Ler os clásicosAlicia en lingua galega

  1. Isabel Mociño-González 1
  2. Blanca-Ana Roig Rechou 2
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

  2. 2 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Elos: revista de literatura infantil e xuvenil

ISSN: 2386-7620

Ano de publicación: 2020

Número: 7

Páxinas: 175-192

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/ELOS.7.7110 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Elos: revista de literatura infantil e xuvenil

Resumo

Neste traballo faise un percorrido polas traducións, versións e adaptacións que, dende a década dos anos oitenta e ata a actualidade, se fixeron á lingua galega da obra de Lewis Carroll, Alice’s Adventures in Wonderland. Despois dun breve repaso aos condicionamentos socio-político-culturais que sufriu o sistema literario infantil e xuvenil galego, explícanse algunhas das principais vías seguidas pola tradución á lingua galega, con especial atención ao tratamento dos clásicos universais. Por último, revísasecon máis detalle as características das edicións publicadas en lingua galega deste clásico universal

Referencias bibliográficas

  • AGRELO-COSTAS, E. e MOCIÑO-GONZÁLEZ, I. (2010). “Contactos e intercambios da Literatura Infantil e Xuvenil galega coa catalá e vasca: diálogos dende a periferia”. En LAFARGA, F., PEGENAUTE, L. e GALLÉN, E. (eds.), Interacciones entre las literaturas ibéricas. Relaciones literarias en el ámbito hispánico: traducción, literatura y cultura (pp. 7-31). Bern: Peter Lang.
  • ALONSO, F. (2006). “Quince puntos para o debate sobre Literatura Infantil e tradución”. En LUNA ALONSO, A. e MONTERO KÜPPER, S. (eds.), Tradución e Política editorial de Literatura infantil e xuvenil (pp. 91-93). Vigo: Universidade de Vigo.
  • BECKETT, S. (2008). Crossover Fiction: Global and Historical Perspectives. New York and London: Routledge.
  • BENDOIRO MARIÑO, P. (2012). “Primeras traducciones de la literatura infantil y juvenil al gallego y su recepción”. En RAMOS, R. e FERNÁNDEZ MOSQUERA, A. (eds.), Literatura Infantil y Juvenil y Diversidad Cultural/Literatura para a Infância e Juventude e Diversidade Cultural (pp. 39-51). Vigo/Braga: ANILIJ/ELOS/Centro de Investigação em Estudos da Criança (Instituto de Educação - Universidade do Minho). Consultado o 29 de agosto de 2020, http://anilij.uvigo.es/wp-content/uploads/2017/04/2.pdf.
  • BENDOIRO MARIÑO, P. (2015). “Tradución”. En ROIG RECHOU, B.-A. (coord.), Historia da Literatura Infantil e Xuvenil galega (pp. 270-275). Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • BERNÁRDEZ, C. L. (1996). “Lewis Carroll á caza da imaxinación”. Faro de Vigo, Faro das Letras, CXXXI, 3.
  • Biblioteca da Tradución Galega (BITRAGA). 1980-2020 (sen data). Consultado o 29 de agosto de 2020, http://bibliotraducion.uvigo.es/.
  • CARROLL, L. (1983). Alicia no País das Maravillas. Madrid: Susaeta (ilust. René Cordero).
  • CARROLL, L. (1984). As aventuras de Alicia no País das Maravillas. Vigo: Edicións Xerais de Galicia (Premio Nacional de Tradución 1985, Ministerio de Cultura, ilust. John Tenniel, introd., trad. e notas Teresa Barro e Fernando Pérez-Barreiro).
  • CARROLL, L. (1985). Do outro lado do espello e o que Alicia atopou aló. Vigo: Edicións Xerais de Galicia (ilust. John Tenniel, introd., trad. e notas Teresa Barro e Fernando Pérez-Barreiro).
  • CARROLL, L. (1995). Alicia no País das Marabillas. Santiago de Compostela: Sálvora Ediciones/Libsa (ilust. Manuel Barco, trad. e adapt. Ramón Álvarez Losada).
  • CARROLL, L. (1996). A caza do carbairán. Vigo: Edicións Xerais de Galicia (introd., trad. e notas Mª Pilar J. Aleixandre, ilust. Henry Holiday).
  • CARROLL, L. (1996). Alicia para nenos. Lugo: TrisTram (ilust. Tenniel, trad. Equipo TrisTram).
  • CARROLL, L. (2002). As aventuras de Alicia no País das Marabillas. Vigo: Edicións Xerais de Galicia (introd., trad. e notas Teresa Barro e Fernando Pérez-Barreiro, ilust. Federico Fernández Alonso).
  • CARROLL, L. (2007). Colección Xirasol. A Coruña: Everest Galicia (trad. Irene Penas, ilust. Ada García).
  • CARROLL, L. (2010). Alicia no País das Marabillas. Vilaboa-Pontevedra: Edicións do Cumio (adaptación María Lado Mariño, ilust. Ana Santiso Villar).
  • CARROLL, L. (2015). Aventuras de Alicia no País das Marabillas. Santiago de Compostela: El Patito Editorial (trad. Xavier Queipo, ilust. Fausto Isorna).
  • CARROLL, L. (2016). As aventuras de Alicia no País das Marabillas. Madrid: Lata de Sal (ilust. Sir John Tenniel, trad. Rafa Salgueiro).
  • CLIJ (2003). “Alicia no País das Marabillas. Lewis Carroll”. Cuadernos de Literatura Infantil y Juvenil, 158, 73.
  • DOMÍNGUEZ PÉREZ, M. (2008a). Las traducciones de literatura infantil y juvenil en el interior de la comunidad interliteraria específica española (1940-1980) (tese de doutoramento). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. http://hdl.handle.net/10347/2400
  • DOMÍNGUEZ PÉREZ, M. (2008b). “As primeiras traducións de literatura infantil e xuvenil ao galego: normas de tradución, difusión e recepción”. Boletín Galego de Literatura, 39-40, 37-60.
  • DOMÍNGUEZ PÉREZ, M. (2008c). Polo mar van as sardiñas y sus traducciones. Madrygal, 11, 25-33. Consultado o 15 de agosto de 2020, https://revistas.ucm.es/index.php/MADR/article/view/MADR0808110025A.
  • DOMÍNGUEZ PÉREZ, M. (2012a). “La Literatura Infantil y Juvenil traducida en el ámbito español”. En RAMOS, R. e FERNÁNDEZ MOSQUERA, A. (eds.), Literatura Infantil y Juvenil y Diversidad Cultural/Literatura para a Infância e Juventude e Diversidade Cultural (pp. 121-136). Vigo/Braga: ANILIJ/ELOS/Centro de Investigação em Estudos da Criança (Instituto de Educação - Universidade do Minho).
  • DOMÍNGUEZ PÉREZ, M. (2012b). “La Galera: La traducción gallega de versiones catalanas de cuentos populares de diversos orígenes”. En RODRÍGUEZ, B. e REIS DA SILVA, S. (eds.), Literatura Infantil y Juvenil e Identidades/Literatura para a Infância e Juventude e Identidades (pp. 113-127). Vigo/Braga: ANILIJ/ELOS/Centro de Investigação em Estudos da Criança (Instituto de Educação - Universidade do Minho).
  • EVEN-ZOHAR, I. (1978). Papers in Historical Poetics. Tel Aviv: Porter Intitute.
  • EVEN-ZOHAR, I. (1996). “A posición da traducción literaria dentro do polisistema literario”. Viceversa. Revista Galega de Traducción, 2, 57-65.
  • EVEN-ZOHAR, I. (2008). “La fabricación del repertorio cultural y el papel de la transferencia” [“The Making of Culture Repertoire and The Role of Transfer”]. En SANZ CABRERIZO, A. (ed.), Intercultura. Transliteratura (pp. 217-226). Madrid: Arco Libros.
  • FERNÁNDEZ RODRÍGUEZ, Á. (2010). “La traducción en Galicia y la industria editorial (1980-2008)”. En GALLÉN, E., LAFARGA, F. e PEGENAUTE, L. (eds), Traducción y autotraducción en las literaturas ibéricas (pp. 93-107). Berna: Peter Lang, vol. 2.
  • FIGUEROA, A. (2003). “Literaturas minoritarias: autonomía e relacións interliterarias”. Anuario de Estudios Literarios Galegos, 2002, 55-67.
  • GALANES, I. (2010). “Panorama da literatura traducida en Galicia (1980-2008): fluxos literarios peninsulares”. En GALLÉN, E., LAFARGA, F. e PEGENAUTE, L. (eds), Traducción y autotraducción en las literaturas ibéricas (pp. 109-124). Berna: Peter Lang, vol. 2.
  • GALANES, I. (2014). “Carlos Casares y la traducción: obra dispersa e inédita”. Quaderns. Revista de Traducción, 21, 183-198.
  • GARCÍA PEDREIRA, R. e CORTIZAS VARELA, O. (2017). “As adaptacións dos clásicos da Literatura Infantil e Xuvenil en formato ‘pop-up’ para primeiros lectores”. En VASCONCELOS, A. C., NEIRA RODRÍGUEZ, M. e REIS DA SILVA, S. (coord.). Primeiros Livros, Primeiras Leituras/ Primeiros Libros, Primeiras lecturas (pp. 133-144). Porto: Tropelias & Companhia.
  • GARRIDO VILARIÑO, X. M. e LUNA ALONSO, A. (1998). “O fantasma da ópera, Gaston Leroux”. Viceversa. Revista Galega de Traducción, 4, 187-192.
  • GRACIÁN, Á. (2010). “Carroll retranqueiro”. Tempos Novos, Protexta, 14, 16.
  • LEMA, C. (2009). “Importación e exportación de textos literarios. Unha crítica á noción de literatura mundial como paradigma”. Grial, 182, 120-135.
  • LLUCH, G. (2009). Como reconocer los buenos libros para niños y jóvenes. Bogotá: Fundalectura.
  • LORENZO, L. (2015). “Alice in Wonderland / Alicia no país das maravillas, ese admirado clásico”. En ROIG RECHOU, B.-A., SOTO LÓPEZ, I. e NEIRA RODRÍGUEZ, M. (coords.), Retorno aos clásicos. Obras imprescindíbeis da narrativa infantil e xuvenil (pp. 71-83). Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • LUNA ALONSO, A. (2017). “O papel da tradutora no campo literario galego”. Madrygal, 20, 147-156. https://doi.org/10.5209/MADR.56228
  • LUNA ALONSO, A. e GALANES SANTOS, I. (2012). “As traducións inéditas de Carlos Casares”. Grial, 196, 38-47.
  • LUNA ALONSO, A., FERNÁNDEZ RODRÍGUEZ, A., GALANES SANTOS, I. e MONTERO KÜPPER, S. (eds.) (2015). Literaturas extranjeras y desarrollo cultural. Hacia un cambio de paradigma en la traducción literaria gallega. Berna: Peter Lang.
  • MANTEIGA, F. (1997). “Alicia para todos”. El Progreso, Táboa Redonda, 24, 19 abril, III.
  • MARTÍNEZ BOUZAS, F. (1996). “Avesío Carbairán”. O Correo Galego, Revista das Letras, 113, 20 xuño, 6.
  • MOCIÑO-GONZÁLEZ, I. (2010). “A renovación dos clásicos. Jules Verne na colección ‘Xabarín’ (agora ‘Xabaril’) de Xerais”. Malasartes. Cadernos de Literatura para a Infância e a Juventude, 20, 46-47.
  • MOCIÑO-GONZÁLEZ, I. (2015). “Literatura infantil y juvenil gallega: la importación de traducciones”. En LUNA ALONSO, A., FERNÁNDEZ RODRÍGUEZ, A., GALANES SANTOS, I. e MONTERO KÜPPER, S. (eds.), Literaturas extranjeras y desarrollo cultural. Hacia un cambio de paradigma en la traducción literaria gallega (pp. 105-126). Berna: Peter Lang.
  • MOCIÑO-GONZÁLEZ, I. e AGRELO COSTAS, E. (2008). “As traducións entre a literatura infantil e xuvenil galega e vasca”. Un mundo, muchas miradas / Mundu bat, begirada anitz, 1, 81-100. Consultado o 23 de agosto de 2020, https://ojs.ehu.eus/index.php/Mundo/article/view/2255.
  • MONTERO KÜPPER, S. (2013). “As políticas de tradución no caso galego”. En MOSQUERA CARREGAL, X. M. (ed.), Lingua e tradución. IX Xornadas sobre lingua e usos (pp. 41-62). A Coruña: Universidade da Coruña.
  • NICOLÁS, R. (2003). “Alicia ou a subversión”. Faro de Vigo, Faro da Cultura, 27, 23 xaneiro, IV.
  • RAMOS, A. M. (2010). Literatura para a Infância e Ilustração: leituras em diálogo. Porto: Tropelias&Companhia.
  • RAMOS, A. M. (2015). “Inesgotábeis Alicias entre a literatura e o cinema”. En MOCIÑO-GONZÁLEZ, I. e ROIG RECHOU, B.-A. (coord.), Libros en galego de onte e hoxe para a nenez e a mocidade (pp. 94-95). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • RAMOS, A. M. (2019). “Reilustrar Alice: Tentativas de Escapar à Tentação da Disney”. Elos. Revista de Literatura Infantil e Xuvenil, 6, 37-52. https://doi.org/10.15304/elos.6.5723
  • RAMOS, A. M. e MOCIÑO-GONZÁLEZ, I. (eds.) (2011). Crítica e Investigación en Literatura Infantil y Juvenil/Crítica e Investigação em Literatura Infantil e Juvenil, Vigo/Braga: ANILIJ/Centro de Investigação em Estudos da Criança (Instituto de Educação - Universidade do Minho).
  • ROIG RECHOU, B.-A. (2005). “Literatura infantil e xuvenil en Galicia: dos inicios á consolidación”. En LLUCH, G. e ROIG RECHOU, B.-A. (coord.), Para entenderte mellor. As literaturas infantís e xuvenís do marco ibérico. Boletín Galego de Literatura, 32, 141-167.
  • ROIG RECHOU, B.-A. (2008). La Literatura Infantil y Juvenil Gallega en el siglo XXI. Seis llaves para entenderla mejor/ A Literatura Infantil e Xuvenil Galega no século XXI. Seis chaves para entendela mellor. Madrid/Santiago de Compostela: Asociación Española de Amigos del Libro Infantil y Juvenil/Xunta de Galicia.
  • ROIG RECHOU, B.-A. (coord.) (1995-2018). Informes de Literatura. Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades/Xunta de Galicia. Consultado o 28 de agosto de 2020, http://www.cirp.es/rec2/informes/.
  • ROIG RECHOU, B.-A. (coord.) (2015). Historia da Literatura Infantil e Xuvenil galega. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • ROIG RECHOU, B.-A., DOMÍNGUEZ PÉREZ, M. e MOCIÑO GONZÁLEZ, I. (2008). Produción da Literatura Infantil e Xuvenil en galego. Universidade de Santiago de Compostela, Consultado o 28 de agosto de 2020, http://www.usc.es/export/sites/default/gl/proxectos/lijmi/descargas/elinea1.pdf.
  • SHAVIT, Z. (2003). Poética da Literatura para Crianças. Lisboa: Caminho
  • SOTOMAYOR SÁENZ, V. (2005). “Literatura, sociedad, educación: Las adaptaciones literarias”. Revista de Educación. Número extraordinario, 217-238.
  • TARRÍO VARELA, A. (1986). “Rosalía, Curros, Pondal: literatura e colonización”. En Actas do Congreso Internacional de estudios sobre Rosalía de Castro e o seu tempo (pp. 395-401). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega/Universidade de Santiago de Compostela, col. Cursos e congresos, n.º 44, tomo III.
  • TOURY, G. (1995). Descriptive Translation Studies and Beyond. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Fonte de datos: Dialnet