Lo que el ALPI le ofrecía a la lingüística gallega en 1962

  1. Dubert-García, Francisco
Revista:
Dialectologia

ISSN: 2013-2247

Ano de publicación: 2021

Número: 9

Páxinas: 39-67

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Dialectologia

Resumo

At the beginning of the 1960s, there was a clear and shared awareness concerning the profound lack of knowledge about popular Galician; most grammars were normative and technically lacking effectiveness. In 1962 the first volume of the ALPI was published, containing data on popular Galician gathered during the mid-1930s. Despite the publication having been well-received by Galicianist intellectuals, and despite the great interest of the information about several dialectal phenomena documented in the maps, the volume had practically no influence on the budding Galician linguistics. This paper aims to show the significant information included in the first volume of the ALPI, as well as to present several hypotheses on why this work was forgotten.

Referencias bibliográficas

  • ALGa I = Instituto da Lingua Galega (1990) Atlas Lingüístico Galego. Vol. I. Morfoloxía verbal, A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • ALGa II = Instituto da Lingua Galega (1995) Atlas Lingüístico Galego. Vol. II. Morfoloxía non verbal, A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • ALGa III = Instituto da Lingua Galega (1999) Atlas Lingüístico Galego. Vol. III. Fonética, A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • ALGa VI = Instituto da Lingua Galega (2015) Atlas Lingüístico Galego. Vol. VI. Léxico. Tierras, plantas e árbores, A Coruña/Santiago de Compostela: Fundación Barrié/Universidade de Santiago de Compostela.
  • ALONSO MONTERO, Xesús (2009) “Para a biografía de Aníbal Otero como lingüista: documentos e datos inéditos ou descoñecidos”, Madrygal, 12, 11-24.
  • ALPI 1962 = Atlas Lingüístico de la Península Ibérica I. Fonética, I, Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
  • ALVAR, Manuel (1973) Estructuralismo, geografía lingüística y dialectología, Madrid: Gredos.
  • ALVAR, Manuel (1974) “Galicia en la cartografía lingüística”, Verba, 1, 54-67.
  • ÁLVAREZ, Rosario (1988) “Consideracións sobre a metafonía nominal galega”, en Dieter Kremer (ed.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasião do seu 85º aniversário, Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 141-157.
  • ÁLVAREZ, Rosario, Francisco FERNÁNDEZ REI & Xosé XOVE (1980) “Galego”, en Gran Enciclopedia Galega, 14, 222-255.
  • CARBALLO CALERO, Ricardo (1966) Gramática elemental del gallego común, primera edición, Vigo: Galaxia.
  • CARBALLO CALERO, Ricardo (1969) “Sobre os dialectos do galego”, Grial, 23, 1-15.
  • CARBALLO CALERO, Ricardo (1978) “Sobre dialectoloxía do galego”, Grial, 61, 348-353.
  • CARBALLO CALERO, Ricardo (1979) Gramática elemental del gallego común, séptima edición, Vigo: Galaxia.
  • CARBALLO CALERO, Ricardo (1981a) “O idioma no Seminário de Estudos Galegos”, en Problemas da língua galega, Lisboa: Sá da Costa, 111-120.
  • CARBALLO CALERO, Ricardo (1981b) “Sobre dialectologia do galego”, en Problemas da língua galega. Lisboa: Sá da Costa, 121-128.
  • CARRÉ ALVARELLOS, Leandro (1967) Gramática galega, Coruña: Moret.
  • CINTRA, Luis F. Lindley (1971) “Nova proposta de classificação dos dialectos galegoportugueses”, Boletim de Filologia, 22, 81-116.
  • COLÓN, Germán & Helmut LÜDTKE (1965) “[Reseña a] Atlas Lingüístico de la Pensínsula Ibérica, vol. I, Fonética 1. Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Madrid, 1962”, Vox Romanica, XXIV, 323-335.
  • COUCEIRO PÉREZ, José Luis (1976) El habla de Feás, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • DUBERT-GARCÍA, Francisco & Xulio SOUSA (2009) “Lexical areas in the Iberian Peninsula based on a proposal by Lindley Cintra”, VI Congreso de la SIDG, celebrado en Maribor, entre el 14 y el 18 de septiembre de 2009. <https://www.researchgate.net/publication/268198148_LEXICAL_AREAS_IN_THE_IBERIAN_PENINSULA_BASED_ON_A_PROPOSAL_BY_LINDLEY_CINTRA>
  • DUBERT-GARCÍA, Francisco (2013) “El yeísmo y el fortalecimiento de /j/ en Galicia”, en Rosario GONZÁLEZ & Isabel MOLINA MARTOS (eds.), Variación yeísta en el mundo hispánico, Frankfurt am Main / Madrid: Vervuert / Iberoamericana, 39-57.
  • FERNÁNDEZ REI, Francisco (1990) Dialectoloxía da lingua galega, Vigo: Xerais.
  • FERNÁNDEZ REI, Francisco (2002) “Do Ortegal ó Douro e de Fisterra ó Navia e ó Padornelo. Notas sobre léxico moderno da Gallaecia e do seu litoral”, en Rosario ÁLVAREZ, Francisco DUBERT GARCÍA & Xulio SOUSA (eds.), Dialectoloxía e léxico, Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega/Consello da Cultura Galega, 147-192.
  • FERNÁNDEZ REI, Francisco (2017) “Alonso Zamora Vicente, precursor de la dialectología gallega”, Revista de Filología Románica, 34, 19-30. <http://dx.doi.org/10.5209/RFRM.58151>
  • FERNÁNDEZ-ORDÓÑEZ, Inés (2011) La lengua de Castilla y la formación del español. Discurso leído el 13 de febrero de 2011 en su recepción pública en la RAE por la Excma. Sra. D.ª Inés Fernández-Ordóñez y contestación del Excmo. Sr. D. José Antonio Pascual, Madrid. <http://www.alpi.csic.es/sites/default/files/publicaciones/Discurso_IFO.pdf>
  • FREIXEIRO MATO, Xosé Ramón (1994) Sebastián Martínez Risco na cultura galega, Santiago de Compostela: Laiovento.
  • GARCÍA, Constantino (1982) “Actividades do Instituto da Lingua Galega”, en Dieter KREMER & Ramón LORENZO (eds.) Tradición, actualidade e futuro do galego. Actas do Coloquio de Tréveris, Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 23-34.
  • GARCÍA & Xulio SOUSA (eds.), Dialectoloxía e léxico, Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega/Consello da Cultura Galega, 147-192.
  • GONZÁLEZ & Isabel MOLINA MARTOS (eds.), Variación yeísta en el mundo hispánico, Frankfurt am Main / Madrid: Vervuert / Iberoamericana, 39-57.
  • GONZÁLEZ GONZÁLEZ, Manuel (1991) “Subsistema de sibilantes no galego actual”, en Dieter Kremer (ed.), Actes du XVIIIe Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes (Université de Trèves (Trier) 1986), vol. 3, Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 531-548.
  • HOCK, Hans Henrich (1991) Principles of Historical Linguistics, Berlin/NewYork: Mouton de Gruyter.
  • LABOV, William (1983 [1972]) Sociolinguistic patterns, Philadelphia: University of Pennsylvania Press. Cito por la traducción española Modelos sociolingüísticos, Madrid: Cátedra, 1983.
  • LADEFOGED, Peter & Ian MADDIESON (1996) The sounds of the World’s languages, Oxford: Blackwell.
  • LASS, Roger (1997) Historical linguistics and language change, Cambridge: Cambridge University Press.
  • LOPE BLANCH, Juan M. (1963) “El Atlas Lingüístico de la Península Ibérica”, Anuario de letras, 3, 233-252.
  • MARIÑO PAZ, Ramón (2017) Fonética e fonoloxía históricas da lingua galega, Vigo: Xerais.
  • MCMAHON, April M. S. (1994) Understanding language change, Cambridge: Cambridge University Press.
  • MONTEAGUDO, Henrique (2020) “A individualidade do galego no pensamento lingüístico de Ricardo Carballo Calero”, en Francisco Cidrás (ed.), Ricardo Carvalho Calero. As formas do compromiso, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 329- 360.
  • PÉREZ PASCUAL, José Ignacio (2016) Los primeros pasos de un largo caminar. Los comienzos del Atlas Lingüístico de la Península Ibérica, San Millán de la Cogolla: Cilengua.
  • PIÑEIRO, Ramón (2009) “Informe de Ramón Piñeiro á Real Academia Galega (edición e comentarios de Antón Santamarina)”, Boletín da Real Academia Galega, 370, 7-17.
  • PORTO DAPENA, José Álvaro (1977) El gallego hablado en la comarca ferrolana, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • REGUEIRA, Xosé Luís (1996) “Os estudos de lingüística galega”, en Ramón LORENZO & Rosario ÁLVAREZ (coords.), Homenaxe á profesora Pilar Vázquez Cuesta, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 47-67.
  • REGUEIRA, Xosé Luís (2008) “Os estudos de dialectoloxía galega desde 1967 á actualidade”, en Esther CORRAL DÍAZ, Lydia FONTOIRA SURIS & Eduardo MOSCOSO MATO (eds.), A mi dizen quantos amigos ey. Homenaxe ao profesor Xosé Luís Couceiro, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 573-584.
  • RODRÍGUEZ LORENZO, David (2012) “The diatopic development of the aspects of twentiethcentury Galician. A contrastive analysis of linguistic geography data”, Dialectologia, Special Issue III, 143-156.
  • SÁNCHEZ REI, Xosé Manuel (2011) Lingua galega e variación dialectal, Ames: Laiovento.
  • SANCHIS GUARNER, Manuel, Lorenzo RODRÍGUEZ CASTELLANO, Aníbal OTERO & Luís Filipe Lindley CINTRA (1961) “El Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI). Trabajos, problemas y métodos”, Boletim de Filologia, XX(1/22), 143-120.
  • SANTAMARINA, Antón (1975) “Aníbal Otero (1911-1974)”, Verba, 2, 7-11.
  • SANTAMARINA, Antón (1982) “Dialectoloxía galega: historia e resultados”, en Dieter KREMER & Ramón LORENZO (eds.), Tradición, actualidade e futuro do galego. Actas do Coloquio de Tréveris, Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 153-187.
  • SANTAMARINA, Antón (2005) “A lingüística galega entre 1960 e 1981”, en 25 anos coa cultura galega. Vinte e cinco perspectivas para o século XXI, Santiago de Compostela: Sotelo Blanco, 189-215.
  • SOUSA, Xulio (2008) “Notas sobre o Atlas Lingüístico de la Península Ibérica”, en Mercedes BREA, Francisco FERNÁNDEZ REI & Xosé Luís REGUEIRA (eds.), Cada palabra pesaba, cada palabra medía. Homenaxe a Antón Santamarina, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 299-306
  • SOUSA, Xulio (en prensa 1), “El Atlas Lingüístico de la Península Ibérica y el gallego del siglo XX”.
  • SOUSA, Xulio (en prensa 2) “La investigación geolingüística en Galicia: del siglo XX al siglo XXI”.
  • TABOADA CID, Manuel (1976) El habla del valle de Verín, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • ZAMORA VICENTE, Alonso (1986 [1951]) “Geografía del seseo gallego”, Filología, III/1-2: 84-95. Cito por la edición de Estudios de dialectología hispánica, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 1986, 1-10.
  • ZAMORA VICENTE, Alonso (1986 [1952]) “La frontera de la geada”, en Homenaje a Fritz Krüger. Vol. 1, Mendoza: Universidad Nacional de Cuyo, 57-72. Cito por la edición de Estudios de dialectología hispánica, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 1986, 11-25.
  • ZAMORA VICENTE, Alonso (1986 [1953]), “De geografía dialectal: -ao, -án en gallego”, Nueva Revista de Filología Hispánica, VII, 73-80. Cito por la edición de Estudios de dialectología hispánica, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 1986, 27- 34.
  • ZAMORA VICENTE, Alonso (1986 [1963]) “Los grupos -uit-, -oiten gallego moderno: su repartición geográfica”, Boletim de filologia, XXI, 57-68. Cito por la edición de Estudios de dialectología hispánica, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 1986, 35-44.