Sumisión química en casos de presuntos delitos contra la libertad sexual analizados en el Instituto Nacional de Toxicología y Ciencias Forenses (Departamento de Madrid) durante los años 2010, 2011 y 2012

  1. García Caballero, Carlos
  2. Cruz Landeira, Angelines
  3. Quintela Jorge, Oscar
Revista:
Revista española de medicina legal: órgano de la Asociación Nacional de Médicos Forenses

ISSN: 0377-4732

Ano de publicación: 2014

Volume: 40

Número: 1

Páxinas: 11-18

Tipo: Artigo

DOI: 10.1016/J.REML.2013.07.003 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Revista española de medicina legal: órgano de la Asociación Nacional de Médicos Forenses

Resumo

Introducción La sumisión química en relación con los delitos contra la libertad sexual se puede aplicar tanto a los casos de administración subrepticia de determinadas sustancias, como a los casos oportunistas por una mayor vulnerabilidad de la víctima debido al consumo voluntario de las mismas. Material y métodos Se ha realizado un estudio descriptivo retrospectivo de los casos de agresiones sexuales relacionados con el consumo de sustancias químicas, remitidos durante los años 2010, 2011 y 2012 al Departamento de Madrid del Instituto Nacional de Toxicología y Ciencias Forenses. Se ha recogido información en relación con el perfil de la víctima, el tipo de muestras biológicas remitidas y los resultados toxicológicos. Resultados De los 306 casos de agresión o abuso sexual remitidos, 107 han cumplido los criterios de inclusión. El perfil de la víctima es el de una mujer española o latinoamericana joven (edad media: 25,9 años), que admite consumo de alcohol previo al episodio, y que sufre de amnesia total o parcial de los hechos. Las muestras remitidas han sido sangre (27,1%), orina (14%) o ambas (57%). El análisis toxicológico ha sido positivo en el 87,9% de los casos, y las sustancias identificadas han sido etanol (61,7%), fármacos (40,2%, fundamentalmente benzodiacepinas) y drogas ilícitas (27,1%, fundamentalmente cocaína), solas o en combinación. Conclusiones El estudio refleja la necesidad de trabajar en prevención e información de potenciales víctimas y personal sanitario, que una temprana y adecuada toma de muestras son factores claves a la hora de confirmar el diagnóstico, y que las sustancias detectadas, lícitas e ilícitas, pertenecen a un patrón de consumo frecuente en nuestra sociedad.

Referencias bibliográficas

  • Cruz-Landeira A, Quintela Jorge O. Sumisión química: epidemio- logía y claves para su diagnóstico toxicológico. Implicaciones en medicina legal. En: Delgado S, Bandrés F. Editores. Tra- tado de Medicina Legal y Ciencias Forenses. Tomo II: Toxicología Forense. Da ̃no corporal o psico-físico. Da ̃no cerebral adquirido. Barcelona: Bosch; 2012, p. 430---42.
  • Shbair MK, Lhermitte M. Drug-facilitated crimes: Definitions, prevalence, difficulties and recommendations. A review. Ann Pharm Fr. 2010;68:136---47.
  • Payne-James J, Rogers D. Drug-facilitated sexual assault, ‘‘ladettes’’ and alcohol. J R Soc Med. 2002;95:326---7.
  • Dorandeu AH, Pagès CA, Sordino M-C, Pépin G, Baccino E, Kintz P. A case in south-eastern France: A review of drug facilita- ted sexual assault in European and English-speaking countries. J Clin Forensic Med. 2006;13:253---61.
  • Abarbanel G. The victim. En: Le Beau M, Mozayani A, edito- res. Drug Facilitated Sexual Assault. A Forensic Handbook. San Diego: Academic Pess; 2001. p. 22.
  • Butler B, Welch J. Drug-facilitated sexual assault. CMAJ. 2009;180:493---4.
  • Cruz-Landeira A, Quintela-Jorge O, López-Rivadulla M. Sumisión química: epidemiología y claves para su diagnóstico. Med Clin (Barc). 2008;131:783---9.
  • Abarbanel G. Assesing drug-facilitated rape: Learning from vic- tims. US Department of Justice. Nat Inst Just; 2000. p. 11---2.
  • Advisory Council on the Misuse of Drugs. Drug Facilitated Sexual Assault. A report by Advisory Council on the Misuse of Drugs. Home Office: London 2007 [consultado 3 Dic 2012]. Disponible en: http://www.gov.uk/government/publications/ acmd-drug-facilitated-sexual-assault-dfsa-2007
  • Hurley M, Parker H, Wells DL. The epidemiology of drug facili- tated sexual assault. J Clin Forensic Med. 2006;13:181---5.
  • Du Mont J, Macdonald S, Rotbard N, Asllani E, Bainbridge D, Cohen MM. Factors associated with suspected drug-facilitated sexual assault. CMAJ. 2009;180:513---9.
  • Arroyo Fernández A, Barbería Marcalain E, Bertomeu Ruiz A, Montero Nú ̃nez F, Pujol Robinat A, Xifró Collsamata A. Incidència i característiques de la submissió química en delictes d’agressió sexual. Documents de treball. Centre désdis juridics I Formació Especialitzada. Generalitat de Catalunya; 2011.
  • Censo de población y viviendas 2011. Instituto Nacional de Estadística 2012 [consultado 5 Nov 2012]; Disponible en: http://www.ine.es
  • Bertomeu-Ruiz A, Arroyo-Fernández A, Amadeo Pujol- Robinat A, Xifró-Collsamata A. Sumisión química y robos en serie. Rev Esp Med Legal. 2013;39:40---1.
  • Madea B, Musshoff F. Knock out drugs: Their prevalence, modes of action, and means of detection. Dtsch Arztebl Int. 2009;106:341---7.
  • Read KM, Kufera JA, Jackson MC, Dischinger PC. Population- based study of police-reported sexual assault in Baltimore, Maryland. Am J Emerg Med. 2005;23:273---8.
  • Scott-Ham M, Burton FC. Toxicological findings in cases of alle- ged drug facilitated sexual assault in the United Kingdom over a 3-year period. J Clin Forensic Med. 2005;12:175---86.
  • ElSohly MA, Salamone SJ. Prevalence of drugs used in cases of alleged sexual assault. J Anal Toxicol. 1999;23:141---6.
  • Kuhn C, Swatzwelder S, Wilson W. Alcohol. Sedatives. En: Buz- zed: The straight facts about the most used and abused drugs from alcohol to ectasy. Barcelona: Random House Mondadori; 2011. p. 37---76, 316---30.
  • Gaulier JM, Fonteau F, Jouanel E, Lachâtre G. Les substances de la soumission chimique: Aspects pharmacologiques et analy- tiques. Ann Biol Clin. 2004;62:529---38.
  • Vega Lorenzo P (coord.). Instrucciones de actuación en casos de agresión sexual con sospecha de intoxicación. Madrid: Minis- terio de Justicia; 2012. [consultado 3 Dic 2013]. Disponible en: http://www.institutodetoxicologia.justicia.es/wps/
  • Xifró A, Barbería E, Pujol A, Arroyo A, Bertomeu A, Montero F. Grupo de Investigación en Sumisión Química del Instituto de Medicina Legal de Catalu ̃na. Sumisión química: guía de actuación médico-forense. Rev Esp Med Legal. 2013;39: 32---6.
  • García-Repetto R, Soria ML. Sumisión química: reto para el toxi- cólogo forense. Rev Esp Med Legal. 2011;37:105---12.
  • Société Franc ̧aise de Toxicologie Analytique (SFTA). Consen- sus soumission chimique. Soumission chimique: prise en charge toxicologique. Ann Toxicol Anal. 2003;15:239---42.
  • Welner M. The perpetrators and their modus operandi. En: Le Beau MA, Mozayani A, editores. Drug-Facilitated Sexual Assault. A Forensic Handbook. San Diego: Academic Pess; 2001. p. 23---6.
  • Afssaps Enquête Nationale sur la Soumission Chimique. Resultats de l’enquete 2009 [consultado 1 Abr 2013]. Disponi- ble en: http://ansm.sante.fr/Activites/Pharmacodependance- Addictovigilance/Soumission-chimique/(offset)/5
  • Adams IB, Martin BR. Cannabis: Pharmacology and toxicology in animals and humans. Addiction. 1996;91:1.585---614.
  • Hammer RP, editor. The Neurobiology of Cocaine. Boca Raton, Fla: CRC Press; 1995.
  • Hegaroden KM, Baker GB, Bourin M. 3,4-Methylendioxy analo- gues of amphetamine: Defining the risks to humans. Neurosci Biobehav Rev. 1999;23:539---53.
  • Schwartz RH, Milteer R, Le Beau MA. Drug-facilitated sexual assault (date rape). South Med J. 2009;93:558---61.
  • European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. Sexual assaults facilitated by drugs or alcohol. 2008 [consultado 1 Abr 2013]. Disponible en: http://www.emcdda.europa.eu/ publications/technical-datasheets/dfsa
  • Shbair MKS, Eljabour S, Lhermitte M. Drugs involved in drug- facilitated crimes: Part I: Alcohol, sedative-hypnotic drugs, gamma-hydroxybutyrate and ketamine. A review. Ann Toxicol Anal. 2010;68:275---85.
  • Abanades S, Farré M, Barral D, Torrens M, Closas N, Langohr K, et al. Relative abuse liability of gamma-hydroxybutyric acid, flunitrazepam and ethanol in club drugs users. J Clin Psychop- harmacol. 2007;27:625---38.
  • Varela M, Nogué S, Orós M, Miró Ò. Gamma hydroxybutyrate use for sexual assault. Emerg Med J. 2004;21:255---6.