Valoración territorial da proposta de traslado dunha oficina de farmacia en Galiciaun estudo de caso de Xeografía Aplicada

  1. Miramontes Carballada, Ángel 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela – Facultade de Xeografía e Historia
Revista:
Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

ISSN: 1132-2799

Año de publicación: 2020

Volumen: 29

Número: 3

Páginas: 156-177

Tipo: Artículo

DOI: 10.15304/RGE.29.3.7072 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Otras publicaciones en: Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

Resumen

La creación o traslado de un servicio siempre tiene una serie de repercusiones territoriales, pero si además se trata de una farmacia que para ejercer su actividad tiene que cumplir una serie de condicionantes vinculados al número de habitantes, a la distancia, etcétera, las consecuencias territoriales pueden ser variadas. Por ello, la finalidad de este trabajo es mostrar la repercusión territorial que ocasionaría el traslado voluntario de una oficina de farmacia dentro del Ayuntamiento de A Estrada (Pontevedra), entendiendo como repercusión territorial su influencia en las características demográficas, sociales, económicas y de movilidad de la población de este espacio del interior de Galicia, así como sobre el servicio básico de distribución de medicamentos a la población. Para alcanzar este objetivo, se realizó un exhaustivo trabajo de campo y un análisis de toda la información territorial disponible sobre las actuaciones que se realizarán, desde el punto de vista de planificación y desarrollo territorial, en el ayuntamiento. Una de las conclusiones alcanzadas fue comprobar como los límites o las fronteras que se crean en ocasiones desde la Administración no siempre son las más eficientes en relación con las características del territorioni dan el mejor servicio a la población (áreas educativas, farmacéuticas o sanitarias).

Referencias bibliográficas

  • Agbonifo, P. O. (1983). The state of health as a reflection of the level of development of a nation. Social Science and Medicine, 17(24), 2003-2006. DOI: https://doi.org/10.1016/0277-9536(83)90140-5
  • Bachiller, J. M., Gil, E., e Molina de la Torre, I. (2012). Los centros comarcales de servicios. En J. M. Delgado Urrecho (Dir.), Población y poblamiento en Castilla y León (pp. 811-968). Valladolid: Consejo Económico y Social de Castilla y León. Recuperado de: http://uvadoc.uva.es/handle/10324/9066
  • Bailly, A., e Périat, M. (1995). Médicométrie. Une nouvelle aproche de la santé. Paris, France: Económica. DOI: https://doi.org/10.7202/022611ar
  • Banister, D. (2011). The trilogy of distance, speed and time. Journal of Transport Geography, 19(4), 950-959. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2010.12.004
  • Baraja Rodríguez, E. (2003). La despoblación, un fenómeno demográfico todavía vigente en Castilla y León. En F. García Pascual (Coord.), La lucha contra la despoblación todavía necesaria. Políticas y estrategias sobre la despoblación rural en el siglo XXI (pp. 105-126). Zaragoza: Centro de Estudios sobre la Despoblación y el Desarrollo de Áreas Rurales (CEDDAR). Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=3076
  • Barredo, J. (1997). Aplicación de técnicas de análisis espacial integrando evaluación multicriterio y sistemas de información geográfica para la realización de estudios de localización/asignación de actividades. Alcalá de Henares: Universidad de Alcalá de Henares. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=113902
  • Bosque, J., e Franco, S. (1995). Modelos de localización-asignación y evaluación multicriterio para la localización de instalaciones no deseables. Serie Geográfica, 5, 97-114. Recuperado de: https://core.ac.uk/download/pdf/58902313.pdf
  • Bosque, J., e Moreno, A. (2004). Sistemas de información geográfica y localización óptima de instalaciones y equipamientos. Madrid: RA-MA. Recuperado de: https://www.ra-ma.es/libro/sistemas-de-informacion-geografica-y-localizacion-optima-deinstalaciones-y-equipamientos_48455/
  • Carver, S. J. (1991). Integrating multicriteria evaluation with geographical information systems. International Journal of Geographical Information Systems, 5(3), 321-339. DOI: https://doi.org/10.1080/02693799108927858
  • Christaller, W. (1933). Die Zentralen Orte in Süddeutschland. Jena, Germany: Gustav Fischer Verlag.
  • Comber, A. J., Brunsdon, C., e Radburn, R. (2011). A spatial analysis of variations in health access: Linking geography, socio-economic status and access perceptions. International Journal of Health Geographics, 10, 44. DOI: https://doi.org/10.1186/1476-072X-10-44
  • Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos. (2019). Estadísticas de colegiados y farmacias comunitarias 2017. Madrid: Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos. Recuperado de: https://www.portalfarma.com/
  • Cooke, P. (1985). Class practices as regional markers: A contribution to labour geography. En D. Gregory e J. Urry (Eds.), Social relations and spatial structures (pp. 213-241). London, UK: MacMillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-27935-7_10
  • Crooks, V. A., Andrews, G. J., e Pearce, J. (2018). Routledge Handbook of Health Geography. London, UK: Routledge Handbook Online. Recuperado de: https://www.routledge.com/Routledge-Handbook-of-Health-Geography/Crooks-AndrewsPearce/p/book/9781138098046
  • Davies, B. P. (1968). Social needs and resources in local services: A study of variations in provision of social services between local authority areas. London, UK: Joseph Rowntree. Recuperado de: https://kar.kent.ac.uk/27434/
  • Farmaconsulting. (2019). https://www.farmaconsulting.es/
  • FarmaQuatrium (2019). https://www.farmaquatrium.es/
  • Fernández Fernández, M., López-Penabad, M.-C., e Iglesias Casal, A. (2020). Socio-economic challenges of demographic change. Revista Galega de Economía, 29(2), 1-3. Retrieved from: https://revistas.usc.gal/index.php/rge/article/view/7177
  • Ferraz, A. C. P., e Torres, I. G. E. (2004). Transporte público urbano. (2ª ed.). São Carlos, Brasil: Rima.
  • Fujita, M., e Krugman, P. (2004). The new economic geography: Past, present and the future. En R. J. G. M. Florax e D. A. Plane (Eds.), Fifty years of regional science. Advances in spatial science (pp. 239-164) Berlin, Heidelberg, Germany: Springer. Recuperado de: https://doi.org/10.1007/978-3-662-07223-3_6
  • Garb, J. L., e Wait, R. B. (2011). Using spatial analysis to improve health care services and delivery at baystate health. Journal of Map & Geography Libraries, 7(3), 190-208. DOI: https://doi.org/10.1080/15420353.2011.599768
  • Gatrell, A. C. (1998). Structures of geographical and social space and their consequences for human health. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 79(3), 141-154. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0435-3684.1997.00014.x
  • Gatrell, A. C. (2002). Geographies of health: An introdution. Oxford, UK: Blackwell.
  • GeaMap. (2019). http://www.geamap.com/
  • Gesler, W. M., e Kearns, R. A. (2002). Culture/Place/Health. London, UK: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203996317
  • Gilbert, A. (1988). The new regional geography in English and French-speaking countries. Progress in Human Geography, 12(2), 208-228. DOI: https://doi.org/10.1177/030913258801200203
  • González Pérez, J. M. (2001). La demanda de una verdadera ordenación territorial sanitaria en Galicia. Desarrollo actual del mapa de salud: ¿cuándo y para qué? Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 29, 29-51. Recuperado de https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1318661
  • Gómez-Limón, J. A., Atance, I., e Rico, M. (2007). Percepción pública del problema de la despoblación del medio rural en Castilla y León. Ager. Revista de Estudios sobre Despoblación y Desarrollo Rural, 6, 9-60. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2515508
  • Googlemaps. (2019). https://www.google.com/maps
  • Gould, P. (1993). The slow plague: A geography of the AIDS pandemic. Oxford, UK: Blackwell. DOI: https://doi.org/10.1177%2F030913259401800222
  • Graham, H. (Ed.). (2000). Understanding health inequalities. Buckingham, UK: Open University Press.
  • Harvey, D. (1973). Social Justice, and the City. London, UK: Edward Arnold. DOI: https://doi.org/10.1017/S0047279400001094
  • Haynes, R. (2016). The geography of health services in Britain. London, UK: Routledge.
  • Howe, G. M. (1977). A world geography of human diseases. London, UK: Academic Press.
  • Hunter, J. M. (1974). The geography of health and disease. Chapel Hill, NC: University of North Carolina.
  • Instituto Galego de Estatística. (2018). Padrón Municipal de Habitantes. Santiago de Compostela: IGE. Recuperado de: https://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0201001002
  • Instituto Galego de Estatística. (2019). Padrón Municipal de Habitantes. Santiago de Compostela: IGE. Recuperado de: https://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0201001002
  • Instituto Nacional de Estadística. (2018). Cifras de población y Censos demográficos. Madrid: INE. Recuperado de: https://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/categoria.htm?c=Estadistica_P&cid=1254734710984
  • Isard, W. (1956). Location and space economy. Cambridge, MA: The MIT Press.
  • Janssen, R., e Rietveld, P. (1990). Multicriteria analysis and geographical information systems: An application to agricultural land use in the Netherlands. En H. Scholten e J. Stivell (Eds.), Geographical information systems for urban and regional planning (pp. 129-139). Dordrecht, Netherlands: Kluwer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-017-1677-2_12
  • John Snow Society. (2020). www.johnsnowsociety.org
  • Jones, K., Gould, M. I., e Duncan, C. (2000). Death and deprivation: An exploratory analysis of deaths in the Health and Lifestyle Survey. Social Science and Medicine, 50(7-8), 1059-1079. DOI: http://doi.org/10.1016/S0277-9536(99)00355-X
  • Jones, K., e Moon, G. (1987). Health, disease and society: An introduction to medical geography. London, UK: Routledge & Kegan Paul. Recuperado de: https://www.researchgate.net/publication/234015155_Health_Disease_and_Society_A_Critical_Medical_Geo graphy
  • Joseph, A. E., e Phillips, D. R. (1984). Accessibilty & utilization. Geographical perspectives on health care delivery. London, UK: Harper & Row. Recuperado de: https://researchers.mq.edu.au/en/publications/accessibility-and-utilization-geographical-perspectives-onhealth
  • Kleindorfer, D., Xu, Y., Moomaw, C. J., Khatri, P., Adeoye, O., e Hornung, R. (2009). US geographic distribution of rt-PA utilization by hospital for acute ischemic stroke. Stroke, 40(11), 3580-3584. DOI: http://doi.org/10.1161/STROKEAHA.109.554626
  • Knox, P. L. (1975). Social well-being: A spatial perspective. Oxford, UK: Oxford University Press.
  • Knox, P. L. (1978). The intraurban ecology of primary medical care: Patterns of accessibility and their policy implications. Environment and Planning A, 10(4), 415-435. DOI: https://doi.org/10.1068%2Fa100415
  • Knox, P. L. (1979). Medical deprivation, area deprivation and public policy. Social Science and Medicine, 13(2), 111-121. DOI: https://doi.org/10.1016/0160-8002(79)90057-1
  • Kravitz, R. L., Paterniti, D. A., Epstein, R. M., Rochlen, A. B., Bell, R. A., Cipri, C., Fernández y García, E., Feldman, M. D., e Duberstein, P. (2011). Relational barriers to depression help-seeking in primary care. Patient Education and Counseling, 82(2), 207-213. DOI: https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.pec.2010.05.007
  • Krugman, P. (1992). Geografía y comercio. Barcelona: Antoni Bosch.
  • Lewis, N. D., e Mayer, J. D. (1988). Disease as natural hazard. Progress in Human Geography, 12(1), 15-33. DOI: https://doi.org/10.1177%2F030913258801200102
  • Ley 16/1997, de 25 de abril, de Regulación de Servicios de las Oficinas de Farmacia. Legislación consolidada. Jefatura del Estado. Boletín Oficial del Estado, 100, de 26 de abril de 1997. Referencia: BOE-A-1997-9022. Recuperado de: https://www.boe.es/buscar/act.php?id=BOE-A-1997-9022
  • Ley 3/2019, de 2 de julio, de Ordenación Farmacéutica de Galicia. Diario Oficial de Galicia, 130, de 10 de julio de 2019. Recuperado de: https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2019/20190710/AnuncioC3B0-050719-0001_es.html
  • Lois, R. C. (1993). Problemas para a delimitación dos espazos urbanos e rurais. En Asociación Galega de Historiadores, Concepcións espaciais e estratexias na Historia de Galicia (pp. 201-223). Santiago de Compostela: Tórculo. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=446571
  • Lois, R. C. (2005). Desenvolvemento e planeamento urbanos en Galicia. En M. A. Fernández (Coord.), Planificación do territorio, urbanismo e educación ambiental (pp. 15-41). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
  • Lösch, A. (1940). Die Räumliche Ordnung der Wirtschaft. Jena, Germany: Gustav Fischer Verlag.
  • Massey, D. (1984): Spatial divisions of labour: Social structures and the geography of production. London, UK:
  • MacMillan. DOI: http://dx.doi.org/10.4135/9781446213742.n10
  • Massey, D. (1990). L’ «estudi de localitats» en Geografia Regional. Treballs de la Societat Catalana de Geografia, 21, 73-87. Recuperado de: https://publicacions.iec.cat/repository/pdf/00000081/00000074.pdf
  • Mayhew, L. (2018). Urban hospital location. London, UK: Routledge. Recuperado de: https://www.researchgate.net/publication/326010380_Urban_Hospital_Location
  • Mayhew, L. D., e Leonardi, G. (1984). Resource allocation in multilevel spatial health care systems. En M. Clarke (Ed.), Planning and analysis in Health Care Systems (pp. 194-209). London, UK: Pion. Recuperado de: https://www.researchgate.net/publication/328718641_Resource_allocation_in_multilevel_spatial_health_car e_systems
  • McAllister, D. M. (1976). Equity and efficiency in public facility location. Geographical Analysis, 8, 47-63. DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1538-4632.1976.tb00528.x
  • McLaren, Z., Ardington, C., e Leibbrandt, M. (2013). Distance as a barrier to health care access in South Africa. Working Paper Series, 97. Cape Town, Southern Africa: South Africa Labour and Development Research Unit. Recuperado de: https://econpapers.repec.org/scripts/redir.pf?u=http%3A%2F%2Fwww.opensaldru.uct.ac.za%2Fbitstream %2Fhandle%2F11090%2F613%2F2013_97.pdf%3Fsequence%3D1;h=repec:ldr:wpaper:097
  • Miramontes Carballada, A. (2016). Reseña bibliográfica de A Galicia urbana. Revista Galega de Economía, 25(1), 183-184. Recuperado de: https://revistas.usc.gal/index.php/rge/article/view/3039
  • Mohan, J. (1988). Restructuring privatization and the geography of health care provision in England, 1983-1987. Transactions of the Institute of British Geographers, 13(4), 449-465. DOI: http://doi.org/10.2307/622741
  • Moïsi, J. C., Nokes, D. J., Gatakaa, H., Williams, T. N., Bauni, E., Levine, O. S., e Scott, J, A. G. (2011). Sensitivity of hospital-based surveillance for severe disease: A geographic information system analysis of access to care in Kilifi district, Kenya. Bulletin of the World Health Organization, 89, 102-111. DOI: http://doi.org/10.2471/BLT.10.080796
  • Molinero, F. (2012). Las intensas transformaciones del mundo rural castellano-leonés: la marcha hacia el cuarto paradigma de desarrollo rural. En J. M. Delgado Urrecho (Dir.), Población y poblamiento en Castilla y León (pp. 557-636). Valladolid: Consejo Económico y Social de Castilla y León. Recuperado de: http://uvadoc.uva.es/handle/10324/9066
  • Morrill, R. L. (1974). The spatial organisation of society. Belmont, MA: Duxburg Press.
  • Morrill, R. L., e Erickson, R. J. (1970). Priest factors influencing distances traveled to hospitals. Economic Geography, 46(2), 161-172.
  • Navarro, V. (1976). Medicine under capitalism. New York, NY: Prodist.
  • Oliva Denis, R. D., y Aldrey Vázquez, J. A. (2018). Patróns de distribución territorial da poboación estranxeira en Galicia, 1997-2017. Revista Galega de Economía, 27(2), 49-60. Recuperado de: https://revistas.usc.gal/index.php/rge/article/view/5657
  • Pacione M. (Ed.) (1986). Medical geography: Progress and prospect. London, UK: Routledge.
  • Paul, G.K. (1985). Approaches to Medical Geography: An historical perspective. Social Science and Medicine, 20(4), 399-409. DOI: https://doi.org/10.1016/0277-9536(85)90015-2
  • Pereira, J. M. C., e Duckstein, L. (1993). A multiple criteria decision-making approach to GIS-based land suitability evaluation. International Journal of Geographical Information Systems, 7(5), 407-424. DOI: https://doi.org/10.1080/02693799308901971
  • Price, D. G., e Blair, A. M. (1989). The changing geography of the service sector. Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.
  • Precedo, A. J. (1974). Galicia: red urbana y desarrollo regional. Boletín de la Real Sociedad Geográfica, 110, 161-220. Madrid: Real Sociedad Geográfica.
  • Precedo, A. J. (1987). Galicia: estructura del territorio y organización comarcal. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • Pyle, G .F. (1980). New directions in medical geography. Oxford, UK: Pergamon Press.
  • Pyle, G. F. (1986). The diffusion of influenza: Patterns and paradigms. London, UK: Rowman & Littlefield.
  • Barcellos, C., e Santos, S. M. (Eds.). (2006). Abordagens espaciais na saúde pública. (Serie Capacitação e actualização em geoprocessamento em saúde, volume 1). Brasília, Brasil: Ministério da Saúde/Fundação Oswaldo Cruz. Recuperado de: http://bvsms.saude.gov.br/bvs/publicacoes/serie_geoproc_vol_1.pdf
  • Rodríguez, R. (1997). La urbanización del espacio rural en Galicia. Barcelona: Oikos-Tau.
  • Rodríguez, R. (1999). De aldeas a ciudades. Vigo: Ir Indo.
  • Santana, A. P. (1995). Acessibilidade e utilização dos serviços de saúde. Ensaio metodológico em geografia da saúde. (Tese de doutoramento em Letras (Geografia Humana)). Coimbra, Portugal: CCRC/ARSC. Recuperado de: http://hdl.handle.net/10316/631
  • Santana, A. P. (2005). Geografias da saúde e do desenvolvimento. Evolução e tendências em Portugal. Coimbra, Portugal: Almedina.
  • Scott, A. J. (1970). Location-Allocation systems: A review. Geographical Analysis, 2(2), 95-119. DOI: http://doi.org/10.1111/j.1538-4632.1970.tb00149.x
  • Serrano, A. (2016). Geografía de la salud. Bloomington, IN: Palibrio.
  • Smith, N. (1984). Uneven development: Nature, capital and the production of space. Oxford, UK: Blackwell.
  • Teitz, M. B. (1968). Towards a theory of urban facility location. Papers of the Regional Science Association, 21(1), 35-51. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1435-5597.1968.tb01439.x
  • Townsend, P., e Davidson, N. (1988). The Black Report. En P. Townsend e N. Davidson (Eds.), Inequalities in Health. Suffolk, UK: Penguin.
  • Urry, J. (1981). Localities, regions and social classes. International Journal of Urban and Regional Research, 5(4), 455-473. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.1981.tb00563.x
  • Vasconcellos, E. A. (2000). Transporte urbano nos países em desenvolvimento. São Paulo, Brasil: Annablume.
  • Vinuesa, J., e Puga, D. (2007). Técnicas y ejercicios de demografía. Madrid: Instituto Nacional de Estadística.
  • von Thünen, J. H. (1826). Der Isolierte Staat in Beziehung auf Landtschaft und Nationalökonomie. Hamburg, Germany.
  • Voogd, H. (1983). Multicriteria evaluation for urban and regional planning. London, UK: Pion. Recuperado de: https://pure.tue.nl/ws/files/3744610/102252.pdf
  • Weber, A. (1909). Úber den Standort der Industrien. Tübingen, Germany: J. C. B. Mohr.
  • Whitehead, M. (Ed.). (1988). Inequalities in health. Suffolk, UK: Penguin.
  • Wilkinson, R. G. (1996). Unhealthy socities: The afflictions of inequality. London, UK: Routledge.
  • Zaidi, S. A. (1994). Planning in the health sector: For whom, by whom? Social Science and Medicine, 39(9), 1385-1393. DOI: https://doi.org/10.1016/0277-9536(94)90369-7