A depuración do maxisterio primario na provincia de Pontevedra (1936-1942)

  1. Anxo Serafín PORTO UCHA 1
  2. Raquel VÁZQUEZ RAMI 2
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

  2. 2 Universidad de Valladolid
    info

    Universidad de Valladolid

    Valladolid, España

    ROR https://ror.org/01fvbaw18

Zeitschrift:
Sarmiento: Revista Galego-Portuguesa de Historia da Educación

ISSN: 1138-5863

Datum der Publikation: 2017

Nummer: 21

Seiten: 31-72

Art: Artikel

DOI: 10.17979/SRGPHE.2017.21.0.4587 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openOpen Access editor

Andere Publikationen in: Sarmiento: Revista Galego-Portuguesa de Historia da Educación

Zusammenfassung

In this paper, we deal with the teachers’ purge in the province of Pontevedra. We start from our previous publications since the beginning of 2000, by way of books, papers and communications to congresses, articles in journals, presence in different local forums and institutional events, summer courses, press, etc., with new refinements and progresses, product of the constant attention to the issue. From the temporal point of view, the process of purge extends basically between 1936 and 1942, although the review of the sanctions imposed began before the end of the civil war, and in some noted cases it was extended until the 70s. In terms of the sources consulted, we offer new contributions through the sources to which we had access, including the oral ones, very important for the study of this topic related to the recovery of historical memory.

Bibliographische Referenzen

  • Alonso, X. L. (2008): Datos para unha biografía, Revista de Estudos Miñoráns. Accesíbel en http://consellodacultura.gal/mediateca/extras/IF_2016_Datos_para_unha_biografia.pdf
  • Alonso Montero, X. (2009): Cartas de republicanos galegos condenados a morte (1936- 1948). Vigo: Xerais.
  • Álvarez, R., Comas, J. e de Vega, J. (1934): Manual del Inspector de Primera Enseñanza. Madrid: Publicaciones de la Revista de Pedagogía.
  • Álvarez Castro, X. (2013): Pontevedra nos anos do medo. Golpe militar e represión (1936- 1939). Vigo: Xerais.
  • Álvarez Limeses, G. (1980): «Provincia de Pontevedra». En Carreras e Candi, F.: Geografía General del Reino de Galicia,vols. XII e XIII. A Coruña: Ed. de Galicia (edición facsímile do texto publicado en 1936, t. 2º).
  • Barreiro Rodríguez, H. (2008): Historias mínimas. Magisterios con huella. Revista de Pedagogía, 377 (marzo 2008), pp. 3-9.
  • Beiras, X. M.: «Limiar». En Porto Ucha, A. S.: Mestras e mestres pontevedreses depurados polo franquismo. Primeiras accións represivas e estudo por concellos no sur da provincia de Pontevedra (1936-1942). Ponteareas: Alén Miño, pp. 9-11.
  • Entrevista. Herminio Barreiro. ANIMA+l, 10 (2000), pp. 22-27.
  • Fortes Bouzán, X. (1997): O instituto de Pontevedra, século e medio de Historia (1845- 1995). Pontevedra: Deputación Provincial de Pontevedra, Servizo de Publicacións.
  • Gabriel Fernández, N. de (1999): Agricultura e Escola. Contra la rutina y el éxodo rural. Santiago de Compostela: Servicio de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago.
  • Jorganes, J. (coord.) (2008): La escuela de la Segunda República. Sevilla: Fundación Cajasol.
  • Malheiro Gutiérrez, X. M. (2006): As escolas dos emigrantes e o pensamento pedagóxico: Ignacio Ares de Parga e Antón Alonso Ríos. Sada (A Coruña): Ediciós do Castro.
  • Marín García de Robles, J. P. e Moreno Egido, A. (s/a): Los expedientes de revisión de depuración del Magisterio español en el Archivo Central de Educación (ACME). Ministerio de Educación, Cultura y Deporte: Archivo Central de la Secretaría de Estado de Educación.
  • Medio, Dolores (1993): Diario de una maestra. Madrid: Editorial Castalia-Instituto de la Mujer.
  • Morente Valero, F. (1997): La Escuela y el Estado Nuevo. La depuración del Magisterio Nacional (1936-1943). Valladolid: Ámbito.
  • Navarro Sandalinas, R. (1990): La enseñanza primaria durante el franquismo (1936-1975). Barcelona: PPU.
  • Otero Urtaza, E. (1982): Las Misiones Pedagógicas: una experiencia de educación popular. Sada – A Coruña: Ediciós do Castro.
  • Porto Ucha, A. S. (1986): La Institución Libre de Enseñanza en Galicia. Sada-A Coruña: Ediciós do Castro.
  • Porto Ucha, A. S. (1994): A Escola Normal de Pontevedra (1845-1940). Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago.
  • Porto Ucha, A. S. (2003): Historias de vida. O maxisterio pontevedrés na Segunda República, Guerra Civil e comezos do Franquismo. Ponteareas: Alén Miño.
  • Porto Ucha, A. S. (2005): De rexeitados a esquecidos. O exilio interior dos mestres e mestras galegos depurados polo franquismo. Samiento. Anuario Galego de Historia da Educación, 9, pp. 15-36.
  • Porto Ucha, A. S. (2006): “As fontes orais e os fondos privados para o estudo histórico dos materiais escolares. Análise teórica e traballo de campo sobre a depuración do magisterio”. En Suárez Pazos, Mercedes, Cid Fernández, Xosé Manuel e Benso Calvo, Carmen: Memoria da Escola. Cultura material e testemuños da nosa historia educativa contemporánea. Vigo: Xerais, pp. 217-261.
  • Porto Ucha, Anxo Serafín (2008): Mestras e mestres pontevedreses depurados polo franquismo. Primeiras accións represivas e estudo por concellos no sur da provincia de Pontevedra (1936-1942). Ponteareas: Alén Miño.
  • Porto Ucha, A. S. (2011): Condicionamientos de la práctica escolar en las reformas políticas de la escuela republicana. El nomenclátor de las escuelas nacionales de la provincia de Pontevedra (1934). En Celada Perandones, Pablo (ed.): Arte y Oficio de enseñar. Dos siglos de perspectiva histórica. XVI Coloquio Nacional de Historia de la Educación. Universidad de Valladolid/CEINCE, t. I, pp. 239-248.
  • Porto Ucha, A. S. e Iglesias Salvado, J. L. (2006). Dous modelos educativos, dúas escolas enfrontadas: a escola republicana e a escola nacional-católica. Sarmiento. Anuario Galego de Historia de la Educación, 10, pp. 113-146.
  • Porto Ucha, A. S. e Vázquez Ramil, R. (2013). La prensa pedagógica en Galicia durante la II República: Escuela Vivida, órgano de la asociación Casa del Maestro de Pontevedra (1935-1936). En Hernández Díaz, J. M.(ed.): Prensa Pedagógica y Patrimonio Histórico Educativo. Salamanca: Ediciones Universidad, pp. 301-309.
  • Porto Ucha, A. S. e Vázquez Ramil, R. (2016): Los paseos, visitas y excursiones como elementos de espacio lúdico. Una propuestade vitalización escolar en el contexto de la escuela republicana. En Dávila, P. e Naya, L. M. (Coords.): Espacios y Patrimonio Histórico-Educativo. VII Jornadas Científicas de la SEPHE y V Simposio Iberoamericano: Historia, Educación y Patrimonio Educativa. Donostia-San Sebastián: Erein Argitaletxea, pp. 629-644.
  • Porto Ucha, A. S. e Vázquez Ramil, R. (2017): La escuela activa y el entorno. Una aproximación a través de los paseos, visitas y excursiones durante la Segunda República. Santiago de Compostela: Andavira.
  • Puga Pereira, M. (1992). Ernestina Otero Sestelo, Pedagoga. Sada-A Coruña: Ediciós do Castro.
  • Rodríguez González, J. (2010): La «Purificación» de la Educación Nacional: La represión del Magisterio en León. En Berzal de la Rosa, E. e Rodríguez González, J. (coords.): Muerte y Represión en el Magisterio de Castilla y León. León: Fundación 27 de marzo, pp. 121-200.
  • Vázquez Ramil, R. (2012): La Institución Libre de Enseñanza y la educación de la mujer en España. La Residencia de Señoritas de Madrid (1915-1936). Madrid: Akal.