El uso y consumo de agua en los jardines de las viviendas del litoral de Alicante (España)

  1. Alvaro Francisco Morote Seguido
  2. María Hernández Hernández
Revista:
Cuadernos de geografía

ISSN: 0210-086X

Ano de publicación: 2016

Número: 98

Páxinas: 29-44

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Cuadernos de geografía

Resumo

El jardín es el elemento que ha adquirido una mayor difusión en los modelos urbanos extensivos en la costa de Alicante (España). En este territorio, a diferencia de otros ámbitos, los jardines unifamiliares se asocian a las urbanizaciones que se han ido configurando desde 1960 a raíz de la expansión del denominado turismo residencial. Los objetivos de esta investigación son identificar las principales características de los jardines unifamiliares y, a partir de ellas, estimar sus necesidades hídricas y determinar el volumen de agua doméstico consumido por el jardín en el hogar. Profundizar en estos factores resulta prioritario para determinar sus repercusiones en la demanda de agua presente y futura. La densidad de la vegetación, superficie y tipología del jardín son los elementos que más repercuten en el consumo de agua de estos espacios en el litoral de Alicante. El riego por debajo de sus necesidades hídricas y el predomino de jardines con especies de filiación mediterránea son también conclusiones extraídas de esta investigación.

Referencias bibliográficas

  • ASKEW, L. Y MCGUIRK, P. (2004): Watering the suburbs: distinction, conformity and the suburban garden, Australian Geographer, nº35, 17-37.
  • BAUMANN, D., BOLAND, J, y HANEMANN, W. (1998): Urban Water Management and Plannig. New York: McGraw Hill.
  • CONTRERAS, F., GONZÁLEZ, A., LÓPEZ, J. y CALVO, Á. (2006): Estimación de necesidades hídricas para especies de jardín en la región de Murcia: adaptación de WUCOLS y utilización del sistema de información agraria de Murcia. En III Jornadas Ibéricas de Horticultura Ornamental. Almería, Spain.
  • COSTELLO, L., MATHENY, N. y CLARK, J. (2000): A Guide to Estimating Irrigation Water Needs of Landscape Plantings in California. The Landscape Coefficient Method and WUCOLS III. University of California. Retrieved from http://www.water.ca.gov/wateruseefficiency/docs/ wucols00.pdf.
  • DOMENE, E. y SAURÍ, D. (2003): Modelos urbanos y consumo de agua. El riego de jardines privados en la Región Metropolitana de Barcelona, Investigaciones Geográficas, nº 32, 5-17.
  • DOMENE, E. y SAURÍ, D. (2006): Urbanization and water consumption: influential factors in the metropolitan region of Barcelona, Urban Studies, nº43, 1.605-1.623.
  • DOMENE, E., SAURÍ, D. y PARÉS, M. (2005): Urbanization and sustainable resource use: the case of garden watering in the metropolitan region of Barcelona, Urban Geography, nº268, 520–535.
  • EUROPEAN ENVIRONMENT AGENCY (2002): Señales medioambientales 2002. Referencias para el milenio. Copenhague: Agencia Europea del Medio Ambiente. Extraído de: http:// www.eea.europa.eu/www/es/publications/environmental_assessment_report_2002_9-sum
  • EUROPEAN ENVIRONMENT AGENCY (2006): Urban sprawl in Europe. The ignored challenge. Informe nº 10/2006. Copenhague: Agencia Europea del Medio Ambiente. Extraído de: www.eea.europa.eu/publications/eea_report.../eea_report_10_2006.pdf
  • FERNÁNDEZ, R., ORDOVÁS, J. y HERRERA, M.A. (2011): Domestic gardens as water-wise Landscapes: A Case Study in Southwestern Europe, HorTechnology, nº21 (5), 616-623.
  • FUENTES, J.L. (1998): Técnicas de Riego. Madrid: Mundiprensa.
  • GARCÍA, X. (2012): Nous procesos d’urbanització i consum d’aigua per a usos domèstics. Una exploració de relacions a l’àmbit gironí. Universitat de Girona. Tesis Doctoral.
  • GIL, A y RICO, A.M. (2007): El problema del agua en la Comunidad Valenciana. Valencia: Fundación de la Comunidad Valenciana Agua y Progreso, 221 pp.
  • GIL, A., HERNÁNDEZ, M., MOROTE, Á.F., RICO, A.M., SAURÍ, D. y MARCH, H. (2015): Tendencias del consume de agua potable en la ciudad de Alicante y Área Metropolitana de Barcelona, 2007-2013. Hidraqua, Gestión Integral. Instituto Interuniversitario de Geografía, Universidad de Alicante, 164 pp.
  • HERNÁNDEZ DEL ÁGUILA, A. (1998): Granada Sostenible. Agenda 21 Local. Granada: Ayuntamiento de Granada.
  • HERNÁNDEZ, M., MORALES, A. y SAURÍ, D. (2014): Ornamental plants and the production of nature(s) in the Spanish real estate boom and bust: the case of Alicante”, Urban Geography, nº35, 71-89.
  • HIRSCH, F. (1976): Social Limits to Growth. Cambridge, Massachusetts: Harvard University.
  • HOF, A. y WOLF, N. (2014): Estimating potential outdoor water consumption in private urban landscapes by coupling high-resolution image analysis, irrigation water needs and evaporation estimation in Spain, Landscape and Urban Planning, nº123, 61-72.
  • INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICA (2011): Demografía y composición del hogar, Cifras INE. Boletín Informativo del Instituto Nacional de Estadística, 3. Disponible en: http:// www.ine.es/revistas/cifraine/0309.pdf. Fecha de consulta: 5-2-2014.
  • KEIFFER, J. y DZIEGILEWSKI, B. (1991): Analysis of the Residential Landscape Irrigation in Southern California. Los Angeles: Metropolitan Water District of Southern California.
  • LARSON, K., CASAGRANDE, D., HARLAN, S. y YABIKU, S. (2009): Residents yard choices and rationales in a desert city: Social priorities, ecological impacts, and decision tradeoffs, Environmental Management, nº44, 921-937.
  • LEICHENKO, R. y SOLECKI, W. (2005): Exporting the American Dream: the globalization of suburban consumption landscapes, Regional Studies, nº39(2), 241-253.
  • LOH, M. y COGHLAN, P. (2003): Domestic water use study: Perth, Western Australia 19982001. Perth: Water Corporation.
  • MAYER, P.W., DEOREO, W.B., OPTIZ, E., KIEFER, J., DZIEGIELEWSKI, B. y DAVID, W. (1999): Residential end uses of water. Denver: American Water Works Association Research Foundation.
  • MINISTERIO DE AGRICULTURA, ALIMENTACIÓN Y MEDIO AMBIENTE (2013): Datos climáticos. Extraído de: http://eportal.magrama.gob.es/websiar
  • MINISTERIO DE FOMENTO (2012): Viviendas visadas. Extraído de: http://www.fomento. gob.es/BE/?nivel=2&orden=09000000
  • MORENO, T., IBÁÑEZ, J.C. y CUBILLO, F. (2007): Los usos finales del agua como base para la caracterización y predicción de la demanda en la Comunidad de Madrid. En V Congreso Nacional de la Ingeniería Civil, Desarrollo y Sostenibilidad en el Marco de la Ingeniería. Retrieved from: http://www.ciccp.es/biblio_digital/V_Congreso/congreso/pdf/010317.pdf
  • MOROTE, A.F. (2014): Tipologías urbano-residenciales del litoral de Alicante: repercusiones territoriales, Ciudad y Territorio. Estudios Territoriales, vol. XLVI, nº181, 431-443.
  • MOROTE, A.F. y HERNÁNDEZ, M. (2014): “Jardines y urbanizaciones, nuevas naturalezas urbanas en el litoral de la provincia de Alicante, Documents d’Anàlisi Geogràfica, nº60 (3), 483504.
  • NAVALÓN, R. (1995): Planeamiento urbano y turismo residencial en los municipios litorales de Alicante. Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, 361 pp.
  • OLCINA, J. (1994): Riesgos climáticos en la Península Ibérica, Madrid, 440 pp.
  • PADULLÉS, J., VILA, J. y BARRIOCANAL, C. (2014): Maintenance, modifications, and water use in private gardens of Alt Empordà, Spain, HortTechnology, nº24(3), 374-383.
  • PARÉS, M., DOMENE, E. y SAURÍ, D. (2004): Gestión del agua en la jardinería pública y privada de la Región Metropolitana de Barcelona, Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, nº37(1), 223-237.
  • PARÉS, M., MARCH, H. y SAURÍ, D. (2013): Atlantic gardens in Mediterranean climates: Understanding the production of suburban natures, International Journal of Urban and Regional Research, nº37(1), 328-347.
  • PARÉS, M., SAURÍ, D. y DOMENE, E. (2006): Evaluating the environmental performance of urban parks in Mediterranean cities: an example from the Barcelona metropolitan region, Environmental Management, nº38 (5), 750–759.
  • PIQUERAS, J. (2012), Geografía del territorio valenciano. Naturaleza, economía y paisaje. Universidad de Valencia, Valencia, 256 pp.
  • PROGRAMA DE NACIONES UNIDAS PARA EL DESARROLLO (2000): Programa de Naciones Unidas para el Desarrollo. Extraído de: http://www.dicc.hegoa.ehu.es/listar/mostrar/170.
  • PUJOL, I. (2000), Mètode per al càlcul de les necessitats diàries d’aigua, Barcelona, Regaverd.
  • RICO, A.M. (2007): Tipologías de consumo de agua en abastecimientos urbano-turísticos de la Comunidad Valenciana, Investigaciones Geográficas, nº42, 5-34.
  • ROBBINS, P. (2012): Lawn People: How Grasses, Weeds, and Chemicals Make Us Who We Are. Temple University Press.
  • ROVIRA, A. (2011): Atlas socio-comercial de la Comunitat Valenciana 2009. Valencia: Generalitat Valenciana.
  • RUEDA, S. (1995): Ecología Urbana. Barcelona: Beta Editorial.
  • SALVADOR, R., BAUTISTA, C. y PLAYÁN, E. (2011): Irrigation perfomance in private urban landscapes: A study case in Zaragoza (Spain), Landscape and Urban Planning, nº100, 302-311.
  • ST. HILAIRE, R., SPINTI, J.E., VAN LEEUWEN, D. y SMITH, C. (2003): Lansdcape preferences and attitudes toward water conservation: A public opinion survey of homeowners in Las Cruces, New Mexico. New Mexico: New Mexico State University.
  • SWYNGEDOUW, E (1999): Modernity and hibridity: Nature, regeneracionismo, and the production of the Spanish waterscape, 1890–1930, Annals of the Association of American Geographers, nº89 (3), 443-465.
  • TIMMINS, C. (2002): Measuring the dynamic efficiency costs of regulators preferences: municipal water utilities in the arid West”, Econometrica, nº70, 603-629.
  • UNESCO (2009), World Water Development report 3. Water in a changing world. Disponible en: http://webworld.unesco.org/water/wwap/wwdr/wwdr3/pdf/WWDR3_Water_in_a_ Changing_World.pdf
  • VERA, J.F. (1987): Turismo y Urbanización en el litoral alicantino. Alicante: Instituto de Estudios Juan Gil-Albert, 441 pp.
  • VIDAL, M., DOMENE, E. y SAURÍ, D. (2011): Changing geographies of water-related consumption: residential swimming pools in suburban Barcelona, Area, nº43 (1), 67-75.