"Galanteo de mozo e moza", romance en lengua gallega (séc. XVIII). Edición y estudio

  1. Álvarez, Rosario 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela - Instituto da Lingua Galega.
Journal:
Madrygal: Revista de estudios gallegos

ISSN: 1138-9664

Year of publication: 2018

Issue: 21

Pages: 15-31

Type: Article

DOI: 10.5209/MADR.62591 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openOpen access editor

More publications in: Madrygal: Revista de estudios gallegos

Abstract

The aim of this contribution is to bring to light a poetic composition (romance) written in the Galician language in the 18th century. At the beginning of the 20th century, the text was reported, but not published, and had been missing until recently. It is part of the manuscript volume Ocios poéticos..., a compilation of Father Feijoo’s literary papers, mostly poetic compositions of the Benedictine sage, gathered after his death. Among the objectives, it is also to discuss the arguments as regards the possible authorship and dating of the text, which comes to increase the diminished tradition of writing in Galician during the “séculos escuros” (the “dark centuries”: 16th -18th centuries). The paper presents an editing of the text and studies its language, both intrinsically and by comparison with that of the other authors of the period called Middle Galician, taking as basis the Gondomar corpus, recently opened to public consultation. We place it in the context of continuity between medieval tradition and modern results, in a perspective of variation that always combines the diachronic with the diatopic vision. The analysis of the lexicon has also allowed us to highlight on some aspects which may be interesting for the history of Galician culture. The conclusion of the current study is that the text does not belong to Father Feijoo, who should have only intervened only in the final linguistic note and, perhaps, in the marginal glosses. As regards the dating, we have placed it provisionally in the middle of the 18th century.

Bibliographic References

  • ALGa I = Constantino García e Antón Santamarina (dirs.) (1990): Atlas Lingüístico Galego. Volume I: Morfoloxía verbal [coord. F. Fernández Rei]. A Coruña: Fundación Barrié / Instituto da Lingua Galega.
  • ALGa II = Constantino García e Antón Santamarina (dirs.) (1995): Atlas Lingüístico Galego. Volume II: Morfoloxía non verbal [coord. Rosario Álvarez]. A Coruña: Fundación Barrié / Instituto da Lingua Galega.
  • Álvarez Blázquez, Xosé María (1959): Escolma da poesía galega. II. A poesía dos séculos XIV a XIX (1354-1830). Vigo: Galaxia.
  • Álvarez, Rosario (2012): “Achegamento ao perfil lingüístico dos autores dos inicios da Idade Contemporánea”, en R. Mariño (ed.), Papés d’emprenta condenada (II). Lingua galega e comunicación nos inicios da Idade Contemporánea. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, pp. 213-259.
  • Álvarez, Rosario e Ernesto González Seoane (eds.) (2017): Gondomar. Corpus dixital de textos galegos da Idade Moderna. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. En liña: http://ilg.usc.gal/gondomar/[consulta: marzo 2018].
  • Álvarez, Rosario e Francisco Millán Rodríguez (2016): “O “Pranto da frota, por unha ninfa galega” (c. 1702). Tradición manuscrita, autoría, edición e estudo”. Cuadernos de Estudios del siglo XVIII 26, pp. 233-270.
  • Areal, Justo Eliseo (1901): Poesías inéditas del Padre Feijoo. Sacadas a luz por Justo E. Areal. Tui: Tipografía Regional.
  • Boullón Agrelo, Ana Isabel (2017): “La antroponimia en Galicia en el siglo XVIII”, Namenkundliche Informationen 109-110, pp. 78-107. En liña: https://www.researchgate.net/publication/328880452.
  • Censo español executado de órden del Rey comunicada por el Conde de Floridablanca, Primer Secretario de Estado y del Despacho, en el año 1787. Madrid: Imprenta Real.
  • Correas, Gonzalo (1984 [1627]): Arte Kastellana. Introducción, edición y notas por Manuel Taboada Cid. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Dávila Corona, Rosa María; Montserrat Duran Pujol e Máximo García Fernández (2004): Diccionario histórico de telas y tejidos. Castellano-catalán. [Valladolid]: Junta de Castilla y León. DdD = Antón Santamarina (ed.): Dicionario de dicionarios. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. En liña: http://sli.uvigo.es/DdD [consulta: marzo 2018].
  • DRAG = Real Academia Galega: Dicionario da Real Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega. En liña: https://academia.gal/dicionario [consulta: marzo 2018].
  • Feijoo Montenegro, Benito Jerónimo (1726): “Paralelo de las lenguas Castellana, y Francesa”, en Theatro critico universal, ó Discursos varios en todo genero de materias, para desengaño de errores comunes. Madrid: Lorenzo Francisco Mojados, Tomo I, Discurso XV, pp. 297-312 (http://bdh-rd.bne.es/viewer. vm?id=0000030010&page=1).
  • González Lopo, Domingo L. (2013): “Las cofradías en la formación religiosa y el control festivo en las parroquias de Galicia y el norte de Portugal en época moderna”, Obradoiro de Historia Moderna 22, pp. 63-92.
  • González Montañés, Julio I. (2016): “El Entremés del portugués, pieza teatral jesuítica en gallego del siglo XVIII. Noticia del manuscrito, edición y estudio”, Taller de TeatrEsco. Valencia: Parnaseo, Universidad de Valencia (http://parnaseo.uv.es/Ars/teatresco/Revista/Taller_Estudios_Textos.html).
  • López Peláez, Antolín (1899): Las poesías del P. Feijoo sacadas a la luz con un prólogo de Don Antolín López Peláez. Lugo: G. de Castro.
  • Mariño Paz, Ramón (2003): O idioma galego no limiar da súa renacenza. Estudo lingüístico de textos pregaleguistas (Revista Galega de Filoloxía, Monografía 2). A Coruña: Universidade da Coruña.
  • Mariño Paz, Ramón; Margarita Sánchez Yáñez e Damián Suárez Vázquez (2012): O romance da urca de Santo Antón (1777). Poesía en galego no Ferrol do século XVIII. A Coruña: Fundación Barrié / Instituto da Lingua Galega.
  • Monteagudo, Henrique (2005): “A xeneralización do uso do grafema para a consoante /ʃ/ na escrita galega. Notas sobra a súa orixe (ss. XVI-XVIII)”, en A. I. Boullón Agrelo, X. L. Couceiro Pérez e F. Fernández Rei (eds.), As tebras alumeadas. Estudos filolóxicos ofrecidos en homenaxe a Ramón Lorenzo. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, pp. 405-421.
  • NTLLE = Real Academia Española: Nuevo tesoro lexicográfico de la lengua española. Madrid: Real Academia Española. En liña: http://buscon.rae.es/NTLLE/SrvltGUILoginNTLLE.
  • Pensado, José Luis e Carmen Pensado Ruiz (1983): “Gueada” y “geada” gallegas. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Portela Silva, María José (2002): “Apéndice”, en J. García Oro (coord.), Historia de las diócesis españolas. 14. Iglesias de Santiago de Compostela y Tuy-Vigo. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos, pp. 519-530.
  • Sánchez Vaquero, José (1999): España, Tierra de Santos (Ermitas y Santuarios de los Santos). Salamanca: Imprenta Kadmos.
  • Sarmiento, Fr. Martín (1998 [1766]): Elementos Etimológicos según el método de Euclides. Edición y estudio por J. L. Pensado. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • Sobreira, Fr. Juan (1979 [1792-1797]): Papeletas de un diccionario gallego. Edición y estudio crítico por José Luis Pensado. Vol. 1. Ourense: Instituto Padre Feijoo.
  • TILG = Antón Santamarina (dir.): Tesouro informatizado da lingua galega. Santiago de Compostela: Instituto
  • da Lingua Galega. En liña: http://ilg.usc.gal/TILG/ [consulta: marzo 2018].
  • TLPGP = Rosario Álvarez (coord.): Tesouro do léxico patrimonial galego e portugués. Santiago de Compostela:
  • Instituto da Lingua Galega. En liña: http://ilg.usc.gal/Tesouro [consulta: marzo 2018].
  • TMILG = Francisco Xavier Varela Barreiro (dir.): Tesouro medieval informatizado da lingua galega. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. En liña: http://ilg.usc.gal/tmilg/ [consulta: marzo 2018].
  • Vázquez Núñez, Arturo (1881): “Poesías inéditas del P. Feijoo”, Ilustración gallega y asturiana 3/7, pp. 80, 92, 128, 140 e 152.