Nas orixes da socioloingüística galegaa achega de Xesús Alonso Montero (1968-1973)

  1. Henrique Monteagudo 1
  1. 1 Real Academia Galega
Revista:
Boletín da Real Academia Galega

ISSN: 1130-7714

Ano de publicación: 2016

Título do exemplar: Manuel María

Número: 377

Páxinas: 311-331

Tipo: Artigo

DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Boletín da Real Academia Galega

Resumo

No presente contributo abordamos un capítulo da historia intelectual de Galicia, o referido ás ideas e debates sobre a lingua, para poñer de relevo a importantísima achega que realizou Xesús Alonso Montero. Centramos o foco nas achegas sobre a situación sociolingüística do galego deste autor publicadas nos anos 1968-1973, nomeadamente: O porvir da lingua galega (1968), O que compre saber da lingua galega (1969) e Informe –dramático– sobre la lengua gallega (1973). Concentramos a atención na última obra, que tomaremos como testemuño da crise da conciencia lingüística de Galicia naqueles tempos, coa conseguinte emerxencia dunha ollada máis sociolóxica sobre a situación do galego. Repararemos con especial detemento na cuestión do futuro do idioma, que será obxecto de debate desde aquela ata os nosos días.

Referencias bibliográficas

  • Alonso Montero, Xesús (1968a): “Tres incisiós na problemática do galego”, en Alonso Montero 1968b: 5-11. [Traducido ao castelán en X. Alonso Montero, Realismo y conciencia crítica en la literatura gallega. Madrid: Ciencia Nueva, 1968, 49-55].
  • Alonso Montero, Xesús (ed.) (1968b): O porvir da lingua galega. Lugo: Círculo de las Artes de Lugo / Instituto de Estudios.
  • Alonso Montero, Xesús (1969): O que compre saber da lingua galega. Buenos Aires: Alborada.
  • Alonso Montero, Xesús (1973): Informe –dramático– sobre la lengua gallega. Madrid: Akal.
  • Alonso Montero, Xesús e Epifanio Ramos de Castro (1963): Cen anos de literatura galega: catálogo da exposición bibliográfica celebrada no Círculo de las Artes de Lugo, 9-19, decembro de 1963. Lugo: El Círculo / Instituto de Estudios.
  • Alonso Pintos, Serafín (2002): Para unha historia do estándar galego. As propostas do período 1966-1980. Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia.
  • Álvarez Gándara, Alfonso (ed.) (1973): Antoloxía. Falemos galego. 50 testos de onte e de hoxe. Vigo: Castrelos.
  • Arias, Valentín (1970): “A lingua galega na escola”, Grial 29, 257-270.
  • Barro, María Teresa [et al.] (1971): “Plan pedagóxico galego”, Grial 32, 202-210.
  • Cambre Mariño, Xesús (1972): “Resurgir o fenecer de la lengua gallega”, Cuadernos para el diálogo nº extraordinario 30, 13-18. [En galego: X. Cambre Mariño, Galiza de hoxe. Problemática dun pobo en crise. Buenos Aires: Ediciones Galicia do Instituto Argentino de Cultura Gallega do Centro Gallego de Buenos Aires, 1973, 109-21].
  • Durán, Carlos (1970): “Encol do ensino do galego como lingua materna”, Grial 29, 333-336.
  • Durán, Carlos (1971): “A vixilia da razón”, Grial 31, 81-83.
  • Ferguson, Charles (1959): “Diglossia”, Word 15, 325-340.
  • Fishman, Joshua (1979): La sociolingüística. Madrid: Cátedra.
  • García, Constantino (1971): “Orixen e problemas do método de galego”, Grial 32, 129-41.
  • Gurriarán, Ricardo (2008): Do “gaudeamus igitur” ao “Venceremos nós”. As mobilizacións estudantís do 68 en Compostela. Santiago: Fundación 10 de marzo.
  • Lafont, Robert e Philippe Gardy (1981): “La diglossie comme conflict: l’exemple occtian”, Langages 61, 75-91.
  • Méndez Ferrín, Xosé Luís (1969): “Discurso do Manteendor”, en Xogos Froraes do Idioma Galego 1969: 74-79.
  • Merton, Robert K. (1948): “The Self-Fulfilling Prophecy”, Antioch Review 8.2, 193-210.
  • M[oisés] d[a] P[resa] (1968): “Partidos políticos galegos”, A Nosa Terra 509, 4.
  • Monteagudo, Henrique (1995): Ideas e debates sobre a lingua. Alfonso D. R. Castelao e a tradición galeguista. Santiago de Compostela: Universidade. Tese de doutoramento (inédita).
  • Monteagudo, Henrique (2007): “Limiar”, en Ramón Piñeiro, A linguaxe e as linguas. Vigo: Galaxia, 9-46.
  • Monteagudo, Henrique (2012): “Sociolingüística galega. Problemas e pescudas”, Treballs de Sociolingüística Catalana 22, 271-286.
  • Monteagudo, Henrique (2013): “Correspondencia cruzada entre Ramón Piñeiro e Manuel Rodrigues Lapa, 1972-1973”, Grial 197, 74-77.
  • Monteagudo, Henrique (2015): “A contribución de Ramón Piñeiro á defensa e ilustración da lingua galega”, Boletín da Real Academia Galega 376, 481-516.
  • Ninyoles Rafael Lluís (1969): Conflicte linguistic valencià. València: Tres i Quatre.
  • Ninyoles Rafael Lluís (1972): Idioma y poder social. Madrid: Tecnos.
  • Piñeiro, Ramón (1973): “Carta a don Manuel Rodrigues Lapa”, Grial 42, 389-402. [Incluído en R. Piñeiro, Olladas no futuro. Vigo: Galaxia, 1974, 261-279.]
  • Real Academia Galega (1970): Normas ortográficas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Galega.
  • Real Academia Galega (1971): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Galega.
  • Rei Doval, Gabriel (1999): Breve aproximación á historia da sociolingüística galega (1967-1997). Santiago de Compostela: Universidade. Memoria de Licenciatura (inédita).
  • Rodríguez Sánchez, Francisco (1976): Conflicto lingüístico e ideoloxía en Galicia. Monforte de Lemos: Xistral.
  • Rojo, Guillermo (1969): “O primeiro paso para unha verdadeira cultura galega”, Grial 26, 490-494.
  • Rojo, Guillermo (1974): “Alonso Montero, Xesús: Informe –dramático- sobre la lengua gallega. Akal editor, Madrid, 1973, 230 pp.”, Verba 1, 243-249.
  • Santamaría Conde, Xoán Xosé (1971): O problema galego da fala. Vigo: Galaxia.
  • S. A. (1970): “A lingua galega na escola”, Grial 28, 237-242.
  • Vallverdù, Francesc (1970): Dues llengües, dues funcions. Barcelona: Edicions 62.
  • Vallverdù, Francesc (1972): Ensayos sobre bilingüismo. Barcelona: Ariel.
  • Villanueva Gesteira, María D. (2010): A lingua galega entre 1963 e 1975. Situación social e discursos dende o galeguismo. Pontevedra: Deputación provincial.
  • Xogos Froraes do Idioma Galego. Agosto de 1968. Buenos Aires: Nós, 1969.
Fonte de datos: Dialnet