Variables asociadas á competencia gramatical e léxica en galego e castelán do alumnado de Galicia ao final do ensino obrigatorio

  1. Loredo Gutiérrez, Xaquín
  2. Silva Valdivia, Bieito
Revista:
Revista de investigación en educación

ISSN: 1697-5200,  2172-3427

Ano de publicación: 2014

Volume: 12

Número: 2

Páxinas: 191-208

Tipo: Artigo

DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Revista de investigación en educación

Resumo

Os estudos sobre competencias lingüísticas realizados con probas específicas en Galicia son escasos e non abordan as variables que inflúen nos resultados. Neste traballo analízanse os factores sociodemográficos, sociolingüísticos e escolares que inciden na competencia gramatical e léxica do alumnado de 4º da ESO de Galicia en galego e castelán. A análise de correlación canónica revelou unha incidencia similar nas dúas linguas da variable de rendemento académico lingüístico, pero discrepancias no protagonismo doutras: mentres nas competencias en castelán inciden de maneira especial variables relacionadas co nivel socioeconómico, nas competencias en galego teñen maior peso as variables sociolingüísticas e o sexo. As conclusións confirman a relevancia social e educativa de explorar os factores que condicionan a competencia bilingüe e a necesidade de afondar neste campo de investigación.

Referencias bibliográficas

  • Arnau, J., Comet, C., Serra, J.M. y Vila, I. (1992). La Educación bilingüe. Barcelona: I.C.E. Universitat Barcelona-Editorial Horsori.
  • Álvarez, M.R. y Xove, X. (2002). Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia.
  • Bugarín, M.X. (2007). O galego fundamental: dicionario de frecuencias. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • Carulla, J., Huguet, A. y Monné, A. (2004). Comparación del conocimiento lingüístico entre los escolares de la provincia de Lleida y los escolares de la Franja Oriental de Aragón. En X.P. Rodríguez, A. Lorenzo y F. Ramallo (Eds.): Actas do II Simposio Internacional sobre o Bilingüismo (pp. 629-641). Vigo: Universidade de Vigo, Servizo de Publicacións.
  • Decreto 79/2010, do 20 maio para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. Diario Oficial de Galicia, núm. 97, do 25 de maio de 2010.
  • Decreto 124/2007 do 28 de xuño, polo que se regula o uso e a promoción do galego no sistema educativo. Diario Oficial de Galicia, núm. 132, 9 de xullo de 2007.
  • Decreto 247/1995, de 14 de setembro, polo que se desenvolve a Lei 3/1983, de normalización lingüística para a súa aplicación á docencia en lingua galega naquelas ensinanzas de réxime xeral impartidas nos diferentes niveis non universitarios. Diario Oficial de Galicia, núm. 178, 15 de setembro de 1995.
  • Dobao, X.A.L. (1993). A lingua galega e a TVG. Situación actual e propostas para unha nova política lingüística (I). Cadernos de Lingua, 7, 27-44.
  • Dobao, X.A.L. (1994). A lingua galega e a TVG. Situación actual e propostas para unha nova política lingüística (II). Cadernos de Lingua, 9, 27-53.
  • Ellis, R. (1999). The study of second language acquisition. Oxford: Oxford University Press.
  • Fernández, F. (1991). Dialectoloxía da Lingua Galega. Vigo: Xerais.
  • Fraga, I., Igoa, J.M. y Acuña, J.C. (2004). Producción de palabras con cambio de código en sujetos bilingües. En M.A. Alcaraz, I. Fraga, J. Fernández y R. Lago (Coords.): Procesos psicológicos básicos II (vol. I). Madrid: Pirámide.
  • González, M., Rodríguez, M., Dosil, A., Pérez, J., Real, E., Casares, H. ... Suárez, I. (2004). O galego segundo a mocidade. A Coruña: Real Academia Galega.
  • González, M., Rodríguez, M., Fernández, A., Loredo, X. y Suárez, I. (2007). Mapa Sociolingüístico de Galicia 2004: Lingua inicial e competencia lingüística en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
  • González, M., Rodríguez, M., Fernández, A., Loredo, X. y Suárez, I. (2009). Mapa Sociolingüístico de Galicia 2004: Usos lingüísticos en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
  • Gonzalez, M., Rodriguez, M., Pereiro, A., Loredo, X., Suárez, I. y Salgueiro, E. (2011). Mapa Sociolingüístico de Galicia 2004: Actitudes lingüísticas en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
  • Hair, J., Anderson, R., Tatham, R. y Black, W. (1999). Análisis Multivariante (5ª ed.). Madrid: Prentice Hall Iberia, S.R.L.
  • Huguet, A. y Suïls, J. (1998). Contacte entre llengües i actituds lingüístiques. El cas de la frontera catalano-aragonesa. Barcelona: Horsori.
  • Instituto Galego de Estatística. (2004). Enquisa de condicións de vida das familias. Coñecemento e uso de galego. Ano 2003. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • Instituto Galego de Estatística (2008). Enquisa de condicións de vida das familias. Coñecemento e uso do galego. Ano 2008. Recuperado de http://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estat istica.jsp?idioma=gl&codigo=0206002
  • Kabatek, J. (2000). Os falantes como lingüistas: tradición, innovación e interferencias no galego actual. Vigo: Edicións Xerais.
  • Lasagabaster, D. (2003). Trilingüismo en la enseñanza: Actitudes hacia la lengua minoritaria, mayoritaria y la extranjera. Lleida: Editorial Milenio.
  • Lei 3/1983, do 15 de xuño, de Normalización Lingüística. Diario Oficial de Galicia núm. 84, 14 de xullo de 1983.
  • López Meirama, B. (2008). Léxico disponible en el español de Galicia. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
  • López Meirama, B. (Ed.) (2011). Estudios sobre disponibilidad léxica en el español de Galicia. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
  • López Taboada, C. (2008). Dicionario de fraseoloxía galega. Vigo: Edicións Xerais.
  • Loredo, X., Fernández, A. y Suárez, I. (2005). Análise da expresión escrita en galego e castelán ao final do ensino obrigatorio: resultados dun estudo realizado na comarca de Santiago de Compostela. Cadernos de lingua, 27, 109-127.
  • Mira, J., Seoane, L.F. y Nieto, J.J. (2011). The importance of interlinguistic similarity and stable bilingualism when two languages compete. New Journal of Physics, 13 (3), 033007. doi:10.1088/1367-2630/13/3/033007.
  • Monteagudo, H., Carballo, P. y Casares, H. (2011). O idioma galego na sociedade: a evolución sociolingüística 1992-2008. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, Observatorio da Cultura Galega.
  • Monteagudo, H., Lorenzo, A., Casares, H., Loredo, X. y Suárez, I. (2005). A sociedade galega e o idioma: A evolución sociolingüística de Galicia (1992-2003). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
  • Noia, M.C. (1980). Descrición e medida do bilingüismo en dous grupos escolares da zona de Vigo. (Tese inédita de doutorado). Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela.
  • Oller, J. y Vila, I. (2011). Variables asociadas al conocimiento de catalán y castellano escrito del alumnado extranjero. Un estudio empírico en sexto de primaria en Cataluña. Infancia y Aprendizaje, 34 (4), 427–447.
  • Outón, P. y Súarez, A. (2011). Las dificultades de exactitud y velocidad lectoras en escolares de segundo de Educación Primaria. Revista de Investigación en Educación, 9, 153-161.
  • Radío, S. (1997). O vocabulario galego-castelán no ensino en Galicia. Unha aproximación sociolingüística. Ourense: Galiza Editora.
  • Regueira, X.L. (1999). Estándar oral e variación social da lingua galega. En R. Álvarez e D. Vilavedra (Eds.): Cinguidos por unha arela común: homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero. (vol. 1: pp. 855-875). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
  • Selinker, L. (1972). Interlangue. IRAL, 10, 209-231.
  • Seminario de Sociolingüística da Real Academia Galega (1995). Usos lingüísticos en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
  • Silva, B. (2006). Castelanismos morfolóxicos no galego. Avaliación da competencia do alumnado. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, ICE.
  • Silva, B. (2008). Lingua e escola en Galicia. Balance e propostas de futuro. Grial, 179, 48–59.
  • Silva, B. (2010a). As linguas no sistema escolar de Galicia. En B. Silva, X. Rodríguez e I. Vaquero (Coords.): Educación e linguas en Galicia (pp. 39-62). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
  • Silva, B., Barros, M.R., Buela, M. P., Loredo, X., Núñez, X., Núñez, M.C. ... Dávila, S. (2010b). Avaliación da competencia do alumando de 4º da ESO nos idiomas galegos e castelán. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
  • Teijido, M.C., Alameda, J.R. y Fraga, I. (2002). Traducciones cognaticias y reconocimiento visual de palabras en bilingües gallego y castellano. Cognitiva 14 (2), 151-182.
  • Vila, I. (2008). Lengua familiar y conocimiento de la lengua escolar en Cataluña al finalizar la educación infantil. Revista de educación, 346, 401-424.
Fonte de datos: Dialnet