Plantas utilizadas en medicina humana y veterinaria en el municipio de Triacastela, Lugo(NW España)

  1. Romero Franco, Rosa
  2. Rodríguez Guitián, Manuel
  3. Resúa, Angela
Revista:
Recursos rurais: revista oficial do Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural ( IBADER )

ISSN: 1885-5547

Ano de publicación: 2013

Número: 9

Páxinas: 35-43

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Recursos rurais: revista oficial do Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural ( IBADER )

Resumo

Se presentan los resultados de un estudio etnobotánico centrado en el uso medicinal humano y veterinario en el municipio de Triacastela, Lugo (Galicia, NW España). En total se han recopilado 58 taxones de plantas vasculares y un hongo. La mayoría de las especies inventariadas se emplean exclusivamente en humanos, mientras que sólo el 5% son destinadas exclusivamente a animales. En ambos casos predominan las preparaciones de uso interno sobre las de uso externo. Las dolencias más frecuentemente tratadas están relacionadas con el aparato digestivo, el sistema respiratorio y para el tratamiento de golpes y contusiones. Como aportaciones más significativas en el ámbito geográfico en el que se encuentra el área de estudio, se han identificado 11 nuevos usos en terapéutica humana y tres en medicina veterinaria y se ha catalogado por primera vez el uso medicinal de Allium ursinum L. en la Península Ibérica.

Referencias bibliográficas

  • Agelet, A. & Vallès, J. (1999). Vascular plants used in ethnoveterinary in Pallars (Pyrenees, Catalonia, Iberian Peninsula). En: A. Pieroni (Ed.): Herbs, Humans and Animals: 14-35. Köln. Germany.
  • Agelet, A. & Vallès, J. (2001). Studies on pharmaceutical ethnobotany in the region of Pallars (Pyrenees, Catalonia, Iberian Peninsula). Part I. General results and new rare medicinal Plants. Journal of Ethnopharmacology. 77: 57-70.
  • Agelet, A. & Vallès, J. (2003). Studies on pharmaceutical ethnobotany in the region of Pallars (Pyrenees, Catalonia, Iberian Peninsula). Part II. New or very rare uses of previously known medicinal plants. Journal of Ethnopharmacology. 84: 211-227.
  • Akelere, O. (1993). Las plantas medicinales: un tesoro que no debemos desperdiciar. Foro Mundial de la Salud. 14: 390-395.
  • Akerreta, S., Calvo, M.I. & Cavero, R.Y. (2010). Ethnoveterinary knowledge in Navarra (Iberian Peninsula. Journal of Ethnopharmacology. 130, 2: 369-378.
  • Anllo, J. (2011). Estudio etnobotánico de la Comarca de Terra Chá. Tesis doctoral. Facultad de Biología. Universidad de Santiago.
  • Benítez, G., González-Tejero, M.R. & Molero-Mesa, J. (2012). Knowledge of ethnoveterinary medicine in the province of Granada, Andalusia, Spain. Journal of Ethnopharmacology. 139, 2: 429-439.
  • Blanco, E. (1996). El Caurel, las plantas y sus habitantes. Fundación Caixa de Galicia. La Coruña.
  • Blanco, E., Macía, R. & Morales, R. (1999). Medicinal and veterinary plants of El Caurel (Galicia, northwest Spain). Journal of Ethnopharmacology 65: 113-124.
  • Bisset, N.G. (Ed.). (1994). Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals. A Handbook or Practice on a Scientific Basis, CRC. London.
  • Bonet, M.À., Blanché, C. & Vallès, J. (1992). Ethnobotanical study of the river Tenes valley (Catalonian, Iberian Peninsula). Journal of Ethnopharmacology. 37: 205-212.
  • Bonet, M.À., Parada, M., Selga, A. & Vallès, J. (1999). Studies on pharmaceutical ethnobotany in the regions of L´Alt Empordà and Les Guilleries (Catalonian, Iberian Peninsula). Journal of Ethnopharmacology. 68: 145-168.
  • Bonet, M.À. & Vallès, J. (2007). Ethnobotany of Montseny biosphere reserve (Catalonia, Iberian Península): Plants used in veterinary medicine. Journal of Ethnopharmacology. 110: 130-147.
  • Boullard, B. (2001). Plantes médicinales du monde. Réalités et croyances. Ed. Estem. Paris.
  • Carmona M.D., Llorach, R., Obón, C. & Rivera, D. (2005). “Zahraa”, un té herbal Unami multicomponente ampliamente consumida en Siria: los componentes de las mezclas de drogas y propiedades medicinales. Diario de Etnofarmacología. 102: 344-350.
  • Carrió, E., Rigat, M., Garnatje, T., Mayans, M., Parada, M. & Vallès, J. (2012). Plant ethnoveterinary practices in two pyrenean territories of Catalonia (Iberian Península) and in two areas of the Balearic islands and comparison with ethnobotanical uses in human medicine. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 2012.
  • Castroviejo, S. (Coord. General)(1986-2013). Flora Iberica. Plantas vasculares de la Peninsula Ibérica e Islas Baleares. Real Jardín Botánico. C.S.I.C. Madrid.
  • Elvin-Lewis, M. (2001). Should we be concerned about herbal remedies. Journal of Ethnopharmacology. 75: 141164.
  • Chadwick, D. & Marsh, J. (1994). Ethnobotany and the search for new drugs. John Wiley & Sons. Chichester.
  • Cotton, C.M. (1996). Ethnobotany: principles and applications. John Willey & Sons. Chichester.
  • De Vicente González, J. (2002). Boticas monásticas, cartujanas y conventuales en España. TresCtres editores. A Coruña.
  • Ember, C.R. & Ember, M. (1997). Antropogía cultural. 8th Edition. Prentice Hall. Madrid.
  • Etkin, N. (1986). Multidisciplinary perspectives in the interpretation of plants uses in indigenous medicine and diet. En: N. Etkin (Ed.): Plants in indigenous medicine and diet: biobehavioral approaches: 3-29. Redgrave. Nueva York.
  • Etkin, N.L. (2000). Eating on the wild side: the pharmacologic, ecologic, and social implications of using non cultigens. Tucson. University of Arizona Press.
  • Font Quer, P. (1990). Plantas Medicinales. El Dioscórides renovado. Editorial Labor. S.A. Barcelona.
  • Fanrsworth, N., Akelere, O., Bingle, A., Sojerto, D. & Guo, Z. (1985). Medicinal plants in therapy. Bulletin of the World Health Organization. 63, 6: 965-981.
  • Giménez de Azcárate Cornide, J. & Amigo Vázquez, J. (1996). Inventario da flora vascular de afloramientos calíos de Galicia (Pteridophyta e Spermatophyta). Cadernos da Área de Ciencias Biolóxicas do Seminario de Estudos Galegos. Vol. XIII.
  • González, J.A., García-Barriuso, M. & Amich, F. (2011). Ethnoveterinary medicine in the Arribes del Duero, western Spain. Veterinary Research Communications. 35, 5: 283310.
  • González-Hernández, M.P., Romero, R., Rodríguez-Guitián, M. & Rigueiro, A. (2004). Medicinal use of some plants in Galicia (NW Spain). Acta Horticulturae. 629: 63-75.
  • Hernández, J. & Volpato, G. (2004). Herbal mixtures in the traditional medicine of eastern Cuba. Journal of Ethnopharmacology. 90: 293-316.
  • Latorre Catalá, J.A. (2008). Estudio etnobotánico de la provincia de La Coruña. Tesis doctoral. Facultad de Farmacia. Universidad de Valencia.
  • Leporatti, M.L., Guarrera, P.M. & de Giacomo, M. (1996). Wild and ornamental toxic plants in Latium Region (Central Italy). Fitoterapia. 67, 6: 513-534.
  • Martínez, G.J. & Luján, M.C. (2011). Medicinal plants used for traditional veterinary in the Sierras de Cordoba (Argentina): an ethnobotanical comparison with human medicinal uses. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 7: 23.
  • Mishra, S.K. (2002). Ayurveda. Unani and Siddha systems: An overview and their present status. En: B.V. Subbarayappa (Ed): Medicine and Life Sciences: 479-516. New York.
  • Morales, R., Tardío, J., Aceituno, L., Molina, M. & Pardo de Santayana, M. (2011). Biodiversidad y Etnobotánica en España. Memorias R. Soc. Esp. Hist. Nat. 9: 157-207.
  • Mulet, L. (1991). Estudio etnobotánico de la provincia de Castellón. Diputación de Castellón.
  • Muntané, J. (1991). Aportació al coneixement de l´etnobotànica de Cerdanya. Tesis doctoral. Universidad de Barcelona.
  • Parada, M. (2007). Estudi etnobotànic de l´ Alt Ampordá. Tesis doctoral. Facultad de Farmacia.Universidad de Barcelona.
  • Parada, M., Carrió, E., Bonet, M.A. & Vallès, J. (2009). Ethnobotany of the Alt Empordà region (Catalonia, Iberian Peninsula) Plants used in Human traditional medicine. Journal of Ethnopharmacology. 124: 609-618.
  • Pardo de Santayana, M. (2004). Guía de las plantas medicinales de Cantabria. Salud y tradición popular. Ediciones de Librería Estudio. Santander.
  • Pardo de Santayana, M. (2008). Estudios etnobotánicos en Campoo (Cantabria). Conocimiento y uso tradicional de plantas. Biblioteca de Ciencias, 33. CSIC. Madrid.
  • Pardo de Santayana, M. & Gómez Pellón, E. (2003). Etnobotánica: aprovechamiento tradicional de plantas y patrimonio cultural. Anales del Jardín Botánico de Madrid. 60, 1: 171-182.
  • Pardo de Santayana, M., Tardío, J., Blanco, E., Carvalho, A.M., Lastra, J.J., San Miguel, E. & Morales, R. (2007). Traditional knowledge on wild edible plants in the norwest of the Iberian Península (Spain and Portugal): a comparative study. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 3: 27.
  • Pardo de Santayana, M., Pieroni, A. & Puri, R. (2010). The ethnobotany of Europe, past and present. En: M. Pardo de Santayana, A. Pieroni & R. Puri (Eds.) Ethnobotany in the New Europe: people, earth and wild plant resources: 1-15. Berghanh Press, New York.
  • Pieroni, A., Giusti, M.E. & de Pasquale, C. (2006). CircumMediterranean cultural heritage and medicinal plant uses in traditional animal healthcare: a field survey in eigth selected areas within RUBIA project. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 2: 16.
  • Raja, D., Blanché, C. & Vallès, J. (1997). Contribution to the knowledge of the pharmaceutical ethnobotany of the Segarra region (Catalonia, Iberian Peninsula). Journal of Ethnopharmacology. 57: 149-160.
  • Rivera, D. & Obón, C. (1995). Medicinal plants and multipurpose complex mixture sold in the market of Funchal (Island of Madeira, Portugal). Ethnobotany. 7: 75-82.
  • Rigat,M., Bonet, M.A., García, S., Carnatje, T. & Vallès, J. (2007). Studies on pharmaceutical ethnobotany in the high river Ter valley (Pyrenees, Catalonia, Iberian peninsula). Journal of Ethnopharmacology. 113: 267-277.
  • Rodríguez Guitián, M.A. & Ramil-Rego, P. (2008): Fitogeografía de Galicia (NW Ibérico): análisis histórico y nueva propuesta corológica. Recursos Rurais. 1,4: 19-50.
  • Romero, R. & Rodríguez Guitián, M.A. (2011). Aproveitamentos tradicionais dos faiais. En: M.A. Rodríguez Guitián & A. Rigueiro Rodríguez (Coords.): Os faiais de Galícia. Ecoloxía e valor ambiental: 420-447. IbaderHorreum. Lugo.
  • Sala Llinares, A. (1986). Algunos aspectos farmacéuticos de la miel. Farmacéutico. 22: 64-66.
  • Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Valentine, D.H., Walters, S.M. & Webb, D.A. (1980). Flora Europaea. Cambridge University Press.
  • Villar, L., Palacín, J.M., Calvo, C., Gómez, D. & Montserrat, G. (1984). Plantas tóxicas de uso medicinal en el Pirineo Aragonés. Acta Biológica Montana. IV: 497-514.