Conservare criticamente è, tanto quanto innovare, un’ipotesi . La edición de textos de tradición única (desde la perspectiva gallego- portuguesa)

  1. Mariña Arbor Aldea 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela, España
Revista:
Revista de Cancioneros Impresos y Manuscritos

ISSN: 2254-7444

Ano de publicación: 2017

Número: 6

Páxinas: 1-25

Tipo: Artigo

DOI: 10.14198/RCIM.2017.6.01 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Revista de Cancioneros Impresos y Manuscritos

Resumo

En este trabajo se repasan las aportaciones teóricas realizadas por la crítica en lo que atañe a la edición de textos enviados por un único manuscrito y se afrontan las dificultades que en la práctica encuentra el filólogo que trabaja con tales documentos. Los problemas y soluciones posibles (conservación vs. corrección, grafía) se ejemplifican con textos de diferente naturaleza y procedencia, prestando particular atención a la lírica profana gallega y portuguesa de la Edad Media.

Referencias bibliográficas

  • Arbor Aldea, Mariña (2008), «Metro, lírica profana galego-portuguesa e práctica ecdótica: consideracións á luz do Cancioneiro da Ajuda», en A edición da Poesía Trobadoresca en Galiza, ed. M. Ferreiro, C. P. Martínez Pereiro y L. Tato Fontaíña, A Coruña, Baía Edicións, pp. 9-38.
  • Arbor Aldea, Mariña (2009), «Escribir nas marxes, completar o texto: as notas ós versos do Cancioneiro da Ajuda», en Pola melhor dona de quantas fez nostro Senhor. Homenaxe á Profesora Giulia Lanciani, coord. M. Brea, Santiago de Compostela, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en HumanidadesXunta de Galicia, pp. 49-72.
  • Arbor Aldea, Mariña (2012a), «A fronte a B,V: res metrica e varia lectio (I)», en Literatura medieval y renacentista en España: Líneas y pautas, ed. N. Fernández Rodríguez y M. Fernández Ferreiro, Salamanca, La Semyr, pp. 363-376.
  • Arbor Aldea, Mariña (2012b), «A fronte a B,V: res metrica e varia lectio (II)», en Estudios de literatura medieval. 25 años de la Asociación Hispánica de Literatura Medieval, ed. A. Martínez Pérez y A. L. Baquero Escudero, Murcia, Universidad de Murcia, pp. 159-170.
  • Arbor Aldea, Mariña (2012c), «Mais bisílabo? Notas á marxe do Cancioneiro da Ajuda», en El texto medieval: de la edición a la interpretación. Verba. Anexo 68, ed. P. Lorenzo Gradín y S. Marcenaro, Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, pp. 159-194.
  • Arbor Aldea, Mariña (2013), «Del texto manuscrito al texto crítico: la cuestión métrica», en xxviie Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes (Nancy, 15 au 20 juillet 2013) [comunicación no publicada en Actas].
  • Avalle, d’Arco Silvio (1978), Principî di critica testuale, Padova, Editrice Antenore [1ª ed. 1975].
  • Avalle, d’Arco Silvio (2002), La doppia verità. Fenomenologia ecdotica e lingua letteraria del medioevo romanzo, Firenze, Edizioni del Galluzzo («Archivio romanzo»).
  • Beltrami, Pietro G. (2010), A che serve un’edizione critica? Leggere i testi della letteratura romanza medievale, Bologna, il Mulino («Itinerari»).
  • Beltrami, Pietro G. (2012), «A proposito di errori nella critica del testo romanza», Ecdotica, 9, pp. 162-171.
  • Berisso, Marco (2011), Poesia comica del medioevo italiano, Milano, Rizzoli («BUR Classici»).
  • Brambilla Ageno, Franca (1975), L’edizione critica dei testi volgari, Padova, Editrice Antenore («Medioevo e Umanesimo», 22).
  • Brunetti, Giuseppina (2012), «L’edizione critica delle liriche medievali: considerazioni dall’Italia», Perspectives médiévales, [En ligne], 34 | 2012, mis en ligne le 01 septembre 2012, consulté le 06 mai 2016. URL: http://peme.revues.org/1696; DOI: 10.4000/peme.1696.
  • Bruni Bettarini, Anna (1974), «Le rime di Meo dei Tolomei e di Muscia da Siena», Studi di Filologia Italiana, 32, pp. 31-98.
  • Cohen, Rip (2010), «Three Early Galician-Portuguese Poets: Airas Moniz d’ Asme, Diego Moniz, Osoir’ Anes. A Critical Edition», Revista Galega de Filoloxía, 11, pp. 11-59.
  • Contini, Gianfranco (1942), Un anno di letteratura, Firenze, Le Monnier.
  • Cunha, Celso Ferreira da (1961), Estudos de poética trovadoresca. Versificação e ecdótica, Rio de Janeiro, Ministério da Educação e Cultura, Instituto Nacional do Livro [1ª ed. 1955].
  • Ferreiro, Manuel (2009), «Sobre a suposta crase de que no trobadorismo profano galego-português», en Anais VII EIEM – Encontro Internacional de Estudos Medievais. Idade Média: permanência, atualização, residualidade, FortalezaRio de Janeiro, Associação Brasileira de Estudos Medievais-Universidade Federal do Ceará, pp. 487-495.
  • Ferreiro, Manuel (dir.) (2016-), Glosario crítico da poesía medieval galego-portuguesa. III. Edición crítica dixital das cantigas de amor: UniversoCantigas [en preparación].
  • Ferreiro, Manuel, Laura Tato Fontaíña, & Carlos Paulo Martínez Pereiro (2007), Normas de edición para a poesía trobadoresca galego-portuguesa, A Coruña, Universidade da Coruña.
  • González González, Manuel (2006), «Vocaburario histórico do galego do Profesor J. L. Pensado», Boletín da Real Academia Galega, 367, pp. 201-236.
  • Larson, Pär (2004), «Ècci venuto Guido [’n] Compastello di Niccola Muscia», Per leggere, 7, pp. 5-12.
  • Larson, Pär (2016), «Il reale e il vero in lessicografia e filologia italiana», en Quelle philologie pour quelle lexicographie? Actes de la section 17 du xxviième Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes, ed. Stephen Dörr y Yan Greub, Heidelberg, Universitätsverlag Winter, pp. 77-83.
  • Lopes, Graça Videira (2002), Cantigas de Escárnio e Maldizer dos Trovadores e Jograis Galego-Portugueses, Lisboa, Estampa.
  • Lorenzo, Ramón (1985), Crónica troiana, A Coruña, Fundación Pedro Barrié de la Maza («Colección Documentos históricos»).
  • Marcenaro, Simone (2012), Osoiro Anes. Cantigas. Edizione, Roma, Carocci («Biblioteca Medievale. Testi», 137).
  • Michaëlis de Vasconcelos, Carolina (1990), Cancioneiro da Ajuda, Lisboa, Imprensa Nacional-Casa da Moeda [1ª ed. 1904].
  • Miranda, José Carlos Ribeiro (2004), Aurs mesclatz ab argen. Sobre a primeira geração de trovadores galego-portugueses, Porto, Edições Guarecer.
  • Monteagudo Romero, Enrique (1984), «Apéndice I. Textos e notas», en Armando Cotarelo Valledor (1934), Cancionero de Payo Gómez Chariño, almirante y poeta (siglo xiii), Madrid, Librería General de Victoriano Suárez, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, pp. 305-381 [ed. facsimilar]
  • Montero Santalla, José-Martín (2000), As Rimas da Poesia Trovadoresca GalegoPortuguesa: Catálogo e Análise, A Coruña, Universidade da Coruña [Tesis doctoral inédita].
  • Pérez Barcala, Gerardo (2013), A tradución galega do «Liber de medicina equorum» de Giordano Rufo, A Coruña, Fundación Barrié de la Maza («Biblioteca Filolóxica Galega-Instituto da Lingua Galega»).
  • Ramos, Maria Ana (2008), O Cancioneiro da Ajuda: confecção e escrita, Lisboa, Universidade de Lisboa, 2 vols. [Tesis doctoral inédita].
  • Roncaglia, Aurelio (1975), Principi e applicazioni di critica testuale, Roma, Bulzoni Editore.
  • Sánchez-Prieto Borja, Pedro (1998), Cómo editar los textos medievales. Criterios para su presentación gráfica, Madrid, Arco Libros («Colección Bibliotheca Philologia»).
  • Scarabelli, Mauro (2009), «Il “cammello” e il falso pellegrino. Chiose su Ècci venuto Guido [’n] Compostello di Niccola Muscia», Lettere italiane, 61, pp. 110-126.
  • Segre, Cesare (2001), Ritorno alla critica, Torino, Einaudi («Biblioteca Einaudi», 110).
  • Staaff, Erik (1907), Étude sur l’ancien dialecte léonais d’après des chartes du xiiie siècle, Uppsala-Leipzig, Almqvist & Wiksell-Rudolf Haupt («Arbeten utgifna med understöd af Vilhelm Ekmans Universitetsfond, Uppsala», 6).
  • Tavani, Giuseppe (1967), Repertorio metrico della lirica galego-portoghese, Roma, Edizioni dell’Ateneo («Officina Romanica», 7).
  • TMILG = Varela Barreiro, X. (dir.), Tesouro Medieval Informatizado da Lingua Galega, Santiago de Compostela, Instituto da Lingua Galega [http://ilg.usc.es/tmilg].
  • Vatteroni, Sergio (1986), Le poesie del trovatore Johan Esteve, Pisa, Pacini Editore.
  • Verlato, Zeno (2009), Le Vite di Santi del codice Magliabechiano xxxviii.110 della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze. Un leggendario volgare trecentesco italiano settentrionale, Tübingen, Max Niemeyer.