARIAS, P. 2002. Informe valorativo: sondeos arqueológicos Calle Príncipe 9/11. Cidade Vella – A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • SOTO ARIAS, P. 2004. Informe de valoración. Sondaxes arqueolóxicas na rúa Riego de Agua 3-5. A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 1997. Informe control arqueolóxico. Puerta de Aires nº 2. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 1999. Riego de Agua 31: Sondeos arqueológicos. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000a. Memoria técnica: control arqueolóxico. Barreira, 7 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000b. Sondaxes arqueolóxicas: Informe valorativo. Praza de Azcárraga, 11 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000c. Rúa Real, 17 (A Coruña). Sondaxes arqueolóxicas. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000d. Sondaxes arqueolóxicas: Rúa Real nº 8 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000e. Real, 8 (Cine París) (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000f. Sondaxes arqueolóxicas. Informe valorativo. Real, 47 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000g. Sondaxes arqueolóxicas valorativas e Escavación arqueolóxica: Franxa, 54 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000h. Informe valorativo: Galera, 45 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000i. Memoria técnica: Galera, 45 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000l. San Andrés, 9+11 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000m. Ampliación de sondaxes arqueolóxicas. San Andrés, 9+11 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2000n. Rúa Mercado, 6, 8 e 10 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2001a. Tabernas, 10 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2001b. Real 34, A Coruña. Sondaxes arqueolóxicas. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2001c. Informe valorativo Rúa da Franxa, 47 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2001d. Franxa 54 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2001e. Control arqueolóxico no solar nº 6-10 da rúa Mercado (A Coruña). Informe. Informe inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2002a. Tabernas, 10 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2002b. Tabernas, 22 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2002c. Praza de María Pita, 18 (A Coruña). Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2002d. Mercado, 14 (A Coruña). Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2002e. Varela Silvari, 29+31 (A Coruña). Control arqueolóxico. Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2003a. Tabernas nº 10 (A Coruña). Actuación: sondaxees arqueolóxicas. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2003b. Tabernas nº 12 (A Coruña). Actuación: escavación arqueolóxica. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2003c. Real 34, A Coruña. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2003d. San André Nª 52. A Coruña. Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2003e. San Roque Nº 30 (A Coruña). Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2004a. Sondaxes arqueolóxicas: Informe/Memoria R/ Capitán Troncoso, 9 (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2004b. Real, 34 (A Coruña). Informe. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2004c. C/ Real nº 67 Avda. Da Mariña nº 30. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2004d. Praza de María Pita, 22 (A Coruña). Control arqueolóxico. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2005a. R/ Tabernas, 21 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2005b. R/ Tinajas, 4 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2005c. Real, 67/Avda. Da Mariña, 30 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2005d. Polígono 5. Plaza de María Pita-San Agustín-Florida (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2005e. San André, 148-150 (A Coruña). Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2005f. R/ Sinagoga, 19-21 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2006a. R/ Amargura, 17 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2006b. R/ Franxa, 33 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2006c. R/ Sinagoga, 19-21 (A Coruña). Informe puntual control de obra. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2006d. R/ Sánchez Bregua, 3. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2006e. R/ San Roque, 4 (A Coruña). Informe/memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007a. R/ Príncipe, 17 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007b. Parrote 14 (A Coruña). Sondaxes arqueolóxicas. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007c. Praza de Azcárraga, 3 (A Coruña). Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007d. Informe puntual control de obra: R/ Amargura, 17 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007e. R/ Barreira 8-10 / San Nicolás 5 (A Coruña). Sondaxes arqueolóxicas. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007f. Informe valorativo/Memoria técnica: R/ Capitán Troncoso, 4 (A Coruña). Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007g. R/ Cortaduría, 12 (A Coruña). Informe puntual control arqueolóxico. Informe inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007h. Real, 24 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007i. Informe valorativo: R/ Galera, 51-53; R/ Xeneral Mola, 12 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2007l. R/ Sánchez Bregua, 2 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2008a. R/ Tabernas Nº 20 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2008b. R/ Santiago N 13-15 (A Coruña). Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2008c. R/ Sánchez Bregua, 3. Escavación en área. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2009. Praza de España nº 16, 17, 18, 19 e 20. R/ Varela Silvari nº 40 e 44 (A Coruña). Informe valorativo/Memoria técnica. Informe-memoria inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2010. Parrote 14 (A Coruña). Control arqueolóxico. Informe incidencias. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2012. Real, 55. A Coruña. Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2014. Praza de Millán Astray Nº 6 (A Coruña). Informe valorativo inédito.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2015a. Rego de Auga nº 7 (A Coruña). Sondaxes arqueolóxicas. Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2015b. Riego de Agua 23 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • TOMÁS BOTELLA, V. 2016. R/ Damas, 13 (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1998a. Escavación arqueolóxica en área no solar (fincas nº 24-28) da futura sé da fundación Caixa Galicia no Cantón Grande (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1998b. Escavación arqueolóxica en área nas fincas 21-24 do Cantón Grande (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1998c. Control arqueolóxico da desmontaxe das estruturas romanas rexistradas no solar (fincas nº 21 a 24) da futura sé da Fundación Caixa Galicia no Catnón Grande (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1999a. Escavación arqueolóxica na beirarrúa do Cantón Grande (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1999b. Escavación arqueolóxica na Beirarrúa do Cantón Grande – A Coruña (2ª Fase – A). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1999c. Escavación arqueolóxica na beirarrúa do Cantón Grande – A Coruña (2ª Fase – A; fronte Cine Avenida). Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1999d. Escavación arqueolóxica na Beirarrúa do Cantón Grande – A Coruña (2ª Fase – B). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1999e. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na finca nº 23 da Rúa da Estrela (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 1999f. Sondaxes arqueolóxicas valorativas no nº 29 da rúa Florida (A Coruña). Memoria técnica. Memoria técnica inédita.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 2002a. Sondaxes arqueolóxicas valorativas realizadas na Rúa Galera, nº 9 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 2002b. Control de remoción de terras final realizado na Rúa Galera, nº 9 (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 2003. Sondaxes arqueolóxicas valorativas na Rúa Franxa Nº 23 - Esquina Rúa Trompeta (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 2004. Control de remoción de terras final realizado na Rúa Franxa, Nº 23 (A Coruña). Informe de valoración. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ COLLAZO, S. 2015. Control e seguimento arqueolóxico das obras de urbanización de “La Marina” (A Coruña). Memoria técnica sobre a intervención na ventá arqueolóxica de Porta Real. Memoria técnica inédita.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1988. Memoria Igresia de Santiago, A Coruña. Campaña de 1988. Memoria técnica inédita.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1991. La Coruña en época romana. En J. M. Bello Diéguez, e A. Vigo Trasancos. Ciudad y Torre. Roma y la ilustración en la Coruña. A Coruña, pp- 35-39.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X..L. 1993/1994. “Tres marcas de alfareiro en Terra Sigillata atopadas en A Coruña”. Brigantium, 8, 293-299.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1994. Informe valorativo da sondaxe realizada no Cantón Grande. A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1995a. “Escavación arqueolóxica de urxencia na Praza de San Agustín (A Coruña). En VV.AA. (coord.). Arqueoloxía Informes, 3. Santiago de Compostela, pp. 131-134.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1995b. “Escavación arqueolóxica de urxencia na Praza Xeneral Cánovas Lacruz (A Coruña). En VV.AA. (coord.). Arqueoloxía Informes, 3. Santiago de Compostela, pp. 135-138.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1996. “Excavación en la Calle de la Franja 9-11”. Gallaecia, 14-15, 411-461.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ, X.L. 1999. Informe-memoria das sondaxes arqueolóxicas valorativas na beirarrúa do Cantón Grande. A Coruña. Informe-memoria inédito.
  • VÁZQUEZ GÓMEZ X.L. 2008. “Brigantium á luz da arqueoloxía”. Férvedes, 5, pp. 353-361.
  • VIDAL CAEIRO, L. 2006. Escavación arqueolóxica na rúa Santo Domingo, nº 6 (A Coruña). Informe valorativo. Informe valorativo inédito.
  • VIDAL CAEIRO, L. 2009. Escavación arqueolóxica na rúa Santo Domingo, 6 (A Coruña). Memoria técnica inédita.
  • VILCHES MARTÍN, C. 2011. Reconstrucción, ampliación y agrupación funcional para tres viviendas y comerciales de los edificios nº 10 y 12 de la Calle Bailén. A Coruña. Control y seguimiento arqueológico. Informe-memoria inédito.
  • VILCHES MARTÍN, C. 2013. Informe valorativo de sondeo arqueológico en C/ Amargura Nº 6, A Coruña. Informe valorativo inédito.
  • VILCHES MARTÍN, C. 2017. Apertura de zanja para reparación de acometida de alcantarillado en la Calle San Juan nº 11 (A Coruña). Informe-memoria de control y seguimiento arqueológico. Informe-memoria inédito.