Santo Tomé de Tórdea (Castroverde, Lugo). Análisis arqueológico de una iglesia de origen altomedieval

  1. Sánchez Pardo, José Carlos 1
  2. Blanco Rotea, Rebeca 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade

ISSN: 0211-8653

Año de publicación: 2018

Número: 37

Páginas: 103-126

Tipo: Artículo

DOI: 10.15304/GALL.37.5185 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Otras publicaciones en: Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade

Resumen

La fábrica y las diversas piezas reutilizadas en la iglesia parroquial de Santo Tomé de Tórdea y sus alrededores reflejan una larga y rica evolución constructiva. Sin embargo, pese a su gran interés histórico-arqueológico, este edificio apenas había sido estudiado hasta la fecha. En este artículo presentamos los resultados de un trabajo arqueológico de prospección y análisis estratigráfico mediante lectura veloz de esta iglesia. Nuestro estudio revela que la iglesia conserva restos in situ de una primera fase altomedieval que puede encuadrarse hacia inicios del siglo X. A esta fase le siguieron distintas reformas: una anterior al siglo XVI, otra en el siglo XVI, otra a inicios del siglo XVIII y por último una serie de reformas ya en época contemporánea.

Referencias bibliográficas

  • ARIAS VILAS, F., (1998) “A propósito das estelas discoideas de Castillós (Pantón)”, Croa, 8, 40-41.
  • BROGIOLO, G. P. (1988). Archeologia dell’edilizia storica, Como.
  • CABALLERO ZOREDA, L. (1995). “Método para el análisis estratigráfico de construcciones históricas o “lectura de paramentos””, Informes de la Construcción, 453, pp. 37–46. DOI: https://doi. org/10.3989/ic.1995.v46.i435.1096
  • CABALLERO ZOREDA, L. (1996). “El análisis estratigráfico de construcciones históricas”. En L. Caballero Zoreda; C. Escribano Velasco (Eds). Arqueología de la Arquitectura. El método arqueológico aplicado al proceso de estudio y de intervención en edificios históricos. Salamanca, pp. 55–74.
  • CABALLERO, L.; ARCE, F.; UTRERO, M. A., (2003). “San Esteban de Atán (Lugo). Un ejemplo de iglesia que no es lo que parece”. Arqueología de la Arquitectura, 2, 63-68. DOI: https://doi. org/10.3989/arq.arqt.2003.25
  • CABARCOS FERNÁNDEZ, I., (2006-2008). “Ménsulas e canzorros medievais no museo provincial de Lugo”, Boletín do Museo Provincial de Lugo, 13, 235-252.
  • CAÑIZARES DEL REY, V. (2012), Colección Diplomática (569-1463), ed. de Manuel Rodríguez Sánchez y Oscar González Murado, Lugo.
  • DELGADO GÓMEZ, J., (1996-2006). El románico de Lugo y su provincia, A Coruña.
  • EGUILETA FRANCO, J. M.; SERRULLA RECH, F.; XUSTO RODRÍGUEZ, M., (1992). “Resultados de los sondeos arqueológicos en las necrópolis medievales de Manín (San Salvador de Manín, Lobios, Ourense)”, Boletín Auriense, XXII, 33-71.
  • MAÑANA-BORRAZÁS, P.; BLANCO-ROTEA, R.; SÁNCHEZ-PARDO, J. C., (2016), “Fast 3D recording techniques: a low-cost method for the documentation and analyisis of scattered architectural elements as part of the EMCHAHE project”, En H. Kamermans, W. de Neef, C. Piccoli, A. G. Posluschny, R. Scopigno (eds). The three dimensions of Archaeology, Oxford, pp. 99-110.
  • RODRÍGUEZ COLMENERO, A., (2005). “Arte y civilización en la Gallaecia romana”, En VVAA (eds), Arte e Cultura de Galicia e Norte de Portugal. Arqueoloxía I, Vigo, pp. 9-47.
  • RODRÍGUEZ COLMENERO, A.; FERRER SIERRA, S.; ÁLVAREZ ASOREY, R., (2004). Miliarios e outras inscricións viarias romanas do Noroeste Hispánico (Conventos Bracarense, Lucense e Asturicense), Santiago de Compostela.
  • SÁNCHEZ ZUFIAURRE, L., (2007). Técnicas constructivas medievales. Nuevos documentos arqueológicos para el estudio de la Alta Edad Media en Álava, Vitoria.
  • SÁNCHEZ-PARDO, J. C.; BLANCO-ROTEA, R.; SANJURJO-SÁNCHEZ, J.; GONZÁLEZ-GARCÍA, A. C. (2018). “Cronotipología y datación absoluta de iglesias altomedievales en Galicia. Primeros resultados del proyecto EMCHAHE”, Hortus Artium Medievalium 24, 90-104. doi: https://doi.org/10.1484/J.HAM.5.115940
  • SÁNCHEZ-PARDO, J.C., BLANCO-ROTEA, R. (2014). “Early Medieval Churches. History, Archeology and Heritage (2013-2017). Marie Curie EMCHAHE project”, The European Archaeologist (TEA), 42, pp. 83–85.
  • SÁNCHEZ-PARDO, J. C.; BLANCO-ROTEA, R.; SANJURJO-SÁNCHEZ, J. (2017). “Tres arquitecturas altomedievales ourensanas: Santa Eufemia de Ambía, San Xés de Francelos y San Martiño de Pazó”. Arqueología de la Arquitectura, 17: e062, DOI: https://doi.org/10.3989/arq.arqt.2017.017
  • SASTRE DE DIEGO, I., (2009). El altar en la arquitectura cristiana hispánica. Siglos V-X. Estudio arqueológico. Tesis doctoral inédita, Madrid.
  • VALIÑAS SAMPEDRO, E. (1983), Inventario artístico de Lugo y su provincia. Tomo VI, Madrid.