Impacto del cultivo de la vid en la variabilidad espacial de las propiedades químicas de un suelo de Denominación de Origen Ribeiro

  1. Varela Vila, Irene
Dirixida por:
  1. Eva Vidal-Vázquez Director
  2. Marcos Lado Director

Universidade de defensa: Universidade da Coruña

Fecha de defensa: 22 de xullo de 2022

Tribunal:
  1. Jorge Dafonte Dafonte Presidente
  2. Rosane da Silva Dias Secretario/a
  3. Rafael Montanari Vogal

Tipo: Tese

Teseo: 740905 DIALNET lock_openRUC editor

Resumo

Como resultado da complexa interacción entre diferentes factores e procesos de formación, as propiedades do solo poden mostrar unha variabilidade espacial importante, mesmo a pequenas distancias. Ademais, nos solos cultivados, esta variabilidade espacial está moi influenciada polo tipo de laboura e manexo, que será diferente se o cultivo é anual ou perenne. O obxectivo desta tese doutoral é analizar a variabilidade espacial de diversas propiedades do solo nun viñedo da D.O. Ribeiro. Estes inclúen propiedades xerais como porcentaxes de area, limo e arxila, pH, materia orgánica e atributos do complexo de intercambio; macronutrientes (P, K, Ca, Mg;), micronutrientes (Fe, Mn, Cu, Zn) e metais pesados (Cd, Cr, Ni, Pb) extraídos con ácido nítrico (método US-EPA), resina de intercambio catiónico, DTPA , e Mehlich-3. Analizouse a súa variabilidade espacial tanto ao longo dun transecto de pequenas dimensións, como nunha microparcela do viñedo. Todas estas variables foron estudadas mediante análises estatísticas e multifractais. Ademais, estudáronse os elementos extraídos coa solución Mehlich 3 mediante unha análise xeoestatística. A zona de ensaio sitúase nunha parcela experimental anexa á Estación de Viticultura e Enoloxía de Galicia (EVEGA), situada no concello de Leiro dentro da Denominación de Orixe Ribeiro (Galicia, NO de España). No transecto tomáronse 65 mostras, a intervalos de 0,8 m, para unha lonxitude total de 52 m. Na microparcela tomáronse 80 mostras, localizadas ao longo de cinco pequenos transectos en diferentes posicións dentro da distribución do cultivo: unha na fileira do cultivo, dúas nas vías do tractor utilizado para a labranza e dúas entre as vías do tractor. A textura do solo varía de franco a franco arenoso. O pH medio no transecto e na microparcela foi de 5,30 e 4,95; o contido medio de materia orgánica foi do 2,31% e do 1,81%; e a capacidade media de intercambio catiónico estimouse en 7,56 e 6,65 cmol(+) Kg-1 de solo, respectivamente. Os coeficientes de variación das fraccións de area, limo e arxila, pH, materia orgánica e capacidade de intercambio catiónico foron inferiores ao 9% no transecto e ao 15% na microparcela. O contido total de Cu extraído segundo o método US-EPA ascendeu a 100,65 e 93,57 mg.kg-1 no transecto e na microparcela, respectivamente. Estes valores son superiores aos valores de fondo que se poden esperar en solos naturais da zona estudada, de litoloxía granítica. As concentracións de oligoelementos extraídos segundo o método US-EPA ordenáronse segundo a seguinte secuencia decrecente: Fe > Mn > Cu > Zn > Pb > Cr > Ni > Cd.Tanto no transecto como na microparcela, as concentracións de os elementos extraídos coa solución de Mehlich-3 foron superiores aos determinados con resina de intercambio catiónico e DTPA, e presentaron secuencias diferentes en orde decrecente. Na microparcela observáronse maiores diferenzas globais entre un lado e outro da fileira que entre as zonas de fileira, entrerrodada e rodada. A función de partición, q, de todas as propiedades e elementos xerais estudados no transecto e na microparcela presentou unha relación lineal coa escala , nunha escala logarítmica, indicando que o espazo de variabilidade nos dous esquemas de mostraxe presenta unha natureza fractal. Os espectros de dimensións xeneralizadas, Dq fronte a q, e os espectros de singularidade, f () fronte a , mostraron que a variabilidade espacial de todas as propiedades e elementos do solo podía axustarse a modelos multifractais ou pseudomonofractais. A heteroxeneidade de escala variou en función do método de cálculo empregado (“conto de caixas” no transecto e “caixa deslizante” na microparcela), do elemento estudado e do método de extracción. No transecto obtívose a maior heteroxeneidade de escala para Ni e Cd extraídos con DTPA. Na microparcela, a maior heteroxeneidade correspondeu ao Ca extraído con DTPA e ao Zn extraído con Mehlich 3. Os doce elementos extraídos mediante a solución Mehlich-3 que se analizaron mediante xeoestatística presentaron unha dependencia espacial que foi correctamente descrita por modelos esféricos, agás no caso de Mn, cuxo mellor axuste foi o dun modelo exponencial. Os mapas de kriging mostraron importantes diferenzas en canto á distribución espacial destes elementos nas zonas da microparcela que foron mostradas e entre os distintos elementos estudados.