Científicas frente al coronavirus en Wikipedia

  1. Calvo Iglesias, Encina 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Área abierta

ISSN: 1578-8393

Ano de publicación: 2021

Título do exemplar: Monograph: Wikipedia, 20 years of free knowledge

Volume: 21

Número: 2

Páxinas: 255-270

Tipo: Artigo

DOI: 10.5209/ARAB.72761 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Área abierta

Resumo

The COVID-19 pandemic and the imposition of containment measures to control its spread have had a strong impact on the career paths of women scientists and on their visibility in the media. Despite the fact that the pandemic has led to the appearance of people from the scientific world in the media, most of the sources consulted have been men, as evidenced by various studies.  In this article, we intend to analyze if within the Wikipedia, which during the pandemic has been fighting disinformation about the coronavirus, women have been and continue to be visible who have been leading some of the most relevant research to combat it. To this end, the presence in the Wikipedia of the biographies of scientists and engineers related to coronavirus research and who have played an important role in the media has been analyzed.

Referencias bibliográficas

  • Agudo, A. (2020). “Ni expertas, ni protagonistas: la información sobre la pandemia esconde a las mujeres”. Recuperada de https://elpais.com/planeta-futuro/2020-10-08/ni-expertas-ni-protagonistas-la-informacion-sobre-la-pandemia-esconde-a-las-mujeres.html (Fecha de acceso: 10-11-2020).
  • Aibar, E; Lladós, J.; Meseguer, A.; Minguillón J.; Lerga, M. (2015). “Wikipedia at University: what Faculty Think and Do about it”. The Electronic Library, vol. 33, núm. 4, 668-68. DOI: https://doi.org/10.1108/EL-12-2013-0217
  • Aibar, E.; Minguillón, J.; Lerga, M.; Lladós, J.; Meseguer, A.; Dunajcsik, P. (2016). Análisis del contenido científico de la Wikipedia española. Barcelona: Universitat Oberta de Catalunya.
  • Aladro, E. et al. (2014). “La presencia y representación de la mujer científica en la prensa española”. Revista Latina de Comunicación Social, núm. 69, 176-194. DOI: https://doi.org/10.4185/RLCS-2014-1007.
  • Anexo: Wikipedias. (2021). “Wikipedia, la enciclopedia libre”. Recuperado en: https://es.wikipedia.org/wiki/ Anexo:Wikipedias (Fecha de acceso: 16-02-2021).
  • Barragán, A. (2020). “La científica y madre que enseñó en Twitter la realidad de las videollamadas: Todos estamos pasando momentos complicados.” Recuperado de: https://verne.elpais.com/verne/2020/09/18/mexico/1600405479_896875.html (Fecha de acceso: 10-11-2020).
  • Benavente, R. P. (2021). “Katalin Karikó, la bioquímica que entendió cómo utilizar el ARN mensajero para curarnos e inmunizarnos.” Recuperado de: https://mujeresconciencia.com/2021/01/21/katalin-kariko-la-bioquimica-que-entendio-como-utilizar-el-arn-mensajero-para-curarnos-e-inmunizarnos/(Fecha de acceso: 10-02-2021).
  • Bellón, A. y Parada, L. (2020). "El panorama español de medios y blogs especializados en I+d+i." Question 1, núm. 65, 1-12. DOI: https://doi.org/10.24215/16696581e254
  • Boix, M. (2020). “Brecha digital”. En Alicia H. Puleo (ed.) Ser feministas. Pensamiento y acción. Madrid: Ediciones Cátedra, 35-38.
  • Buckee, C. (2020). “Women in Science Are Battling Both Covid-19 and the Patriarchy”. Recuperado de https://www.timeshighereducation.com/blog/women-science-are-battling-both-covid-19-and-patriarchy (Fecha de acceso: 23-10-2020).
  • Calvo, E. (2020. "Preparing Biographies of STEM Women in the Wikipedia Format, a Teaching Experience." IEEE Revista Iberoamericana de Tecnologias del Aprendizaje vol. 15, núm. 3, 211-214. DOI: https://doi.org10.1109/RITA.2020.3008144
  • Cisneros, V. (2020). “La Cruzada de Wikipedia para erradicar el síndrome de la esposa de fulano.” Recuperado de https://m-x.com.mx/al-dia/la-cruzada-de-wikipedia-para-erradicar-el-sindrome-de-la-esposa-de-fulano (Fecha de acceso: 29-01-2021).
  • Claes, F. (2020). “WikiGap Semana de la Ciencia 2020”. Recuperado de: https://www.youtube.com/watch?v=et-1gPVL1Ss&feature=youtu.be (Fecha de acceso: 29-11-2020).
  • Claes, F. y Deltell L. (2020) "Wikipedia y universidades: trabajo colaborativo en torno a universidades iberoamericanas". Revista de Educación núm. 389, 243-266. DOI: https://doi.org/10.4438/1988-592X-RE-2020-389-461
  • Community Insights/2018 Report/Contributors. (2019, December 9). “Meta, discussion about Wikimedia projects.” Recuperado de: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Insights/2018_Report/Contributors&oldid=19625522 (Fecha de acceso: 27-1-2021).
  • Dolgin, E. (2020). “Nature’s 10: ten people who helped shape science in 2020”. Recuperado de: https://www.nature.com/immersive/d41586-020-03435-6/index.html (Fecha de acceso: 27-11-2020).
  • Domínguez, N. (2020). La madre de la vacuna contra la covid: “En verano podremos, probablemente, volver a la vida normal”. Recuperado de: https://elpais.com/ciencia/2020-12-26/la-madre-de-la-vacuna-contra-la-covid-en-verano-podremos-probablemente-volver-a-la-vida-normal.html
  • De Jorge, J. (2020).” El mapa en vivo más famoso del mundo: así es como se hace”. Recuperado de: https://www.abc.es/ciencia/abci-mapa-vivo-coronavirus-mas-famoso-mundo-como-hace-202004072007_noticia.html (Fecha de acceso: 20-11-2020).
  • El Asri, L. (2020). “Esta 'wikipedista' está poniendo a las científicas en el lugar que se merecen”. Recuperado de: https://www.eldiario.es/hojaderouter/internet/wikipedia-mujeres-ciencia-diversidad-feminismo_1_4122272.html (Fecha de acceso: 10-11-2020)
  • Fenoll, C. y Toro, V. (2020). “Perspectiva de género en la lucha contra el coronavirus”. Recuperado de www.agenciasinc.es/Opinion/Perspectiva-de-genero-en-la-lucha-contra-el-coronavirus (Fecha de acceso: 23-10-2020).
  • Fernández, L. (2020). “Por qué las mujeres no quieren escribir en The Conversation”. Recuperado de: https://theconversation.com/por-que-las-mujeres-no-quieren-escribir-en-the-conversation-146333 (Fecha de acceso: 24-10-2020).
  • Ferrán-Ferrer, N. et al. (2019). “¿Por qué las editoras no persisten en la Wikipedia? análisis cualitativo del sesgo de género en la Wikipedia en castellano”. International Association for Media and Communication Research (IAMCR). Madrid: Universidad Complutense. Recuperado de: http://openaccess.uoc.edu/webapps/o2/handle/10609/93386 (Fecha de acceso: 20-10-2020).
  • Francescutti, P. (2018). La visibilidad de las científicas españolas. Barcelona: Fundación Dr. Antoni Esteve.
  • Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología (2017). IX Encuesta de Percepción Social de la Ciencia y la Tecnología. Madrid, España: FECYT. Recuperado de https://www.fecyt.es/es/noticia/principales-resultados-de-la-encuesta-de-percepcion-social-de-la-ciencia-2018 (Fecha de acceso: 20-10-2020).
  • Gewin, V. (2020). “The career cost of COVID-19 to female researchers, and how science should respond". Nature, vol. 583, núm. 7818, 867-869. DOI: https://doi.org/10.1038/d41586-020-02183-x.
  • González, D., et al. (2017). "Women scientists as decor: the image of scientists in Spanish press pictures." Science communication vol. 39, núm. 4, 535-547. https://doi.org/10.1177/1075547017719074
  • Hernández Toribio, M. I.; Claes, F. y Deltell, L. (2020). “Español/castellano en Wikipedia: voces y foro de discusión”. Doxa Comunicación, vol. 31, 283-302.
  • Horrillo, P. (2020). “Presentación proyecto Aspasia”. Recuperado de https://youtu.be/lDX6uK9ysek?t=5342 (Fecha de acceso: 30-11-2020).
  • Jar, N. (2020). Margarita del Val: “Frente a la covid, debemos pensar en conductas sencillas con efectos potentes”. Recuperado de: https://www.agenciasinc.es/Entrevistas/Margarita-del-Val-Frente-a-la-covid-debemos-pensar-en-conductas-sencillas-con-efectos-potentes (Fecha de acceso: 30-1-2021).
  • Jones, L. (2020). “Women’s representation and voice in media coverage of the coronavirus crisis”. Recuperado de https://www.kcl.ac.uk/giwl/assets/covid-media-analysis.pdf (Fecha de acceso: 30-11-2020)
  • J.R. (2020). “El primer científico que identificó a un coronavirus fue mujer: la fascinante historia de June Almeida”. Recuperado de https://www.elespanol.com/mujer/mujeres-historia/20200423/cientifico-identifico-coronavirus-fascinante-historia-june-almeida/484202237_0.html (Fecha de acceso: 30-11-2020)
  • Jané, C. (2020). “Las tres madres de la vacuna contra el covid-19”. Recuperado de https://www.elperiodico.com/es/sanidad/20200821/cientificas-lideres-proyecto-vacunas-covid19-8082497
  • Kohan, M. (2020) “La emergencia del coronavirus hace aún más invisibles a las mujeres científicas”. Recuperado de https://www.publico.es/sociedad/mujeres-cientificas-coronavirus-emergencia-coronavirus-invisibles-mujeres-cientificas.html (Fecha de acceso: 23-10-2020).
  • Lorente, P. (2020). El conocimiento hereje. Una historia de Wikipedia. Buenos Aires: Paidós.
  • “Los cinco pilares de Wikipedia.” (s.f.) En Wikipedia. Recuperado de https://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Los_cinco_pilares (Fecha de acceso: 12-2-2021).
  • MCIU, Científicas en cifras 2017. Madrid: Unidad Mujer y Ciencia, 2019. Recuperado de https://www.ciencia.gob.es/stfls/MICINN/Ministerio/FICHEROS/UMYC/Cientificas_cifras_2017.pdf (Fecha de acceso: 12-2-2021).
  • Meneses, J. (2018, December 20). WAWW: Where are the Women in Wikipedia? Comunicación presentada en el Seminario Wikipedia y mujeres editoras, Barcelona. http://hdl.handle.net/10609/86625 (Fecha de acceso: 23-10-2020).
  • Montoya, M. (2020). “La cara oculta de la Luna”. Recuperado de https://elpais.com/ciencia/2020-10-20/la-cara-oculta-de-la-luna.html (Fecha de acceso: 23-10-2020).
  • Navarro, S. (2020). Proposta educativa per reduir la bretxa de gènere amb els projectes Wikimedia. Trabajo Final de Grado. Universitat Jaume I. Recuperado de http://hdl.handle.net/10234/190611 (Fecha de acceso: 15-11-2020).
  • Obregón, Á., y González, N. (2019). Las universitarias en la Wikipedia en español. Pixel-Bit: Revista de Medios y Educación, núm. 54, 145-164.
  • Ólafsson, A. (2020). “Webinar Científicas en los medios”. Recuperado de: https://www.youtube.com/watch?v=9jurBZZbh38 (Fecha de acceso: 30-11-2020).
  • Oliveres, V. (2020). “Las mujeres que lideran investigaciones contra el coronavirus en Catalunya”. Recuperado de https://catalunyaplural.cat/es/las-mujeres-que-lideran-investigaciones-contra-el-coronavirus-en-catalunya/ (Fecha de acceso: 23-10-2020).
  • Rodríguez-Mateos, D., y T. Hernández-Pérez (2020). "Los periódicos españoles como fuente de referencia en wikipedia." El profesional de la información vol. 27, núm. 6, 1323-1333.
  • Saéz, C. (2020). “¿Dónde están las científicas en la pandemia? La covid-19 las borra del mapa”. Recuperado de https://www.agenciasinc.es/Reportajes/Donde-estan-las-cientificas-en-la-pandemia-La-covid-19-las-borra-del-mapa (Fecha de acceso: 30-11-2020).
  • Sefidari, M. [@mSefi] (23 marzo de 2020) ¿Cómo maneja la ansiedad de la cuarentena la gente que edita Wikipedia? Creando artículos. Aquí va el mio sobre COVID-19 y embarazo, lo más actualizado posible y con referencias sólidas. ¡Ayúdanos a mejorar éste y otros artículos en Wikipedia! [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/mSefi/status/1242078137112039427
  • Serna, C. (2020).” Elena y Pilar, científicas contra el Covid: "Hay expertas pero no estamos en círculos de influencia". Recuperado de: https://www.elespanol.com/mujer/actualidad/20200508/elena-pilar-cientificas-covid-expertas-no-influencia/488202338_0.html (Fecha de acceso: 12-2-2021).
  • Vázquez, K. (2020). “¿Y tú te fiarías de la Wikipedia en 2020?”. Recuperado de: https://elpais.com/elpais/2020/11/25/eps/1606311755_749214.html
  • UMYC (2020a). “Género y ciencia frente al coronavirus”. Recuperado de www.ciencia.gob.es/stfls/MICINN/Ministerio/FICHEROS/UMyC_GeneroyCienciafrentealCoronavirus.PDF (23-10-2020).
  • UMYC (2020b). “Resultados del cuestionario sobre el impacto de confinamiento en el personal investigador”. Recuperado de https://www.ciencia.gob.es/stfls/MICINN/Ministerio/FICHEROS/Resultados_cuestionario_impacto_confinamiento_personal_investigador_UMyC.pdf (23-11-2020).
  • Wade, J. [@jesswade]. (24 marzo de 2020) a. Meet A/Prof Lauren Gardner, expert engineer @JohnsHopkins who studies the relationships between transport +epidemiology. Gardner created the #COVID19 CSSE dashboard to share information about the #coronavirus outbreak. [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/jesswade/status/1242394320185016320
  • Wade, J. [@jesswade]. (28 marzo de 2020) b. Meet Prof Sarah Gilbert, vaccinologist extraordinaire @UniofOxford + co-founder of @VaccitechLtd. Gilbert developed + tested the universal flu, and is leading efforts to create a viral vector based #COVID19 vaccine. [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/jesswade/status/1243888551307153408
  • Wade, J. [@jesswade]. (30 marzo de 2020) c. Meet Dr Kizzmekia S. Corbett (@KizzyPhD), incredible immunologist @NIH. Corbett studied the SARS + MERS spike protein +is using her expertise to create a mRNA based #coronavirus. Phase 1 clinical trials are underway. [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/jesswade/status/1244586052544860160
  • Wade, J. [@jesswade]. (2 abril de 2020) d. Meet Prof Laura Lechuga, superstar of biosensors @icn2nano who is leading efforts to create a simple,rapid +accurate #COVID19 testing device. [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/jesswade/status/1245667939522674690
  • WHGI (2021). “Gender by language”. Recuperado de: https://whgi.wmflabs.org/gender-by-language.html#bokeh-alltime-plot (Fecha de acceso: 12-2-2021)