A fala berciana na obra de Fernández Morales

  1. Rosario Álvarez 1
  1. 1 Instituto da Lingua Galega, Universidade de Santiago de Compostela
Revista:
Boletín da Real Academia Galega

ISSN: 1130-7714

Ano de publicación: 2017

Título do exemplar: Carlos Casares

Número: 378

Páxinas: 489-500

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Boletín da Real Academia Galega

Resumo

Situamos a escritura destes “ensaios” poéticos en “dialecto berciano” no seu contexto histórico, marcado pola eclosión da filoloxía como disciplina científica grazas ao impulso recibido do método histórico-comparativo, á súa vez enmarcado no pensamento evolucionista, que determina cambios importantes no pensamento científico contemporáneo. Mostramos que esta obra non é unha excepción, pois tamén outras en lingua galega xurdiron impulsadas por este interese pola orixe das linguas e os seus procesos de diversificación. Detémonos nas encargas de Mariano Cubí e no empeño e condicións de Fernández Morales para satisfacelas. Finalmente, comprobamos en que medida o retrato da variedade lingüística seleccionada foi fiel á realidade que quixo documentar.

Referencias bibliográficas

  • Alonso Montero, Xesús (1965): “Dos versiones gallegas del Padrenuestro en el siglo XVIII”, Compostellanum 10/2, 355-357.
  • Álvarez, Rosario (1996): “Na estrema do galego: a lingua do Bierzo Baixo transmitida por Fernández y Morales”, en Ramón Lorenzo e Rosario Álvarez (coord.), Homenaxe á profesora Pilar Vázquez Cuesta. Santiago de Compostela: Universidade, 157-202. [Reprod. en Fernández 2003: 49-108].
  • Carballo Calero, Ricardo (1969): “Un manuscrito de D. Mariano Cubí y Soler (Observaciones sobre el gallego y otras curiosidades lingüísticas)”, Cuadernos de Estudios Gallegos 24, 275-289.
  • Cubí Soler, Mariano (1846-1847): [Libro de notas de Mariano Cubí]. Arquivo da Real Academia Galega, Fondo Familia Martínez Morás, C 338/2.
  • Cubí Soler, Mariano (1860): “Introducción”, en Fernández 2003: III-XXXV.
  • DRAE = Nuevo Tesoro Lexicográfico de la Lengua Española. Real Academia Española. Dispoñible en: http://buscon.rae.es/ntlle/SrvltGUILoginNtlle.
  • Fernández Morales, Antonio (2003 [1861]): Ensayos poéticos en dialecto berciano / por el comandante de infanteria e inspector provincial de estadística, D. Antonio Fernández y Morales, con una introducción sobre lenguas, dialectos, subdialectos y jergas en general, y el origen del berciano, lengua y dialectos castellanos y gallegos en particular, por D. Mariano Cubí y Soler, autor de varias obras filológicas, fundador de dos colegios literarios, y propagador de la frenología en España. Ponferrada: Instituto de Estudios Bercianos.
  • Hervás y Panduro, Lorenzo (1787): Saggio pratico delle lingue... Cesena: Per Gregorio Biasini.
  • Papés I = Mariño Paz, Ramón, Xosé Ramón Barreiro Fernández e Rosa Aneiros Díaz (eds.) (2008): Papés d’emprenta condenada. A escrita galega entre 1797 e 1846. Santiago de Compostela: Consello de Cultura Galega. Dispoñible en: http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=69.
  • Papés II = Mariño Paz, Ramón (ed.) (2012): Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea. Santiago de Compostela: Consello de Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega. Dispoñible en: http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=1541.
  • Silveiro, Hector (2017): “As cartas autógrafas de Antonio Fernández Morales, un autor berciano no rexurdimento galego”, Bierzo 35, 81-107.
  • Xove Ferreiro, Xosé (1999): “Noticia da colaboración galega na coroa de Azara”, en Rosario Álvarez e Dolores Vilavedra (eds.), Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó profesor X. Alonso Montero. Vol. 2. Santiago de Compostela: Universidade, 1631-1649.